رشته تاریخ در بین همه رشته ها از اهمیت خاصی برخوردار استرشته تاریخ
رابطه ی تاریخ با علوم فلسفه، جامعه شناسی، جغرافیا، اقتصاد، سیاست و فرهنگ، رابطه ی تنگاتنگی است و دانشجوی رشته تاریخ باید مسلط به این علوم باشد تا به کمک تمامی این علوم بتواند رویداد های تاریخی را به تصویر بکشد. همینطور مقصود از تاریخ، مطالعه اجمالی و تکرار طوطی وار آن نیست، بلکه دانشجوی این رشته باید تلاش کند تا عمق مفاهیم تاریخی را بفهمد تا بتواند آنها را شرح دهد.
رشته تاریخ باتوجّه به اینکه در دارالمعلمین مرکزی و عالی از اولین رشته های تحصیلی بود و بعد از اینکه دانشگاه تهران تاسیس شد یکی از اصلی ترین رشته های تحصیلی در دانشکده ادبیات این دانشگاه، رشته «تاریخ و جغرافیا» بود. میتوان بیان کرد که سابقه فعّالیت رشته تاریخ در نظام دانشگاهی ایران نزدیک به صد سال می رسد. تاریخ طولانی فعّالیت گروه تاریخ در نظام دانشگاهی ایران را به کوتاهی و در دو دوره ی اصلی میتوان بررسی کرد:
- دوره ی اول ایحاد رشته تاریخ:
از همان زمانی که رشته تاریخ در دوره اول ایجاد شد، در دانشگاه تهران الگوی اموزشی برگرفته از اصول اموزش عالی فرانسه بود و از این جهت تاریخ و جغرافیا یک رشته واحد شمرده می شد و دروسی که عرضه میشد ترکیبی از مواد درسی تاریخ و جغرافیا بود. از سال ۱۲۹۸ تا ۱۳۴۲ این دوره ی آموزشی ادامه داشت. از برجسته ترین دانشمندان ایران میتوان به نسل اول استادان تاریخ در این دوره اشاره کرد. این دانشمندان، استادانی مانند عباس اقبال آشتیانی، غلام رضا رشید یاسمی، عبدالحسین خان شیبانی (وحیدالملک)، سعید نفیسی و نصرالله فلسفی بودند.
رشته تاریخ یک علم مهم و اثر گذر در همه جوامع است- دوره ی دوم ایجاد رشته تاریخ:
شاید بتوان گفت دوران فعّالیت به صورت گروه تاریخ، مهم ترین تغییر و تحول در شکل نظام آموزش عالی ایران در سال تحصیلی ۴۳- ۱۳۴۲ بود. دانشگاه تهران در این سال درصدد برآمد تا شیوه و برنامه درسی دانشکده ها را از صورت پراکنده درسی خارج و درس ها و مواد اموزشی شبیه را در یکجا جمع کند. ایجاد گروه های آموزشی در دانشگاه و از جمله در دانشکده ادبیات بود، از دستاوردهای این تصمیم بود. رشته تاریخ در پی این دگرگونی، تاسیس گردید و نظام آموزشی آن شبیه امروز، طبق گذراندن واحدهای درسی تغییر یافت.
طول دوره تحصیلی رشته تاریخ
حداکثر طول دوره کارشناسی رشته تاریخ (ازاد و دبیری) ۴ سال و تحصیلات و شکل نظام تحصیلی به صورت واحدی و در دو نیمسال میباشد که هر نیمسال۱۷ هفته طول میکشد. دانشجویان کارشناسی ازاد رشته تاریخ با گذراندن ۱۳۵ واحد دبیری و همچنین گذراندن ۱۳۴ واحد مرکب از دروس عمومی، پایه، الزامی و اختیاری میتوانند فارغ التحصیلی (کارشناس تاریخ) شوند. مقطع تحصیلات تکمیلی در گروه تاریخ در سال های أخیر توسعه ای چشمگیر داشته است. در مقطع کارشناسی ارشد، ابتدا دو گرایش تاریخ ایران باستان و تاریخ اسلام تأسیس شد.
رشته تاریخ از سال ۱۳۸۱ به بعد، درصدد برآمد تا خلأ آموزشی که در سایر عرصه های مهم پژوهش های تاریخی بوجود آمده را تا حدی برطرف کند. به همین منظور با تلاشی جدّی پیشنهاد تاسیس سه رشته دیگر کارشناسی ارشد را به دانشگاه ارایه کرد. به پیشنهاد گروه تاریخ پس از سال ۱۳۷۸، دو گرایش جدید شامل گرایش تحصیلی تاریخ اسلام و تاریخ ایران باستان در مقطع دکتری نیز تاسیس شدند.
دانشجویان رشته تاریخ باید در این رشته نظم و دقت فراوان داشته باشندادامه تحصیل فارغ التحصیلان رشته تاریخ
خوش بختانه امکان ادامه تحصیل در کشورمان در رشته تاریخ برای متقاضیان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد.
