یحیی آل‌اسحاق، رییس پیشین اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران که سابقه وزارت بازرگانی دولت دوم سازندگی و عضویت در حزب موتلفه اسلامی را داشت که البته از این حزب کناره گرفت، معتقد است در آن دوران باوجود تورم ۴۰ درصدی، قیمت کالاهای اساسی پرمصرف تغییر محسوسی نداشت و به‌همین‌دلیل مردم آن شرایط سخت را تحمل کردند و امروز باید همه مسئولان و دست‌اندرکاران بدون درنظرگرفتن خواسته‌ها و منافع حزبی و گروهی با هم همدل شوند و همه‌چیز را از سیاست تا انتخابات را که فرصت زیادی برای آن وجود دارد تعطیل کنند تا مشکلات مردم حل شود.
البته به گفته او، دور از انصاف است که عده‌ای با موج‌سواری و سودجویی به‌خاطر گرانی محصولاتی مانند تخم‌مرغ، رییس‌جمهور کشور را زیر سوال ببرند و نمایندگان مجلس نیز بهتر است برای مدت‌زمان ۶ ماه همه فراکسیون‌های خود را تعطیل و فراکسیونی به نام حل مشکلات اقتصادی مردم تشکیل دهند.
مشروح گفت‌وگوی روزنامه وقایع‌اتفاقیه با رییس اتاق مشترک بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و عراق را در ادامه می‌خوانید:
***
چه ارتباطی بین فضای جامعه از نظر امنیتی با رشد شاخص‌های کمی و کیفی اقتصاد در سطح خرد و کلان وجود دارد؟
در همه حوزه‌های اقتصادی از تولید تا توزیع، مصرف و خدمات هنگامی شاهد رشد، پیشرفت و توسعه هستیم که محیط موجود و آتیه آن برای سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی امن باشد زیرا منحنی اقتصاد با شرایط امنیتی، زاویه بسیار تندی دارد و به محض اینکه فضا متلاطم شود سرمایه‌گذاری و رشد اقتصادی متوقف می‌شود و اگر فضای روانی جامعه متلاطم شود این شرایط وخیم‌تر هم خواهد شد.
آیا درزمینه تاثیرپذیری متقابل رشد اقتصادی و فضای امنیتی، آمار و ارقام یا تجربه جهانی وجود دارد که برای مردم ملموس‌تر باشد؟
تاثیرپذیری فضای امنیتی بر شرایط و شاخص‌های اقتصادی در حوزه بین‌الملل و منطقه‌ای قابل مشاهده است که می‌توان به وضعیت معیشت مردم در کشورهایی مانند سوریه، ترکیه، عراق، بحرین، عمان و... نگاه کرد. به‌عنوان مثال در مصر همه منابع سرمایه‌گذاری تحت شرایط امنیتی با تهدید مواجه شد یا عربستان با آن همه منابع در سایه فضای امنیتی به‌وجودآمده در حال ازدست‌دادن فرصت‌هایش است به‌گونه‌ای که همه دستاوردهای قبلی خودش نیز به‌تدریج در حال نابودی است؛ بنابراین در هر نقطه از جهان که ناامنی ایجاد شده، همه حوزه‌های اقتصادی نیز تحت‌تاثیر قرار گرفته است.
این در حالی است که ایران در فضای بین‌المللی، دشمن‌هایی دارد که مترصد فرصت هستند تا از آن سوءاستفاده کنند و اقتصاد ایران را با مشکلات بیشتری مواجه کنند. در فضایی که در همین شرایط جدید به‌وجود آمد و مردم ایران به حق درباره شرایط اقتصادی‌شان اعتراض داشتند، شاهد آن بودیم. به‌عنوان مثال یک بازنشسته که همه سرمایه زندگی خود را در این موسسات سپرده‌گذاری کرده بود تا به سود و درآمدی برسد، ناگهان به او اعلام کردند خبری از اصل پولت هم نیست؛ البته باوجود تلاش دولت برای رشد شاخص‌های اقتصادی، شاهد گرانی در بازاری هستیم که مردم طبقات متوسط به پایین بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد جامعه را تشکیل می‌دهند و تورم تک‌رقمی را لمس نمی‌کنند.
