سرکشی مالیاتی به سپرده‌های کلان؟

محسن رضایی در این برنامه از بررسی ۴ هزار حساب بانکی خبر داد که دارای مبالغی بیشتر از ۲۰ میلیارد تومان بودند. به گفته او، این بررسی کمک کرد دولت ۱۲ هزار میلیارد تومان به درآمدهای مالیاتی خود اضافه کند. پیش‌تر مسوولان مالیاتی بحث ورود به تراکنش‌های مشکوک را مطرح کرده بودند، اما خبر محسن رضایی و سرکشی به حساب‌های بانکی با یک حد اعتباری مشخص موضوع جدیدی در مالیات‌ستانی به حساب می‌آید.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام در یک برنامه تلویزیونی با ارائه آمار اعلام کرد که حساب‌های بانکی نیز مشمول رصد مالیاتی شده است. محسن رضایی در این برنامه از بررسی ۴‌هزار حساب بانکی خبر داد که سپرده‌های بالای ۲۰ میلیارد تومان داشتند. این در حالی است که رئیس پیشین سازمان مالیاتی کشور از بررسی «تراکنش‌های بانکی» مشکوک صحبت کرده بود. هرچند تقوی‌نژاد معتقد بود باید سپرده‌های کلان بانکی نیز بررسی شود و از آنها مالیات اخذ شود، اما به نظر می‌رسد این کار تا پایان دوره ریاست او انجام نشده است. اما آمار ارائه شده توسط دبیر مجمع تشخیص مصحلت نظام، نشان می‌دهد یک حداقل مبلغ برای رصد مالیاتی حساب‌های بانکی مشخص و از این مسیر به میزان ۱۲ هزار میلیارد تومان درآمد برای دولت ایجاد شده است.

آمار جدید اخذ مالیات از سپرده‌ها

محسن رضایی در گفت‌وگوی تلویزیونی که شنبه شب از شبکه یک سیما پخش شد اطلاعات جدیدی در مورد رصد مالیاتی سپرده‌های کلان بانکی داد. او در بخشی از صحبت‌های خود که به تشریح دارایی دولت می‌پرداخت، گفت: اخیرا ۴ یا ۵ هزار حساب مربوط به افرادی که بالای ۲۰ میلیارد تومان پول داشتند و غیردولتی بودند را بررسی کردند. این بررسی‌ها نشان داده اطلاعات این افراد در سیستم مالیاتی ثبت نشده و شرکتی نیز به نام آنها نیست. پس از اینکه این افراد را وارد سیستم مالیاتی کردند نزدیک به ۱۲ هزار میلیارد تومان به بودجه مالیاتی دولت اضافه شد. او در ادامه افزود: در گوشه و کنار کشور امکانات وثروت وجود دارد و هرجا دست بگذارید گنج بزرگی خوابیده است.

رویکرد رئیس پیشین سازمان امور مالیاتی

این اعداد و ارقام در حالی منتشر شد که پیش از این تقوی‌نژاد، رئیس پیشین سازمان امور مالیاتی در گفت‌وگویی از بررسی «تراکنش‌های مالی مشکوک» صحبت کرده بود. او با اشاره به اینکه اکثر بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری نسبت به ارسال اطلاعات مورد نیاز پایگاه اطلاعات مودیان اقدام کرده‌اند، گفت: از نیمه دوم سال ۹۵ تا نیمه بهمن سال ۹۷ از محل رسیدگی به تراکنش‎های بانکی مشکوک، مبلغی در حدود ۱۵ هزار و ۳۵۰ میلیارد تومان از مودیان (با صدور برگ تشخیص) مطالبه مالیات صورت گرفته است.

او در تشریح دسترسی به تراکنش‌های بانکی مشکوک گفته بود: تلاش کرده‌ایم با هدف کاهش فرار مالیاتی اطلاعات مربوط به تراکنش‌های بانکی اشخاص به‌طور مستمر از ادارات‌کل امور مالیاتی سراسر کشور اخذ و پیگیری‌های لازم تا زمان قطعیت و وصول مالیات انجام ‌پذیرد. علاوه بر این، برای اشراف کامل بر این فرآیند، پیشنهاد طراحی و پیاده‌سازی «سامانه تراکنش‌های بانکی مشکوک» ارائه و اجرایی شده است. با این سامانه، دریافت اطلاعات تراکنش‌های بانکی و ارسال اطلاعات گردش حساب‌های بانکی به ادارات‌کل، از طریق مرکز فناوری اطلاعات و ارتباطات، با سرعت بیشتری انجام می‌شود.

