رقم باورنکردنی مالیات‌دهندگان بر خانه‌های خالی

به گزارش اعتماد، براساس گفته‌های جهانگیر رحیمی، مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرآیندهای مالیاتی سازمان مالیات «از ۵۶۸ هزار واحد مسکونی خالی شناسایی شده از سوی وزارت راه و شهرسازی، بین ۵۰ تا ۶۰ مالک مالیات خود را پرداخت کرده‌اند.»

این طرح که از ابتدا برای بسامان کردن بازار مسکن ارایه شده بود، قرار بود با اجبار و به‌کارگیری ابزار مالیات باعث شود که مالکان خانه‌های خالی، ملک‌های خود را به بازار عرضه کنند تا قیمت‌ها در این بازار به ثبات برسد. پیش‌تر پیش‌بینی شده بود که سه میلیون و ۵۰۰ هزار خانه خالی در کشور وجود دارد که ۵۰۰ هزار واحد آن تنها در تهران وجود دارد.

به باور کارشناسان خالی گذاشتن خانه در هر کشور، نشانی از نبود آینده روشن اقتصادی است. در واقع افراد ترجیح می‌دهند کالای خود را بدون استفاده و حتی با وجود احتمال اتخاذ سیاست‌های تنبیهی خالی نگه می‌دارند چون می‌دانند در آینده قیمت این کالا افزایشی خواهد بود. از آذر ۹۹ که قانون مالیات بر خانه‌های خالی در مجلس به تصویب رسید تا بهمن سال جاری متوسط قیمت هر مترمربع واحد مسکونی در تهران حدود ۲۳درصد بالا رفت و از ۲۶ میلیون و ۹۰۵ هزار تومان به ۳۳ میلیون تومان رسید.

این امر نشان می‌دهد آنچه که باعث نوسان قیمت در بازار مسکن می‌شود، تورم و متغیرهای پولی اثرگذار بر آن است که از آذر ۹۹ تا بهمن سال جاری کاهشی نبوده‌اند. مهدی سلطان محمدی بر این باور است که «از روز اولی که این طرح ارایه شد، کارشناسان این حوزه اعلام کردند که این طرح به گونه‌ای که در سطح اجتماعی و رسانه‌ها اعلام شده نیست و به این شکل پیش نخواهد رفت.»

شناسایی خانه‌های خالی فرآیند پیچیده‌ای دارد 

مهدی سلطان محمدی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا پرداخت مالیات از سوی این تعداد اندک از مالکین خانه‌های خالی می‌تواند گویای این موضوع باشد که این طرح مالیاتی شکست خورده به «اعتماد» گفت: «از روز اولی که این طرح ارایه شد، کارشناسان این حوزه اعلام کردند که این طرح به گونه‌ای که در سطح اجتماعی و رسانه‌ها اعلام شده، نیست و به این شکل پیش نخواهد رفت.»

این کارشناس بازار مسکن با اشاره به تعداد خانه‌های خالی که در یک سال گذشته به آن استناد شد، افزود: «در گام نخست تعداد این خانه‌ها حدود ۲.۵ میلیون ملک اعلام شد اما پس از آن مشخص شد این رقم واقع‌بینانه نبوده و امروز رقم ۵۶۵ هزار واحد مسکونی مطرح می‌شود ضمن آنکه همواره تذکر داده می‌شد که شناسایی خانه‌های خالی فرآیند پیچیده‌ای دارد و اصلا کار ساده‌ای نیست. نتایج پیاده کردن این طرح در کشورهای دیگر نیز مشخص است و در بسیاری از کشورها این طرح اجرا شده بود اما بسیاری از کشورها اعلام کردند که هزینه‌های این طرح از منافع آن بیشتر است.»

