حذف صفر از پول ایران شبیه جراحی پلاستیک است، فقط ظاهر تغییر می‌کند

هفته گذشته عبدالناصر همتی رییس بانک مرکزی ایران از احتمال اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی رونمایی کرد. این خبر با واکنش‌های متعددی از سوی اقتصاددان‌ها همراه بود. وزیر اقتصاد و دارایی در واکنش به این سیاست از ابراز نظر شخصی خود درباره این سیاست سرباز زد و عملا نشان داد نسبت به اجرای چنین سیاستی مشکوک است.

بسیاری از کارشناسان تغییرات این چنینی در اقتصاد کشور را تغییرات صوری بی‌اثر می‌دانند که در شرایط توریمی ناشی از تحریم‌های آمریکا، اجرای آن سوالات زیادی را به وجود خواهد آورد.

«استیو هنک» استاد دانشگاه اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز که پژوهش‌های متعدد او در زمینه اقتصاد و تورم ایران توجه زیادی را به خود معطوف کرده در این باره با رویداد۲۴ گفتگو کرده است.

«هنک» درباره تاثیر کاهش تعداد صفر‌های ارز ملی ایران به عنوان سیاستی ضد تورمی و تاثیر آن بر عناصری نظیر نرخ تورم و نرخ برابری ارز گفته طرح حذف ۴ صفر از پول ایران مانند سپردن اقتصاد ایران به تیغ جراح پلاستیک است. ظاهر عوض می‌شود، اما در واقع هیچ تغییر مهمی رخ نمی‌دهد.

استاد اقتصاد دانشگاه جان هاپکینز گفته اتفاقی که برای ایران رخ می‌دهد این است؛ چهره اش عوض می‌شود و این تغییر چهره‌ها در جهان همواره با مقوله ابرتورم همراه بوده است.

«هنک» مثالی زد و گفت: ابرتورمی به مراتب بزرگتر در مجارستان رخ داده بود. آن‌ها تورم ۲۰۷ درصدی را در ماه جولای سال ۱۹۴۶ تجربه می‌کردند. این تجربه با اصلاحات ارزی در آگوست ۱۹۴۶ همراه شد. بدین ترتیب ارز «پنگو» جای خود را به «فورینت» داد. در واقع ۴۰۰ اوکتیلیون «پنگو» (۴ با ۲۹ صفر روبه روی آن) معادل یک «فورینت» شد.

او گفت:مجارستان در واقع ۲۹ صفر را از واحد پولی خود حذف کرد. این بزرگترین کاهش صفر از یک ارز ملی در تاریخ جهان بوده که همچنان معتقدم یک تغییر صوری بوده است.

در دورانی که پول‌های ملی با پشتوانه اعتماد مردم به جای طلا و نقره اعتبار میگیرند، دولت‌ها باید ارزش پول را برای جلب اعتماد عمومی دستکاری کنند. یکی از ابزار‌های دستکاری، تورم است. دولت می‌تواند با افزایش قابل توجه توزیع پول بر تورم تاثیرگذار باشد.

ابزار دیگر اصلاحات اقتصادی است. با این روش دولت‌ها می‌توانند پول ملی را کاملا تغییر دهند، اما این کار به دلیل مقاونت مردم زمان بر است. در نتیجه دولت‌ها به سمت حذف صفر قدم برمی‌دارند. اقدامی که معمولا به واسطه هایپر تورم تثبیت می‌شود.

حذف صفر پول ریشه در سیاست‌های داخلی دارد. دولت‌ها به دنبال کاهش تورمند، چون به رای رای دهندگانی که با وضعیت اقتصادی آن‌ها را ارزیابی می‌کنند نیاز دارند. در نتیجه زمان نزدیک شدن به انتخابات‌ها در اتخاذ این سیاست اهمیت دارد. این سیاست به رای دهندگان این سگنال را می‌دهد که دولت در تغییر وضعیت مصمم است. اما همیشه برای دولت‌هایی که از یک حزب تشیکل شده‌اند این نگرانی وجود دارد که به شکست‌های این سیاست به عنوان شکست دولت و حزب حاکم استناد شده و علیه آن‌ها در انتخابات مورد بهره برداری قرار بگیرد.

سارا ریاضی