شاخص سهام ۴۸۱ واحد رشد کرد

شاخص بورس تهران طی معاملات روز گذشته با رشد ۴۸۱ واحدی به بیشترین میزان خود از ۲۱ دی‌ ۹۲ رسید و با قدرت کانال ۸۷ هزار واحدی را فتح کرد. نماگر بازار که حالا تنها ۲ درصد با قله تاریخی خود فاصله دارد، این بار بر بال نمادهای پالایشی نشست و به رشد خود ادامه داد. روز گذشته شاخص کل با محرک رشد بهای نفت و نرخ دلار مبادله‌ای و درنتیجه افزایش تقاضا برای سهام پالایشگاه‌ها و برخی شرکت‌های پتروشیمی، بازدهی خود از ابتدای سال را به ۲/ ۱۳ درصد رساند.

شاخص بورس تهران روز گذشته همزمان با افزایش تقاضا در نمادهای پالایشی، ۴۸۱ واحد رشد کرد و با قدرت وارد کانال ۸۷ هزار واحدی شد. با احتساب رشدی که روز گذشته برای شاخص بورس رخ داد، بازدهی متوسط بورس از ابتدای سال تا‌کنون به حدود ۲/ ۱۳ درصد رسید. شتاب رشد قیمت‌ها در بورس تهران از تیرماه سال جاری با رشد قیمت فلزات در بازارهای جهانی آغاز شد و روز گذشته هشتمین کانال‌شکنی شاخص کل بورس با افزایش توجهات به گروه فرآورده‌های نفتی (پالایشگاه‌ها) به وقوع پیوست. بیشترین ارزش معاملات روز گذشته برای گروه پالایشی رقم خورد که به نظر می‌رسد به دلیل رشد قیمت نفت در بازارهای جهانی و همچنین افزایش نرخ دلار مبادله‌ای رخ داده باشد.

پالایشی‌ها در مرکز توجه

روند افزایشی میانگین قیمت سهام در سال جاری از تیرماه و همزمان با رشد قیمت‌های فلزات پایه در بازارهای جهانی آغاز شد. با بهبود یافتن چشم‌انداز عملکرد شرکت‌های حاضر در گروه‌های فلزی و معدنی، اقبال فعالان بازار سهام به نمادهای فلزی و معدنی افزایش یافت. از همان زمان گروه‌های فلزی و معدنی تقریبا هر روز در صدر فهرست گروه‌های پرمعامله بازار قرار گرفتند. حالا اما صورت‌های مالی ۶ماهه این شرکت‌ها، به جز چند نماد مانند فولاد مبارکه و دو‌قلوهای سنگ‌آهنی انتظارات بازار را برآورده نکرده‌اند.

اگرچه انتظار می‌رود با ثبات قیمت‌های جهانی در محدوده‌های فعلی، قیمت در نمادهای فلزی و معدنی افتی را تجربه نکند، اما به نظر می‌رسد محرک‌های لازم برای رشد بیش از پیش این نمادها در کوتاه‌مدت کافی نیستند. همین موضوع سبب شده است که ارزش معاملات این گروه‌ها در بازار دیروز افت کند. در عوض این گروه‌ فرآورده‌های نفتی بود که در مرکز توجه فعالان بازار قرار گرفت.

روز گذشته بیشترین ارزش معاملات به نمادهای گروه فرآورده‌های نفتی اختصاص یافت. افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی و همچنین افزایش نرخ ارز مبادله‌ای اصلی‌ترین دلایل اقبال بازار به نمادهای پالایشگاهی هستند. پیش‌تر اشاره شده بود که رفته‌رفته با افزایش نرخ ارز مبادله‌ای، گروه پالایشی می‌تواند در مرکز توجه قرار گیرد. این در حالی است که سودآوری پالایشگاه‌ها به نرخ‌هایی بستگی دارد که پالایش و پخش برای محصولات این شرکت‌ها در نظر می‌گیرد.

نرخ‌گذاری دستوری برای محصولات پالایشگاه‌ها اصولا قابلیت تحلیل‌پذیری صورت‌های مالی این شرکت‌ها را به شدت کاهش داده است. اگرچه سودآوری و عملکرد پالایشگاه‌ها بیشتر به تصمیمات پالایش و پخش وابسته است، اما چنانچه فرض شود رویه سودسازی پالایشگاه‌ها مانند روندی باشد که از گزارش‌های ۹ماهه سال مالی منتهی به ۳۰ اسفند ۹۵ آغاز شده است، بر این اساس می‌توان انتظار داشت که این شرکت‌ها صورت‌های مالی ۶ماهه خود را با تعدیلات مثبت در پیش‌بینی سود هر سهم برای سال مالی جاری روانه کدال کنند.

