فرقی نمی‌کند روز تعطیل باشد یا نه، وانت‌بارها هرروز از ساعت ۱۰ صبح تا ۱۰ شب انواع میوه و تره‌بار را با صدای بلند اعلام می‌کنند؛ مردم نیز در تمام سطح شهر برای خرید به سمت آن‌ها می‌روند. بعضی از وانت‌بارها با مرور زمان، خریداران ثابتی را پیدا می‌کنند و حتی در مناطق کم‌برخوردار شاهد خریدوفروش به‌صورت قسطی نیز هستیم. توجیه تمام خریداران نیز ارزانی است و حتی عده‌ای معتقدند که تفاوت قیمت‌ها فاحش است، اما عبدالحسین رحیمی، رئیس سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران، این اظهارنظر را نمی‌پذیرد.
او معتقد است که محصولات عرضه‌شده در بازارچه‌های زیر نظر سازمان ۳۰تا ۷۰ درصد ارزان‌تر است و اعتمادی به کیفیت و حتی سلامت محصولات عرضه‌شده از سوی وانت‌بارها وجود ندارد. بااین‌حال این روزها در معابر اصلی بیشتر محلات شهر و حتی در حاشیه خیابان‌های اصلی و بزرگراه‌ها، وانت‌بارها بساط دارند و مردم نیز خرید می‌کنند. حال این سؤال به‌طور جدی مطرح می‌شود: «چرا باوجود ادعای حذف واسطه‌ها برای کاهش قیمت، مردم به مراکزی که برای خرید محصولات غذایی آن‌ها تعریف‌شده است، اعتماد ندارند؟»
باوجود ایجاد بازارچه‌های محلی از سوی سازمان میادین میوه و تره‌بار به‌منظور حذف واسطه‌ها و کاهش قیمت، متأسفانه نرخ عرضه انواع میوه و تره‌بار در این بازارچه‌ها گران‌تر از عرضه آن از سوی وانت‌بارها است. علت چیست؟
شهرداری در ۲۴۴ محله بازار دارد و ما تلاش می‌کنیم در تمامی محلات بازار ایجاد شود. مطمئن باشید که نرخی که در بازارهای زیر نظر سازمان میادین میوه و تره‌بار عرضه می‌شود ۳۰ درصد ارزان‌تر از بازارهای دیگر است. برای ایجاد رضایت خریداران و کاهش تنش میان کارگران غرفه‌دار در بازارهای محلی طرح دستچین را اجرا کردیم؛ البته همچنان فروش فله‌ای نیز وجود دارد. با این رویکرد تمامی میوه‌های عرضه‌شده در بازارچه‌های محلی با احتساب دستچین کردن خریدار حدود ۷۰ درصد ارزان‌تر است.
نظارت‌های مستمری نسبت به بازارچه‌های محلی داریم و این نظارت‌ها موجب شده تا تمامی اقلام ارائه‌شده در تمام شهر با یک قیمت عرضه شود. همچنین نرخ میوه‌ها در کمیسیون قیمت‌گذاری که متشکل از بهره‌بردار، اتحادیه مربوطه، سازمان میادین میوه و تره‌بار و دستگاه‌های اجرایی همچون صمت و شورای شهر براساس شاخص‌های بانک مرکزی و سایر قیمت‌های موجود در بازار تعیین می‌شود.
ما در تولید و انتقال میوه‌ها نقشی نداریم و تنها در توزیع آن وظیفه داریم. هرروز ۷۰۰ هزار نوبت خرید از سوی مردم در بازارچه‌های محلی داریم. هدف ما توزیع مناسب انواع میوه‌ها باقیمت مناسب به مردم است. همچنین در ممانعت از عرضه محصولات خارجی و قاچاق نیز اقدام می‌شود.
با توجه به حجم بالای خرید، چند درصد تخلفات در بازارچه‌های شما وجود دارد؟ این نظارت‌ها به چه صورت است؟
براساس ارزیابی اخیر سامانه ۱۸۸۸ شهرداری تهران، سازمان میادین میوه و تره‌بار ازجمله سازمان‌هایی است که رتبه خوبی از رضایتمندی شهروندان دارد. بااین‌حال عمده‌ترین انتقادهایی که به بازارچه‌ها می‌شود، نبود پارکینگ است. در بخش کیفیت و تخلف شکایت‌های محدود و اندکی وجود دارد.
آیا در بخش قیمت اقلام عرضه‌شده، شکایت مردمی وجود ندارد و مردم از قیمت‌ها رضایت دارند؟
نه در بخش قیمت شکایتی نیست و خریداران نیز رضایت دارند و مردم می‌دانند که قیمت میوه بالا رفته است. ازاین‌رو در این بخش نقدی وجود ندارد. ما قیمت‌ها را تعیین می‌کنیم و نرخ‌های تعیین‌شده، اعمال می‌شود. گلایه مردم از بالا بودن قیمت است نه از نرخ‌های تعیین‌شده در بازارچه‌های سازمان میادین.
شما از بررسی کارشناسی قیمت‌ها برای تعیین نرخ میوه می‌گویید، اما مسئله این است که همان میوه‌ای که در بازارچه‌های زیر نظر شهرداری تهران عرضه می‌شود باقیمت کمتر از سوی وانت‌بارها عرضه می‌شود. چگونه این امکان وجود دارد که وانت‌باری که از میدان مرکزی خرید می‌کند ارزان‌تر از بازارچه‌های شما محصول را به مردم عرضه کند؟
وانت‌بارها زیر نظر اتحادیه وانت‌بار فعالیت می‌کنند و فعالیت آن‌ها براساس آیین‌نامه‌های داخلی اتحادیه زیر نظر اتاق اصناف است و با استناد به ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها، ما هیچ‌گونه حق دخالت درروند کاری در این بخش نداریم و قیمت‌ها از سوی اتحادیه و اتاق اصناف تعیین می‌شود.