دلایل نگه داشتن خانه‌های خالی چیست؟ 

سلطان محمدی گفت: «معمولا خانه‌هایی که مردم آن را خالی نگه می‌دارند دلایلی برای این اقدام دارند و بدون دلیل خانه‌ای خالی نمی‌ماند زیرا اجاره این خانه‌ها درآمدی را برای مالک به همراه دارد که معمولا از این درآمدها صرف‌نظر نمی‌کنند.» این کارشناس بازار مسکن با اشاره به دلایل به وجود آمدن خانه‌های خالی تصریح کرد: «اغلب خانه‌هایی که در حال تعمیرات هستند یا در حال گرفتن اخذ پروانه‌اند خالی محسوب می‌شوند یا اینکه افراد این خانه‌ها را برای فرزندان‌شان نگه داشته‌اند یا خانه‌های ویلایی و آپارتمان‌هایی ‌هستند که مالکین آنها خارج از کشور زندگی می‌کنند.»

خانه‌هایی که به غلط در لیست خانه‌های خالی رفتند 

او با بیان اینکه اکثر شناسایی‌ها در بخش خانه‌های خالی نادرست است، خاطرنشان کرد: «در مواردی دیده شده خانه‌هایی که فروخته شده‌اند و حین معامله بوده‌اند نیز به عنوان خانه‌های خالی ثبت شده و ساختمان‌هایی که در حال ساخت بوده نیز به عنوان خانه خالی ثبت شده و می‌بینیم که تعداد خانه‌های خالی واقعی بسیار کمتر است و به همین دلیل است که در عمل تعداد زیادی خانه خالی شناسایی نشده است.»

سلطان محمدی با بیان اینکه برخی از این تعداد ۵۶۵ هزار خانه خالی نیز ممکن است اشتباه ثبت شده باشد، افزود: این تعداد خانه‌ای که ثبت شده در عمل نمی‌تواند درآمد قابل‌توجهی به همراه داشته باشد یا تغییری در بازار ایجاد کند. درآمد اجاره مسکن مشوقی برای مالکین است و در صورتی که فردی بخواهد برای چند سال ملک خود را خالی نگه دارد بخشی از درآمد خود را از دست می‌دهد و راه درست آن این روش نیست و نمی‌توان چندان به آن امیدی داشت.»

آیا راهکاری برای اخذ مالیات از خانه‌های خالی وجود دارد؟ 

این کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه راهکار اخذ مالیات از خانه‌های خالی تنها ادغام آن با عوارض است، گفت: «فردی که ملکی دارد باید بابت خدماتی که از شهرداری دریافت می‌کند عوارضی را سالانه پرداخت کند و بابت عدم سکونت نیز مالیات بپردازد که شاید از سوی دولت اعلام شود تخفیفاتی هم در نظر می‌گیریم که متراژ پایین‌ها را معاف کنند اما خواه ناخواه بسیاری از این مالکین همراه با عوارض مجبور به پرداخت این مالیات نیز خواهند شد و به اجبار این مبالغ را پرداخت خواهند کرد و بسیاری از مشکلات شهرداری که آنها را مجبور به فروش تراکم یا درآمدهای ناپایدار می‌کند حل می‌شود.»

او ادامه داد: «البته در حال حاضر نیز این عوارض وجود دارد اما مبلغ آن به اندازه‌ای ناچیز است که کارایی لازم را ندارد و در همه جای دنیا این مبالغ بیشتر است و در مقایسه با کشورهای دیگر این هزینه‌ها در ایران به ‌شدت ناچیز است.»

سلطان محمدی تصریح کرد: «البته طراحان این روش اخذ مالیات از خانه‌های خالی را نوعی ایجاد آرامش اجتماعی می‌دانند، چراکه گمان می‌شد عرضه چند میلیون خانه خالی به بازار نرخ اجاره را کاهش خواهد داد و در صورتی که این خانه‌ها دراختیار مردم قرار گیرند مشکل مسکن حل خواهد شد اما در واقعیت این‌طور نیست و تعداد خانه‌های خالی که مالکین دراختیار دارند درصد زیادی نیستند که باعث تغییر اساسی در بازار اجاره شود و درهمه کشورهای دنیا نیز این تعداد خانه خالی وجود دارد.»