گرایش های رشته تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد
گرایشهای رشته تاریخ در مقطع کارشناسی ارشد عبارتست از:
- تاریخ ایران باستان
- تاریخ ایران اسلامی
- تاریخ انقلاب
- تاریخ اسلام
- تاریخ تشیع
- تاریخ عمومی جهان
- مطالعات خلیج فارس
رشته تاريخ تنها گردآوري روايات و مقايسه آنها و شناخت واقعيت حوادث گذشته نيستگرایش های رشته تاریخ در مقطع دکتری
گرایش های رشته تاریخ در مقطع دکتری به شرح زیر است:
>> تاریخ تشیع اثنی عشری
>> فرقه های تشیع
>> تاریخ (گرایش تاریخ اسلام)
درس های رشته تاریخ در طول تحصیل
درس های رشته تاریخ در طول تحصیل عبارتست از:
* دروس پایه رشته تاریخ:
دروس پایه رشته تاریخ شامل کلیات و مبانی علم تاریخ، متون تاریخی به زبان فارسی، عربی و خارجی، شیوه تحقیق، تاریخ نگاری و تحولات آن در ایران و جهان، گاهشماری و تقویم، مبانی تاریخ اجتماعی ایران، تاریخ اندیشه های سیاسی در ایران و اسلام، کلیات جغرافیا، مبانی جامعه شناسی، مبانی علم سیاست، فلسفه تاریخ می باشد.
* دروس اصلی و تخصصی رشته تاریخ:
از دروس الی و تخصصی رشته تاریخ میتوان به تاریخ ایران از ایلامی ها و آریایی ها تا پایان دوره هخامنشی، دوره سلوکی و اشکانی، تاریخ ایران در دوره ساسانیان، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران( از ورود اسلام تا پایان حکومت علویان طبرستان، دوره سلجوقیان، دوره سامانیان، دیلمیان، غزنویان، دوره غوریان و خوارزمشاهیان، دوره حمله مغول و ایلخانان، از زوال ایلخانان تا آغاز حکومت صفویان، دوره افشاریان و زندیان، آغاز دوره قاجار تا انقلاب مشروطیت، انقلاب مشروطیت تا منقرض شدن حکومت قاجاریه، از انقراض قاجاریه تا کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲)، انقلاب اسلامی و ریشه های آن، تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جهان اسلام (از میلاد پیامبر اکرم ( ص) تا سال ۴۱ هجری، از سال ۴۰ هجری تا ۲۲۷ هـ. ق، از سال ۲۲۷ هـ. ق تا سقوط بغداد از قرن هفتم تا دهم هجری)، تاریخ تشیع، تاریخ تحلیلی زندگانی ائمه معصومین (ع)، تاریخ عثمانی و خاورمیانه، تاریخ یونان و رم، تاریخ بیزانس، تاریخ اروپا در قرون وسطی، تاریخ اروپا در قرون جدید، تاریخ اروپا از انقلاب فرانسه تا جنگ جهانی اول، تاریخ اروپا از جنگ جهانی اول تا به حال اشاره کرد.
توانایی های لازم برای رشته تاریخ
دانشجوی رشته تاریخ باید از نظم و دقت خاصی برخوردار باشد و توان به تصویر کشیدن و نقد کردن رویدادهای تاریخی را داشته باشد. پایه علم تاریخ، فلسفه است و همچنین زمین آن جغرافیا و دیوارهای آن جامعه شناسی، اقتصاد، سیاست و فرهنگ است و دانشجوی رشته تاریخ باید به این علوم آشنایی داشته باشد تا بتواند از نتایج آن بهره ببرد.
شخصی در رشته تاریخ موفق است که توانایی عبور از پوسته رویی رویدادها را داشته باشد و در مورد آن ها مباحث عمیق تری را بفهمد و از رابطه بین دو رویداد پی به رویداد سوم ببرد و با دیدن یک رویداد به دلایل پنهان و آشکار آن، اشاره کند. همینطور دانشجو باید به دروسی چون ادبیات فارسی، آمار و ریاضی شناخت داشته باشد تا بتواند به یاری ادبیات فارسی هم از منابع قبل که رنگ ادبی دارند، بهره بگیرد و هم به خوبی مطالب تاریخی را بیان نماید و به کمک امار و ریاضی نیز، هرچه بیشتر زبان دستاوردهای علم تاریخ را کمـّی کند و در قالب اعداد، داده های تاریخ را بیان نماید.
دانشجویان رشته تاریخ باید توان به تصویر کشیدن و نقد کردن وقایع تاریخی را داشته باشندبازار کار رشته تاریخ
فارغ التحصیلان دوره های کارشناسی رشته تاریخ میتوانند در سازمانهای دولتی و غیر دولتی مانند وزارت آموزش و پرورش، وزرات امور خارجه، وزارت فرهنگ و آموزش عالی، وزارت ارشاد اسلامی، سازمان موزه ها، مرکز اسناد ملی، رادیو و تلویزیون، نگهداری آرشیوهای دولتی در کلیه وزارتخانه ها و موسسات دولتی، مطبوعات و مجلات و مراکز طبع و نشر کتاب و مانند آن، انجام مسائل تحقیقی تاریخ در حد تحقيقات بین المللی، تدریس تاریخ در دبیرستانها امادگی برای تکمیل تحصیلات در دوره فوق لیسانس و دکتری تاریخ برای استخدام در دانشگاهها جهت تحقیق و تدریس و نظایر آن ها به خدمت بپردازند.
گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش
- 17
- 1