تقوی‌نژاد در مورد همکاری بانک‌ها برای دسترسی به تراکنش‌های بانکی گفته بود: هم‌اکنون هفت بانک، اطلاعات تراکنش‌های بانکی را در بستر وب‌سرویس مذکور ارسال کرده و بقیه بانک‌ها و موسسات مالی نیز اطلاعات تراکنش‌های بانکی را در قالب لوح فشرده به سازمان ارسال می‌کنند. براین اساس، اقدامات لازم برای اخذ صورتحساب‌های بانکی ۱۳ هزار و ۸۳۰ مودی مشکوک به فرار مالیاتی، تفکیک و ارسال اطلاعات به ادارات کل جهت شناسایی مودیان و مطالبه و وصول مالیات انجام گرفته است. بررسی‎ها منجر به صدور بیش از ۱۲ هزار برگ تشخیص شده که از این تعداد، حدود ۴۲۰۰ برگ قطعی به مبلغ ۱۰۷۱ میلیارد تومان صادر و تاکنون قریب به ۱۳۶ میلیارد تومان وصول شده است.

البته رئیس پیشین سازمان امور مالیاتی به تراکنش‌های مشکوکی که باید بررسی شوند نیز اشاره کرده و گفته بود: باید اشاره کنم که بالغ بر ۱۵۷ میلیون رکورد اطلاعات تراکنش‌های بانکی افراد مشکوک به فرار در سطح کشور، در دستور رسیدگی واحدهای مالیاتی قرار دارد و بالغ بر ۷۰۷۰ مورد مشکوک به فرار مالیاتی به ادارات مالیاتی سراسر کشور توزیع شده و رسیدگی آنها در دستور کار قرار دارد. همچنین بیش از ۱۷۵۵ مورد مشکوک به فرار مالیاتی نیز در اقدام مشترک بین سازمان امور مالیاتی و دستگاه‌های نظارتی و اطلاعاتی در دستور کار بررسی و تکمیل اطلاعات قرار گرفته است.

تغییر سیاست در اخذ مالیات از سپرده؟

آمار و ارقامی که رئیس پیشین سازمان امور مالیاتی در آخرین مصاحبه و جلسه تودیع خود از این سازمان ارائه داده بود در مورد تراکنش‌های مالی مشکوک به فرار مالیاتی بوده است. این در حالی است که اطلاعات دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام به بررسی حساب‌های بالای ۲۰ میلیارد تومان اشاره دارد. به عبارت دیگر در صحبت‌های رضایی یک حد اعتباری برای بررسی سپرده‌ها مطرح شد. البته تقوی‌نژاد در دوره ریاست خود با اشاره به اینکه مطالعه ۳۰ کشور با اقتصادهای مختلف نشان می‌دهد ۲۷ کشور از سپرده‌ها مالیات می‌گیرند؛ به دنبال این بود که از سپرده‌های بانکی نیز مالیات اخذ شود. او درباره مالیات‌ستانی از سپرده‌های بانکی معتقد بود: پذیرفته نیست کسی که سرمایه خود را در تولید هزینه می‌کند مالیات بدهد اما سپرده بانکی معاف باشد.

«البته این به معنی گرفتن مالیات از سپرده‌های اندک اقشاری چون بازنشستگان نیست، بلکه سپرده‌های کلان مورد نظر است.» براساس اخبار منتشر شده از سازمان امور مالیاتی تا کنون به نظر می‌رسید که این سازمان تنها به بررسی تراکنش‌های مالی مشکوک دسترسی داشته و از سپرده‌های بانکی مالیاتی اخذ نشده است. اما صحبت‌های جدید محسن رضایی این تصور را ایجاد می‌کند که سازمان امور مالیاتی به حساب‌های بانکی نیز سرکشی کرده و با رصد سپرده‌های بالای ۲۰ میلیارد تومان، از این مسیر به درآمدهای تازه‌ای برای اخذ مالیات رسیده است.

البته بررسی‌های «دنیای اقتصاد» از سازمان امور مالیاتی در مورد صحت آمار اعلام شده توسط دبیر مجمع تشخیص مصلحت بی‌نتیجه بوده است.