مسئول نظارت بر عملکرد وانت‌بارها نیز سازمان تعزیرات حکومتی و بازرس اتاق اصناف است. اما درباره فروش میوه از سوی وانت‌بارها و عرضه محصول با نرخ کمتر از بازارهای سازمان میادین میوه و تره‌بار، باید بگویم که این وانت‌بارها معضل جدی هستند که نه‌تنها چهره شهر را با حضورشان به‌هم ریخته‌اند، بلکه نسبت به کیفیت و سلامت محصول عرضه‌شده نیز نگرانی وجود دارد. بااین‌حال عموما وانت‌بارها مانده بار میدان مرکزی را، به دلیل کیفیت پایین، ارزان‌تر می‌خرند و می‌توانند ارزان‌تر نیز بفروشند.
همچنین در بیشتر مواقع ترازوی وانت‌بارها انحراف جدی دارد. فردی که یک غرفه را زیر نظر سازمان میادین میوه و تره‌بار کرایه می‌کند، مالیات و عوارض می‌دهد مطمئن باشید محصول باکیفیت و سالم و بهداشتی به مردم می‌فروشد، زیرا می‌داند که باید در برابر محصول فروخته شده به خریدار پاسخگو باشد.
اگر گفته شما درباره نبود کیفیت و سلامت محصولات عرضه‌شده از سوی وانت‌بارها صحت دارد، پس باید سازمان حمایت از مصرف‌کننده نظارت جدی داشته باشد و حتی مانع از فعالیت این وانت‌بارها شود؟
هیچ سازمان و نهادی بر عملکرد وانت‌بارهایی که میوه و تره‌بار به مردم می‌فروشند، ندارد. وانت‌باری که به دلیل کسب درآمد تصمیم می‌گیرد چند مدتی را به فروش میوه سپری کند، واحد صنفی و کسب‌وکار نیست که مورد نظارت قرار گیرد.
عوامل شهرداری نسبت به فعالیت این وانت‌بارها ورودی نداشته است؟ نمی‌توان پذیرفت که شهرداری برای ساماندهی دست‌فروشان برنامه جدی دارد، اما نسبت به فعالیت وانت‌بارها برنامه‌ای ندارد؟
دراین باره شهرداری برنامه جدیدی دارد و حتی شهرداری منطقه ۲ بازار روزی را برای وانت‌بارها تعریف کرده است، اما مسئله این است که این افراد در چارچوب قرار نمی‌گیرند و شهرداری نمی‌تواند دراین باره ورود جدی داشته باشد و برخورد قهری کند، بلکه باید با کار فرهنگی مردم را مجاب کنیم که از مراکزی که مالیات و عوارض پرداخت می‌کنند، خرید کنند که در صورت نبود کیفیت لازم بتوانند شکایت کنند.
برحسب اطلاعات موجود، برای کرایه یک غرفه فروش در بازارچه‌های سازمان، باید نرخ بالایی را پرداخت کرد. چقدر تعرفه کرایه این غرفه‌ها در توسعه دستفروشی میوه در شکل وانت‌باری مؤثر بوده است؟
تمامی غرفه‌هایی که واگذار می‌شود، براساس قانون و مقررات واگذاری از طریق مزایده سراسری میان تأمین‌کننده، توزیع‌کننده و تولیدکننده تعیین می‌شود. قیمت‌های پایه از سوی شورای شهر تهران تعیین‌شده است و مزایده‌ها با حضور نماینده سازمان بازرسی کل کشور، نماینده شورا و شهرداری پس از انتشار در روزنامه‌های سراسری برگزار و به بالاترین قیمت پیشنهادی واگذار می‌شود؛ ما هیچ دخالتی در مزایده‌ها نداریم.
با وجود این کرایه غرفه‌ها برای فروش میوه و تره‌بار کاملا اقتصادی است. البته این نکته نیز باید موردتوجه قرار گیرد که کسی برای مدتی کوتاه به فروش میوه و تره‌بار با وانت می‌پردازد، هرگز تمایل ندارد که وارد کرایه غرفه‌ای شود، چراکه فعالیت در این بخش به تخصص نیاز دارد که وانتی‌ها این‌کاره نیستند.
چقدر موفق شدید با اقدامات صورت گرفته واسطه‌ها را حذف کنید تا قیمت‌ها را کنترل کنید؟
تا قبل از سال ۹۵، نمی‌توانم دفاعی داشته باشم، زیرا سود اصلی را دلالان می‌بردند اما از ابتدای سال گذشته با اجرای طرح دستچین دیگر برای دلالان صرف نمی‌کند که در مزایده شرکت کنند و غرفه را کرایه کنند و دوباره به دیگری کرایه بدهند. پیش‌ازاین غرفه‌داران بیش از نیاز مردم اقلام را می‌فروختند، اما اکنون این رویه منسوخ شده است و دیگر به شهروند اجحاف نمی‌شود و غرفه‌دار باید متناسب با خواسته خریدار عمل کند.
خوشبختانه رویه و فرمول مشخصی ایجاد شده است و باید همه بر این اساس عمل کنند. از سویی در کمیسیون معاملات، مزایده‌ها به درستی در حال انجام است. ازاین‌رو در حال حاضر تلاش‌ها بر این است که بهره‌برداران فعالیت بیشتری داشته باشند. رویه کاری ما موجب شده تا دلالان ۲۰ ساله ورشکسته شوند.
الهه ابراهیمی
- 12
- 2