چرا مردم تلاش‌های صورت‌گرفته و رشد اقتصادی را احساس نمی‌کنند؟
به دلیل اینکه موضوعات و مسائل اقتصادی با یکدیگر متفاوت است و حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد مردم در طبقات متوسط به پایین هستند و کالاهای اساسی مانند برنج، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ و... در کنار مسکن، بهداشت، آموزش، پوشاک و... از اهمیت بالایی برایشان برخوردار است درحالی‌که قیمت این محصولات بالاست و به دلیل شرایط خاص عرضه و تقاضا و شرایط ویژه اقتصادی قیمت‌های غیر‌منطقی در بازار برای این محصولات به‌وجود آمده است. به‌عنوان مثال هر کیلوگرم گوشت قرمز به بیش از ۵۰ هزار تومان رسیده و اجاره‌بهای منزل ۲۰ درصد افزایش یافته و برخی برای یک عمل جراحی مختصر باید حقوق یک سال‌شان را پس‌انداز کنند.
به نظر شما دولتمردان باید چه کاری انجام دهند تا شرایط بهبودیافته اقتصادی را مردم احساس کنند و از معیشت‌شان نیز رضایت بیشتری داشته باشند؟
واقعیت این است که مردم حتی اگر شرایط کلان اقتصادی همان‌گونه که دولت و دستگاه‌های متولی محاسبه و انتشار آمارها مانند بانک مرکزی و سازمان مرکز ملی آمار اعلام می‌کند، بهبود یافته باشد، حق دارند از وضعیت و شرایط معیشتی‌شان اعتراض داشته باشند اما از آنجا که ما دشمنان داخلی و خارجی بسیاری داریم، از چنین فضایی سوءاستفاده شد و گرانی تخم‌مرغ را به مسئله فلسطین، سوریه و... ارتباط دادند و برخی اعلام کردند چون تخم‌مرغ گران است و گرانی در بازار وجود دارد بنابراین باید شعار «نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران» سر داد!
در چنین فضایی برخی به مشکلات عدیده زندگی خود اعتراض داشتند حال آنکه برخی دیگر در کنار آنها سوءاستفاده کردند و پرچم کشور خود را آتش زدند که می‌توان گفت اینها موج‌سواری و با اصل مقدسات نظام جمهوری اسلامی بازی کردند.
اما باید گفت مردم ایران پرچم و هویت ملی خودشان را محترم می‌شمارند و درعین‌حال به وضعیت اقتصادی‌شان اعتراض دارند؛ بنابراین بخشی از این مسائل به عدم تدابیر اقتصادی برمی‌گردد زیرا درباره رویکرد اقتصادی خود باید تغییر رویکرد دهیم و دولت با تورم تک‌رقمی باید بیشتر تلاش کند چون بیش از ۶۰ درصد جامعه شامل بخشی از جامعه متوسط به پایین مصرف‌کننده و تولیدکننده تحت فشار قرار دارند. به عبارت دیگر همان‌گونه که هیچکس نمی‌تواند آمارهای اقتصادی ارائه شده از سوی دولت را رد کند، دولتمردان هم نباید اعتراضات مردم را نادیده بگیرند و بیش از گذشته باید به مردم توجه کنند. درست است که رشد شاخص‌های اقتصادی در حوزه کلان اتفاق افتاده اما عامه مردم نیز تحت فشار هستند. بخش زیادی از مردم پول‌شان در موسسات مالی و اعتباری گذاشته شده که تکلیف آنها مشخص نیست و درآمدهای بخش عظیمی از جامعه با هزینه‌هایشان نمی‌خواند؛ بنابراین کابینه اقتصادی دولت باید بر‌اساس واقعیت‌های موجود در جامعه تغییر رویکرد را در راستای حل مشکل اقتصادی مردم مانند بیکاری، نظام بانکی، معیشت و... اعمال کند زیرا کشور هزینه بالایی بابت این مسئله داده است و مردم از بسیاری معضلات مانند فسادهای اقتصادی ناراضی هستند.
به نظر شما آیا بهبود این شرایط و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم در کوتاه‌مدت و میان‌مدت شدنی است؟
حل مشکلات اقتصادی و بهبود معیشت مردم قطعا ممکن است زیرا تجربه گذشته تاریخی نیز همین مسئله را ثابت می‌کند؛ البته حل برخی مشکلات به گذر زمان بیشتری نیاز دارد و باید گفت که با وندالیسم و فضای امنیتی نمی‌توان به این اهداف دست یافت. اولین شرط آن این است که با توجه به واقعیت‌های امروز در اقتصاد از تاثیرگذاران و بازیگران داخلی و خارجی تا مسائل و مشکلاتی که از معیشت و وضعیت اقتصادی مردم عیان شد، همه باید مسائل اقتصادی را بر مسائل سیاسی اولویت دهند.