چنانچه حاشیه سود پالایشگاه‌ها ثابت در نظر گرفته شود، آنگاه افزایش نرخ دلار مبادله‌ای یا افزایشبهای نفت می‌تواند درآمدهای ریالی این شرکت‌ها را افزایش دهد. با افزایش درآمدها طبیعتا سود این شرکت‌ها رشد می‌کند و این رشد سودآوری در قیمت‌های سهام منعکس می‌شود. با این حال باز هم این تصمیم نهاد قیمت‌گذار است که حاشیه سود پالایشی‌ها را تعیین می‌کند.

در حال حاضر چنانچه قیمت‌‌گذاری محصولات پالایشی مانند رویه‌ای باشد که از سال گذشته آغاز شده است، با مقایسه نسبت قیمت به درآمد سهام پالایشگاه‌ها با نسبت قیمت به درآمد متوسط بازار، می‌توان ادعا کرد که سهام پالایشی به قدر کافی ارزنده است. اما ابهام در قیمت‌گذاری محصولات و تجربه فعالان بازار از گذشته نه‌چندان دور پالایشگاه‌ها می‌تواند حجم عرضه‌ها را در دامنه مثبت قیمتی افزایش دهد. روز گذشته نیز دقیقا همین اتفاق رخ داد.

عرضه‌های سنگین حقوقی

از ابتدای مهرماه جاری تا‌کنون جریان نقدینگی بازار به نفع اشخاص حقوقی بوده است. به‌طوری که تغییر مالکیت در بازار خرد سهام از اشخاص حقیقی به سمت اشخاص حقوقی بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان بوده است. در نیمه اول مهرماه خروج نقدینگی متعلق به اشخاص حقیقی به دلیل هراس از ریسک سیاسی و برهم زدن یک‌طرفه برجام از جانب رئیس‌جمهوری ایالات متحده رخ داد.

پس از تعیین تکلیف نسبی برجام اما، همچنان شاهد جای خالی اشخاص حقیقی در سمت خرید سهام بودیم. از ابتدای ماه جاری اما این روند تا حدودی تغییر کرد و پس از انتشار گزارش‌های ۶ماهه چند روزی تغییر مالکیت به سمت اشخاص حقیقی رخ داد. روز گذشته نیز این اشخاص حقیقی بودند که با توجه ویژه به نمادهای پالایشگاهی، فعالیت بیشتری نسبت به حقوقی‌ها در سمت خرید سهام نشان دادند.

خالص خرید حقیقی‌ها در بازار دیروز بالغ بر ۱۸ میلیارد تومان بود که ۴/ ۱۶ میلیارد تومان از آن به نمادهای پالایشگاه اصفهان (شپنا) و تهران (شتران) اختصاص یافت. در واقع تقاضای قابل توجه خرید سهام با عرضه‌های قابل توجه اشخاص حقوقی مواجه شد. ضمن آنکه باید به این نکته نیز اشاره کرد که عرضه اشخاص حقیقی نیز در سطح بالایی قرار داشت. ابهام در نرخ‌گذاری دستوری محصولات پالایشگاه‌ها و همچنین تجربیات نه‌چندان مثبتی که در گذشته پالایشگاه‌ها وجود دارد باعث می‌شود، پتانسیل عرضه سهام نیز قابل توجه باشد.

هنوز زمان زیادی از توقف‌های طولانی‌مدت نمادهای پالایشی به دلیل بلاتکلیفی ماجرای کیفی‌سازی فرآورده‌های نفتی نگذشته است. ضمنا درست یک سال پیش به یکباره صورت‌های مالی ۹ماهه و ۳‌ماهه پالایشگاه‌ها نقض شد. بنابراین هراس از تغییر زمین بازی و نرخ‌های اعلامی از سوی پالایش و پخش چندان هم غیرمنطقی به نظر نمی‌رسد. با چنین شرایطی دور از ذهن نیست که با افزایش قیمت سهام پالایشگاه‌ها، تمایل برای شناسایی سود و عرضه سهام افزایش قابل توجهی پیدا کند.

قیمت‌های جهانی، این بار به نفع پتروشیمی

دومین گروه پرمعامله روز گذشته، گروه محصولات شیمیایی با محوریت متانول‌سازان و اوره‌سازان بود. قیمت‌ جهانی اوره و متانول اختلاف معناداری با نرخ‌های بودجه‌ای شرکت‌های بورسی دارد. علاوه بر آن انتظار می‌روند که با نزدیک شدن به فصول سرد سال، قیمت‌های جهانی اوره و متانول دست‌کم نزولی نباشد. نرخ‌های فروش منتشر شده در گزارش‌های فعالیت ماهانه نیز امیدها را برای رشد سودآوری این شرکت‌ها افزایش داده است.

