احتمالاً بهترین تحلیل برای تفسیر ارتباط میان فساد و پولشویی، توسط یک محقق ضدفساد نیجریه‌ای بیان شده است. او می‌گوید:«اگر شما بدانید که هیچ زمینی برای فرود هواپیمایتان وجود ندارد، اساساً پرواز نخواهید کرد. درباره پول هم همینطور است؛ اگر هیچ جایی برای دزدی و شستن پول وجود نداشته باشد، اساساً پولشویی نخواهید کرد.»
سازمان شفافیت بین‌المللی در گزارشی با این نقل قول بیان می‌کند که فساد سرزمین‌های گسترده‌ای در تمام جهان دارد، بعضی از آنها حاصلخیزتر هستند و بعضی از آنها نیز برای سکنی گزیدن و استفاده کردن، ساده‌تر و آسان‌تر از بقیه هستند. همین مسأله باعث شده است که پولشویی در تمام جهان گسترده باشد. اداره مواد مخدر و جرائم سازمان ملل متحد نیز میزان پولشویی در جهان را طی یک سال ۵ درصد از کل تولید ناخالص داخلی جهان چیزی حدود ۸۰۰ میلیارد تا ۲ تریلیون دلار برآورد می‌کند و درباره آن می‌نویسد:«توسعه سریع در سیستم‌های مالی، تکنولوژی و ارتباطات باعث شده است که پول‌ها به سرعت و آسانی بتوانند در هر جایی از جهان جابه‌جا شوند.
همین باعث شده است که مبارزه با پولشویی از همیشه ضروری‌تر باشد. پول‌های کثیف بیشتر از همیشه به سیستم بانکی بین‌المللی وارد می‌شوند و شناسایی آنها از همیشه سخت‌تر است. همچنین با توجه به ماهیت مخفی پولشویی برآورد رقم دقیق پول‌هایی که در این چرخه شسته می‌شوند، سخت است«.
تاجیکستان؛ پر ریسک‌ترین کشور جهان برای پولشویی
شاخص ضدپولشویی باسل، یک رتبه بندی مستقل سالانه است که خطر ابتلا به پولشویی و تأمین مالی تروریست را در دنیا اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص معتبری است که حتی سازمان شفافیت بین‌المللی نیز به آن استناد می‌کند. در رتبه بندی این شاخص، ایران جایی ندارد چرا که باسل نتوانسته است اطلاعات پولی و مالی شفافی در ایران به دست آورد و از طریق این اطلاعات ایران را هم در رتبه بندی‌ها جای دهد. بر اساس رتبه بندی باسل، بیشترین میزان خطر پولشویی جهان در تاجیکستان است و بعد از آن هم موزامبیک و افغانستان قرار دارند. کم خطرترین کشورها برای پولشویی نیز فنلاند، استونی، لاتویا و نیوزیلند هستند.
۷ سال پیش برای اولین بار با شاخص AML میزان پولشویی در بین کشورهای مختلف جهان اندازه‌گیری شد.از آن زمان تا کنون، هیچ پیشرفت چشم‌گیری در میان کشورهای مختلف انجام نشده است. ۶۴ درصد از کشورها در سال ۲۰۱۸ حداقل در یک مؤلفه نمره بالای ۵ داشته‌اند که نشان دهنده ریسک بالای پولشویی در ۸۳ کشور از میان ۱۲۹ کشور است. کمتر از ۴ درصد از کشورها در برخی مؤلفه‌ها یک نمره بهبود داشته‌اند، غنا، بولیوی، تانزانیا، ترینیداد و توباگو. در بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ هم تنها ۱۷ درصد از کشورها یعنی ۲۱ مورد از میان ۱۲۹ کشور یک نمره بهبود داشته‌اند.
از همه بدتر، این است که ریسک ۴۲ درصد از کشورها از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ بدتر شده است. با حسابی دیگر، تقریباً ۳۷ درصد کشورها نمره ریسک بدتری نسبت به سال ۲۰۱۲ دارند. بدتر از این هم باز این است که روش‌های مقابله با پولشویی مؤثر نبوده‌اند. این گزارش نشان می‌دهد که ۷۷ درصد از کشورهایی که روش‌های نوین رابرای تحقیقات در حوزه پولشویی به کار برده‌اند، مؤثر نبوده است. باسل نشان می‌دهد که دانمارک طی سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ نمره‌اش برای پولشویی بدتر شده است، چرا که برای دانسکه بانک دانمارک در سال اخیر یک رسوایی پولشویی به بار آمده است که البته مربوط به شعبه استونی این بانک بوده است.
«معاملات املاک دوبی؛ بهشت پولشویی»
«با هتل‌های لاکچری و جزیره‌های مصنوعی دوبی از خود تصویری به عنوان بهشت سوپر مدرن لاکچری دنیا ساخته است اما در پشت این تصاویر، دنیایی از پول‌های مرموز پنهان شده است؛ هابی برای پولشویی جهان.» سازمان شفافیت بین‌المللی، با چنین مقدمه‌ای دوبی را به عنوان بهشت پولشویی جهان معرفی می‌کند. بر اساس این گزارش، آپارتمان‌هایی در دوبی که میلیون‌ها پوند ارزش دارند، می‌توانند از طریق کیف‌هایی پر از پول نقد با کمترین تعداد سؤالات معامله شوند. تنها چند روز بعد از آن‌که پرداخت کاملاً انجام شد، انتقال پول می‌تواند کنسل شود و پول به صورت الکترونیکی به حسابی بانکی که توسط خریدار انتخاب می‌شود، برگردانده شود. همین است که یک کارشناس تجاری می‌گوید:«دوبی بهشت پول شویی دنیاست.»
بر روی کاغذ، قانون ضد پولشویی در امارات متحده عربی شرکت‌ها را مجبور می‌کند که پیگیر مشتریانشان باشند و مشخص کنند که دقیقاً چه کسی پشت پول‌ها قرار دارد. اما در واقعیت آن‌هایی که تحت تحریم‌های بین‌المللی هستند، پول هایشان را در بخش مسکن دوبی سرمایه‌گذاری می‌کنند. شرایط اقامت دادن در دوبی و انتقال پول با سیستم سنتی حواله‌ها، زمین پولشویی را در دوبی حاصلخیزتر می‌کند. این پولشویی به نحوی است که دامنه آن از دوبی به کشوری مانند انگلستان هم رسیده است.
ریحانه یاسینی
- 19
- 2
