آشنایی با رشته برنامه ریزی شهری و بازار کار آن

رشته برنامه ریزی شهری یک فرایند فنی و سیاسی است

رشته برنامه ریزی شهری

از شهرسازی به عنوان یک دانش میان رشته ای یاد میشود که بعنوان یک نظام پویا روابط موجود در یک شهر و محیط پیرامونی ان، مورد بررسی قرار می دهد. شهرساز، نقش خود را بعنوان سیاستگزار و هماهنگ کننده معماران، مهندسین عمران، اقتصاددانان، جامعه شناسان و…… ایفا می کند. دانشجویان این رشته باید علاوه بر آشنایی با طراحی، از ذوق و استعداد هنری برخوردار باشند. همچنین بایستی علاقمند به مسائل گوناگونی از جمله اجتماعی و انسانی، اقتصادی و مسائل فنی باشند و کارهای تحقیقاتی و پژوهشی فراوانی را در طی دوره تحصیل انجام دهند. دانش آموختگان این دوره در چارچوب آموخته های خود، قدرت طراحی و اجرای طرح های سکونت‌گاه های شهرک و یا در حال شهر شدن را دارند و برای تهیه طرح های شهری با گروه‌های تخصصی از آمادگی لازم برخوردار هستند.

تاریخچه رشته برنامه ریزی شهری

از سال ۱۳۷۸ رشته شهرسازی در میان رشته های دانشگاهی مقطع کارشناسی کنکور ریاضی- فیزیک بعنوان یک رشته مستقل تاسیس شد. پیش از آن پذیرش دانشجو در رشته برنامه ریزی شهری تنها در مقطع کارشناسی ارشد با تغيير رشته از رشته معماری صورت می ­پذیرفت. هدف از ایجاد رشته شهرسازی، مواردی همچون ایجاد حلقه واصل رشته های عمران، اقتصاد، معماری، جامعه شناسی و تمام علوم مرتبط به مسائل شهری بود و در واقع قصد داشت که فضای خالی سیاستگزاری را پرکند و در پروژه های شهری، هماهنگی علوم فنی و انسانی را بوجود آورد.  

از توانایی های دانش آموختگان کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری و طراحی شهری می توان به طرح های تفصیلی، طراحی سکونت‌گاه ها و تهیه و ارزیابی طرح ها و برنامه های شهری در قالب طرح های جامع شهری، طرح های آماده سازی زمین، طرح های جزئیات شهری و طرح های مربوط به سکونت‌گاه های انسانی اشاره کرد. علاوه‌براین توانایی های دانش آموخته رشته شهرسازی خصوصاً در مقطع کارشناسی ارشد، نظیر تهیه و ارزیابی طرح های کلان منطقه­ ای و ملی از جمله طرح آمایش سرزمین ، طرح کالبدی ملی و طرح های منطقه ای، استانی و سکونتگاه های روستایی می باشد.

اهداف رشته برنامه ریزی شهری

در ادامه با اهداف دوره برنامه ریزی شهری آشنا شوید:

- رشته برنامه ریزی شهری قصد دارد که نیروی انسانی آگاه و کارآمدی را با گسترش دانش و مهارت برنامه ریزی شهری تربیت کند تا از این طریق در هدایت توسعه شهری کشور، نقش اساسی را ایفا کند.

- یکی از اهداف رشته برنامه ریزی شهری اینست که برای رفع نیازهای مربوط به برنامه ریزی شهری در کشور، نیروی انسانی متخصص و مورد نیازی را تربیت کند.

اصلی‌ترین هدف برنامه‌ریزی شهری رفاه عمومی است

- این رشته تصمیم دارد که در حیطه برنامه ریزی شهری، زمینه های علمی و فنی و تخصصی شهرسازی را تقویت کند.

نقش و توانایی فارغ التحصیلان رشته برنامه ریزی شهری

مهمترین توانایی دانشجویان رشته برنامه ریزی شهری، شرکت در یک کار گروهی می باشد. این رشته به تشکیل یک گروه برای فعالیت هایش نیاز دارد و فرد علاقه مند به این رشته باید توانایی عضوی از گروه بودن و مطابقت با سایر اعضاء را داشته باشد.