همین موضوع سبب شد پتروشیمی‌های خارک و پردیس روز گذشته با افزایش قیمت سهام مواجه شوند و در فهرست مثبت‌ترین اثرگذاران بر شاخص کل بورس تهران قرار گیرند. نکته‌ای که می‌تواند عرضه‌ها را در گروه مذکور تقویت کند، هراس از تک‌نرخی شدن ارز و در نتیجه از بین رفتن رانت ارزی است که واحدهای پتروشیمی دارند. همین موضوع سبب شده است که نسبت قیمت به درآمد این گروه برای مدت نسبتا زیادی کمتر از نسبت قیمت به درآمد متوسط بازار قرار بگیرد. اصلاح زمانی، اصلاح قیمتی و همچنین ارزش جایگزینی واحدهای پتروشیمی به خودی خود برای این نمادها جذابیت ایجاد کرده است.

حال چنانچه چشم‌اندازی از رشد سودآوری در این شرکت‌ها ایجاد شود طبیعتا رشد قیمت سهام‌شان دور از انتظار نیست. در این باره می‌توان به افزایش تقاضا برای سهام و همچنین بهبود چشم‌انداز سودآوری واحدهای پتروشیمی درزمستان سال گذشته اشاره کرد. همین موضوع می‌تواند تجربه‌ای مثبت برای فعالان بازار قلمداد شود و انتظارات را به سمت مثبت سوق دهد.

مروری بر آمار معاملات دیروز

شاخص کل بورس تهران روز گذشته با ۴۸۱واحد رشد به میانه کانال ۸۷هزار واحدی رسید و در ارتفاع ۸۷هزار و ۴۱۷ واحد ایستاد. این در حالی بود که شاخص کل هم‌وزن با افت ۱۸/ ۰درصدی مواجه شد. این موضوع نشان‌دهنده آن است که نمادهای کوچکتر بازار همچنان مورد کم‌توجهی فعالان بازار قرار دارند و این نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز هستند که برای بازار جذابیت دارند.

در بازار دیروز شاخص‌های بازار اول و دوم نیز به ترتیب ۴۶۶ و ۱۹۶ واحد صعودی شدند. نمادهای گسترش نفت و گاز پارسیان، پالایش نفت بندر عباس، پالایش نفت اصفهان، پالایش نفت تهران، سرمایه‌گذاری غدیر، پتروشیمی پردیس و پتروشیمی خارک با بیشترین تاثیر مثبت بر شاخص، رشد این متغیر را رقم زدند. در پایان معاملات دیروز سهامداران بورسی بیش از ۹۳۲ میلیون برگه سهم، حق تقدم و سایر دارایی‌های مالی را در بازار دست به دست کردند. ارزش معاملات بورس تهران نیز بیش از ۲۶۲ میلیارد تومان بود و در ۷۱ هزار نوبت معاملاتی انجام شد.

از این میزان ۱۸۹ میلیارد تومان به معاملات خرد سهام و حق تقدم در نمادهای عادی بورسی اختصاص یافت که نسبت به روزهای گذشته رشد چشمگیری را نشان می‌دهد. روز گذشته گروه فرآورده‌های نفتی، شیمیایی و فلزات اساسی با بیشترین حجم و ارزش معاملات در صدر برترین گروه‌های صنعت قرار گرفتند.

صدرنشینی بازار نیز با بیشترین رشد قیمت متعلق به نمادهای همکاران سیستم، کنترل خوردگی تکین کو، پالایش نفت تبریز، پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت تهران، نفت سپاهان و پتروشیمی فناوران بود. در مقابل نمادهای حمل و نقل توکا، صنایع کاغذ‌سازی کاوه، موتورسازان تراکتورسازی ایران، بین‌المللی توسعه ساختمان، ایران تایر، لعابیران و کمباین‌سازی ایران با بیشترین کاهش قیمت در انتهای جدول معاملات نشستند.

سرمایه‌گذاران بورسی دیروز برای خرید سهام پالایش نفت بندرعباس، پالایش نفت تبریز، اوراق مشارکت شهرداری سبزوار، سهام پتروشیمی فناوران، اوراق مشارکت رایان سایپا، اوراق صکوک سایپا و اوراق مشارکت شهرداری تهران بیشترین تقاضا و طولانی‌ترین صف‌های خرید را داشتند.

در مقابل نمادهای اوراق مشارکت شهرداری مشهد، اوراق صکوک رایتل، اوراق مشارکت شهرداری مشهد، سهام صنایع کاغذسازی کاوه و اوراق مشارکت شهرداری شیراز با بیشترین عرضه‌ها و سنگین‌ترین صف‌های فروش در انتهای جدول معاملات نشستند. در پایان معاملات دیروز بانک ملت با معامله بلوکی ۱۰۴ میلیون سهم بیشترین حجم معاملات و اوراق مشارکت ملی نفت ایران با معامله ۵۵ میلیارد تومان بیشترین ارزش معاملات را داشتند.