تولیدکننده نماها چه کسانی هستند؟

چند سالی است که تولیدکنندگان داخلی موضوع خودکفایی را پیش کشیدند و صنعت‌شان را عاری از واردات می‌دانستند. آنها تا چند ماه پیش باد به غبغب می‌انداختند و می‌گفتند خودکفایی صددرصدی دارند و در صورت تحریم صنعت‌شان آسیب نمی‌بیند. اما این گفته‌ها تنها در دوره پسابرجام کارایی داشت و اکنون با تحریم‌های صورت گرفته و افزایش قیمت ارز، اکثر صنایع سر از جایگاه خود در آوردند و برای اینکه ثبت سفارش کالاهایشان تأیید شود یا اینکه ارز دولتی بگیرند علیه دولت مصاحبه می‌کنند.آنها مقصراین روزهای صنعت را در تصمیمات اشتباه وزارتخانه‌ها و بانک مرکزی می‌دانند و می‌گویند اگر واردات قطعات صورت نگیرد صنایع از گردونه تولید خارج می‌شوند.

وابستگی به قطعات و محصولات خارجی برای خیلی از تولیدکنندگان جزو کلمات ممنوعه بود. تولیدکنندگان در رونمایی و نشست‌های خبری خود هر گونه خرید خارجی را تکذیب می‌کردند و می‌گفتند وارداتی انجام نمی‌دهند. اما وضعیت این روزهای بازار نشان می‌دهد که برخی تولیدکنندگان کشور واردکننده‌هایی بودند که تنها لباس خودکفایی و شعار اقتصاد مقاومتی را سر دادند.

تولیدکنندگان برای آنکه بتوانند در بازار یکه تاز شوند مرتب دولت را تحت فشار قرار می‌دادند که واردات محدود شود و هیچ شرکت خارجی اجازه واردات به کشورمان را نداشته باشد. حال که به جهت جلوگیری از خروج ارز، لیست بلند بالایی از کالاها با ممنوعیت واردات روبه‌رو شد، برخی از تولیدکنندگان بر عدم عرضه کالا، احتکار، گرانفروشی و کاهش کیفیت اقدام کردند و اکنون سؤال مردم این است که کدام تولیدکننده خودکفا است و چرا طی این مدت برخی از تولیدکنندگان خود را بی‌نیاز از واردات دانستند.

تولیدکننده نماها چه کسانی هستند؟

کامران ندری کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با «ایران» می‌گوید: تولیدکننده نماها همان کسانی هستند که از تولید ملی صحبت کردند و خواهان ممنوعیت واردات بودند. آنها به اسم تولید ملی از رانت برخوردار شدند. حال با ممنوعیت واردات، انحصار این گروه شکل گرفت و اکنون می‌بینیم تولیدکننده نماها با حبس کالا، عدم عرضه و افزایش قیمت، بازار را به‌صورت انحصاری در دست دارند.

وی با بیان اینکه واردات باعث رقابت در بخش تولید می‌شود و انحصارگران مخالف واردات هستند، گفت: متأسفانه تولید کشور بر اساس زیرساخت‌های دقیقی بنا نشده است از این‌رو همواره برخی از تولیدکنندگان می‌خواهند از فضای موجود بیشترین بهره را ببرند. وی ادامه داد: در حوزه صنعت، خودکفایی صددرصدی معنا ندارد چرا که برای ارتقای تکنولوژی، واردات قطعات باید صورت گیرد و قطعاً بدون تعامل با دنیا نمی‌توان فعالیت اقتصادی و منطقی داشت. اما راه و روشی که تولیدکنندگان پیش گرفتند جریان اصولی ندارد.

طیف وابستگی در صنایع مختلف

ابراهیم بهادرانی رئیس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی هم به «ایران» می‌گوید: مرزبندی در مورد کالاهایی که مواد اولیه آن به واردات وابسته نیست وجود ندارد از این‌رو نمی‌توان گرانفروشی‌هایی را که صورت می‌گیرد مشخص کرد. اکنون خیلی از صنایع برای آنکه بتوانند محصول خود را گران کنند، صنعت‌شان را وابسته به واردات می‌دانند. وی اظهار داشت: معتقدم ما در صنایع چوب، مبلمان، صنایع وابسته به مواد معدنی، آهن، فولاد، مواد غذایی، کشاورزی و محصولات پتروشیمی وابستگی حداقلی داریم اما در سایر صنایع وابستگی خیلی زیاد است لذا نمی‌توان خودکفایی صددرصدی را که برخی از تولیدکنندگان به آن اشاره می‌کردند تأیید کرد. برای آنکه صنعتی هم رشد کند نیاز به واردات دارد بدین جهت تأکید بر خودکفایی در شرایطی که در زمینه ماشین‌آلات برتری وجود ندارد، اشتباه است.

هر خودرو ۳۳۰۰ دلار ارزبری دارد که شامل قطعات و مواد اولیه است. به تعریف دیگر، اگر مبنا را یک خودروی ۳۴ میلیون تومانی بدانیم، بین ۱۱ تا ۱۲ میلیون تومان آن وابسته به واردات است. در مجموع میزان وابستگی خودرو به ارز، بین ۲۰ تا ۳۰ درصد در نوسان است. حال با وجود قیمت ارز، کارخانجات هنوز قیمت‌های خود را افزایش ندادند.

لوازم خانگی با وجود تمام شعارها وابستگی شدیدی به واردات دارد. اگر واردات صورت نگیرد تولیدکننده امکان ساخت یخچال و فریزر را ندارد. البته قبل از برجام خیلی از تولیدکنندگان مدعی تولید داخلی بودند و برای گرفتن تسهیلات، خودکفایی را چماقی بر سر واردات و سایر تولیدکنندگانی می کوبیدند که درصد درستی از وابستگی خود را اعلام می‌کردند. در این حوزه وابستگی به واردات ۵۵ درصد است. قطعاتی که در یخچال و فریزر مورد استفاده قرار می‌گیرد باید از سایر کشورها تأمین شود. در مورد گاز و فر درصد وابستگی به واردات ۱۵ درصد است.

در کیف و کفش وابستگی به ارز ۳۰ درصد، روغن خوراکی ۹۰ درصد، ماکارونی ۱۰ درصد، فولاد ۱۱ درصد و فرش ۱۲ درصد اعلام شده است. این روزها در حوزه پارچه هم می‌بینیم وابستگی‌ها بیش از آن بوده که مسئولان تأکید می‌کردند در این حوزه میزان وابستگی بین ۱۵ تا ۲۰ درصد است. پوشاک بچه نشان داد که با حضور سرمایه‌گذاران خارجی هم نتوانسته به خودکفایی برسد و درصد وابستگی ارزی آن بین ۲۰ تا ۲۵ درصد است.

افزایش قیمت‌ها نشان دهنده بخشی از وابستگی به واردات است. در حال حاضر در اکثر کالاها رشد قیمت اتفاق افتاده است. این در شرایطی است که مردم در کالاهایی چون لوازم خانگی به خاطر گران شدن دست از خرید کشیدند و این بازار در شرایط رکودی به سر می‌برد. اولین مجموعه‌ای که قیمت محصولات خود را گران و کاهش عرضه را عملیاتی کرد حوزه لوازم خانگی بود.

 به هر ترتیب درصدهای عنوان شده نشان می‌دهد که تولیدکنندگان داخلی، مونتاژ کار بودند و نتوانستند داخلی‌سازی را دنبال کنند. در بین صنایع، خودروسازان با داخلی‌سازی بهتری عمل کردند و اکنون درصد داخلی‌سازی آنها رو به افزایش است.

مرجان اسلامی فر