عدم قطعیت ها در رشته شهرسازی، اتفاق می افتد؛ یعنی مسائلی که قابل تحلیل از دیدگاه های مختلف هستند و نمی توان هیچ اظهار نظر قطعی در مورد آنها نمود. شهرسازی با خط کشیدن بر روی نقشه ها بوجود نمی آید و دانشجویان باید دیدگاه های متفاوت را بپذیرند و به مطرح کردن دیدگاه هایشان در مباحث بدون غرض ورزی بپردازند. همچنین دانشجویان باید بتوانند به مباحث تئوری و عملی در کنار هم بپردازند.

گرایش های مختلف رشته ی برنامه ریزی شهری 

شما باید برای تحصیل در رشته برنامه ریزی شهری، از گرایش هایی آن مطلع شوید. شما تنها میتوانید برای مقطع کارشناسی، گرایش شهرسازی و برنامه ریزی شهری را انتخاب نمایید درحالیکه گرایش های مقطع کارشناسی ارشد، متشکل از دو قسمت مجموعه برنامه ریزی شهری و منطقه ای و مدیریت شهری و طراحی شهری می باشد.

در مقطع کارشناسی ارشد، هر کدام از این رشته ها دارای گرایش های خاصی می باشد. مثلا گرایش های برنامه ریزی شهری برای مجموعه برنامه ریزی شهری و منطقه ای و مدیریت شهری، مطرح میشود ولی گرایش طراحی شهری برای برنامه ریزی منطقه ای، مدیریت شهری و برای طراحی شهری، عنوان می شود. متقاضیان، مجوز تحصیل در مقطع دکترا در زمینه های شهرسازی/ شهرسازی اسلامی/ برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی منطقه ای، برنامه ریزی شهری و منطقه ای را دارند. 

بررسی بازار کار و آینده ی شغلی رشته ی برنامه ریزی شهری 

مهندسان رشته برنامه ریزی شهری، توانایی فعالیت در تمام سازمان های وابسته به مسائل سکونتی و شهری را دارند. بطور کلی فارغ التحصیلان رشته ی شهرسازی، مجوز کار در سازمان هایی از جمله سازمان ملی زمین و مسکن ، وزارت راه و شهرسازی، شرکت عمران شهرهای جدید ،   استانداریها، بنیاد مسکن ، سازمان زیباسازی شهری و سازمانهای پیشگیری از مدیریت بحران، شهرداریهای مناطق و نواحی شهری و سازمانهای وابسته به آنها و مراکز تحقیقاتی مسکن و شهرسازی، سازمان نوسازی ، دفاتر نوسازی بافتهای فرسوده و ... را دارند.

برنامه‌ریزی شهری، به دنبال مشکلات نشأت‌گرفته از انقلاب صنعتی مطرح شد

این نکته را درباره ی مهندسی شهرسازی در نظر داشته باشید که باتوجه به نوپا بودن این رشته، بازار کار آن هنوز اشباع نشده است. از این رو تحصیل کنندگان این رشته میتوانند در زمینه های مختلف شهرسازی، در جاهای مختلف جامعه فعالیت کنند.

وضعیت نیاز کشور به رشته برنامه ریزی شهری 

رشته شهرسازی تا ۵ سال پیش در ایران، در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تدریس میشد و به تازگی فعالیت هایی در مقطع کارشناسی نیز صورت گرفته است؛ به همین خاطر بازار کار آن اشباع نشده است.

رشته شهرسازی، زمینه های کاری بسیار متنوعی دارد. فارغ التحصیلان رشته شهرسازی برای کار کردن می توانند در بخش دولتی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، شهرداری ها، وزارت کشور، استانداری ها، وزارت مسکن و شهرسازی و ارگانهای وابسته و….. و در بخش های خصوصی شرکتهای مهندسین مشاور شهرسازی، معماری و برنامه ریزی منطقه ای و……. استخدام شوند.

بازار کار جهانی رشته برنامه ریزی شهری 

بازار کار رشته برنامه ریزی شهری در سطح جهانی، فراوان است و و هنوز بازار کار آن به علت نوپا بودن و زمینه های کاری متنوع، اشباع نشده است. 

رشته برنامه ریزی شهری، دانشی میان‌رشته‌ای است

گردآوری: بخش دانشگاه سرپوش