مفهوم عملیاتی آن این است که دولت، مجلس، رسانه‌ها و نخبگان کشور باید حداقل برای یک بازه زمانی ۶ ماهه مسائل سیاسی و جناحی را کنار بگذارند و همه در کنار هم به فکر حل مشکلات مردم باشند. و همه مسئولان علی‌رغم همه خواسته‌های حزبی و گروهی که دارند باید با یکدیگر همدل شوند تا مردم وضعیت بهتری پیدا کنند. من به همه آنها اعلام می‌کنم که برای انتخابات مجلس و ریاست‌جمهوری زمان بسیاری وجود دارد و می‌توانند در ۶ ماه پیش‌رو به مسائل اقتصادی توجه کنند. به‌عنوان مثال مجلس باید همه فراکسیون‌های خود را در حالت تعلیق قرار دهد و یک فراکسیون ملی به‌عنوان «فراکسیون حل مشکلات مردم» تشکیل دهند و با برگزاری جلسات مشترک بین حزبی اعلام کنند که فراکسیون‌های امید اعتدال و غیره به دلایل خاص اقتصادی تا شش ماه تعطیل می‌شود که مایه افتخار یک ملت، کشور و نظام است.
اگر راست می‌گوییم، به منافع ملی و مردم فکر می‌کنیم و مسائل ایران و انقلاب برای ما مطرح است در شرایط کنونی، خواهش می‌کنم که همه برای شش ماه دست به دست هم دهند تا مشکلات اقتصادی مردم را بررسی و برای حل آن راهکار اندیشیده شود. اگر این اقدام عملی شود بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد و مشکلات مردم حل می‌شود. مسئله دوم این است که باید از تجربیات تاریخی خودمان استفاده کنیم در گذشته و در دوران سازندگی و ریاست‌جمهوری مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی در شرایطی زندگی می‌کردیم که همه درآمد کشور بین ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار آن هم به صورت نسیه بود، تحریم بودیم، تولید کشور نصف میزان کنونی بود، بسیاری از کارخانه‌ها پس از جنگ ویران شده بودند و فشارهای اقتصادی بسیاری بر صنایع تحمیل شده بود اما در دوران سازندگی که تورم تا ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد.
وزارت بازرگانی که باید برای ۱۰ هزار قلم کالا قیمت و شرایط تنظیم بازاری را اعمال می‌کرد با تدبیر همه چیز کنترل شد به گونه‌ای کالاها به سه قسمت کالاهای حساس شامل گندم، برنج، روغن، گوشت، مرغ و. . .، کالاهای ضروری مانند لاستیک، شوینده‌ها و کالاهای عادی از جمله احتیاجات معمولی مردم در آن زمان و با آن امکانات تنظیم شد. در آن دوران کالاهای ضروری به حد وفور از محل تولید و واردات تامین و ذخیره‌سازی شد و برای یک سال انبارها از گندم پر بود. روزی که به وزارت بازرگانی پاگذاشتم پنج روز ذخیره گندم داشتیم و وقتی که تحویل دادم ذخایر محصولات استراتژیک به ۶ ماه افزایش یافت بنابراین با وجود تورم ۴۰ درصدی این کالاهای اساسی افزایش غیر‌منطقی قیمت نداشتند و مردم به‌دلیل آنکه محصولات اساسی‌شان افزایش قیمت چندانی نداشت تورم ۴۰ درصدی را نیز تحمل کردند؛ البته تاکید می‌کنم که دور از انصاف است، به خاطر گرانی تخم‌مرغ و برخی محصولات رییس‌جمهور کشور را زیر سوال ببریم این درحالی است که همه می‌دانند علت گرانی محصولاتی مانند تخم‌مرغ بیماری آنفلوآنزایی است که در بسیاری از کشورها نیز وجود دارد و عده‌ای سودجو در داخل کشور به این مسئله دامن زدند و دولت را مورد انتقاد قرار داد البته مسئولان پیش‌ازاین می‌دانستند که با کمبود تخم مرغ مواجه می‌شویم و باید زودتر آن را وارد می‌کردند تا کشور با چالش‌های بزرگی مواجه نشود. اما در شرایط کنونی، همه باید همدل و همراه، مشکلات اقتصادی مردم را حل کنیم.
- 17
- 2
