روزنامه جام جم نوشت: «اصلا قرار نبود پیش‌دبستانی‌های دولتی، دُر نایاب شوند و خانواده‌ها از سر ناچاری رو به پیش‌دبستانی‌های غیر دولتی بیاورند. برعکس قرار بود پیش‌دبستانی‌های دولتی توسعه یابند تا هم تاکید سند تحول بنیادین آموزش و پرورش روی زمین نماند و هم خانواده‌ها مجبور نشوند هزینه‌های گزاف برای آموزش کودکان خردسال خود بپردازند. اما حالا همه این قرارها به هم خورده و پیداکردن پیش‌دبستانی‌های ضمیمه در مدارس دولتی به چالش جدی والدین تبدیل شده است؛ چالشی که دو راه پیش پای خانواده‌ها می‌گذارد: ثبت نام در پیش‌دبستانی‌های غیر دولتی و تحمل هزینه‌ها یا صرف نظر کردن از دوره پیش‌دبستانی.
گزینه اول به هر حال کودک و خانواده را به مقصود می‌رساند ولی گزینه دوم شروع بی‌عدالتی آموزشی است؛ به طوری که بخش قابل توجهی از کودکان فقط به دلیل کمبود پیش‌دبستانی‌های دولتی و بنیه ضعیف خانواده از آموزش‌های قبل از دبستان جا می‌مانند؛ تبعیضی که مثل یک دومینو تا مراحل بعدی تحصیل نیز سایه به سایه دانش‌آموزان پیش می‌آید.
پیش‌دبستانی‌های دولتی کجا رفتند؟
اساسنامه دوره پیش‌دبستانی در سال ۱۳۸۲ به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسیده است و با اینکه حدود ۱۹ سال از آن می‌گذرد ولی پیش‌دبستانی هنوز بلاتکلیف‌ترین دوره آموزشی در نظام تعلیم و تربیت ماست. از یک سو تاکید بر توسعه کمی و کیفی پیش‌دبستانی‌هاست و از سوی دیگر، بر گسترش دولتی‌ها و جلوگیری از تحمیل هزینه بر خانواده‌ها تاکید می‌شود اما هر چه می‌گذرد این دو تاکید، بیشتر رنگ می‌بازد؛ به طوری که این روزها پیش‌دبستانی‌های ضمیمه مدارس دولتی که شهریه‌های معقول‌تری نسبت به غیردولتی‌ها دارند، به‌سختی یافت می‌شود.
مادر یکی از کودکانی که امسال باید در دوره پیش‌دبستانی ثبت نام شود در گفت‌وگو با جام جم از این وضع گله می‌کند و می‌گوید در محدوده محل زندگی آنها هیچ مرکز دولتی یافت نمی‌شود و نزدیک‌ترین پیش‌دبستانی دولتی در فاصله‌ای است که حتما به سرویس ایاب و ذهاب نیاز دارد. پدر کودکی پنج ساله نیز به ما توضیح می‌دهد چون توان پرداخت شهریه غیر دولتی‌ها را ندارد، از ثبت نام فرزندش در پیش‌دبستانی منصرف شده است.
برای پیگیری این موضوع که چرا بر خلاف تاکید سند تحول بر توسعه کمی پیش‌دبستانی‌های دولتی، اقدامی انجام نمی‌شود با مدیر کل دفتر پیش‌دبستانی وزارت آموزش و پرورش تماس گرفتیم که وی اعلام کرد فعلا در این باره اظهار نظر نخواهد کرد. در سازمان تعلیم و تربیت کشور نیز که از یک سال قبل رسما موجودیت یافته و تولی‌گری پیش دبستانی را به عهده گرفته مسئولی حاضر به انجام مصاحبه رسمی نشد ولی یک مقام مطلع در این سازمان توضیحاتی قابل تامل به جام جم داد.
او در پاسخ به اینکه چرا پیش‌دبستانی‌های غیر دولتی کمیاب شده‌اند، توضیح داد: بر اساس قانون فقط در مناطق عشایری، روستایی و دوزبانه که بچه‌ها نیاز به آموزش قبل از دبستان دارند، دولت موظف به تشکیل رایگان دوره پیش‌دبستانی است؛ به طوری که در سایر مناطق اگر مدیران مدارس دولتی تمایل به راه‌اندازی پیش‌دبستانی داشته باشند این دوره برپا می‌شود و اگر مایل نباشند پیش‌دبستانی تشکیل نمی‌شود.
وی درباره اینکه چرا همه چیز منوط به خواست و اراده مدیران مدارس است نیز توضیح داد چون اداره پیش‌دبستانی یک کار مازاد بر وظیفه است، برخی مدیران تمایلی به این کار ندارند. ضمن اینکه برخی مدارس دولتی، فضای کافی برای این کار ندارند.
این شهریه‌ها کلان است
در همان حالی که یافتن پیش‌دبستانی دولتی با شهریه‌های منصفانه به‌خصوص در شهرهای بزرگ کار سختی است، یافتن پیش‌دبستانی‌های غیر دولتی بسیار آسان و ثبت نام در آنها برای همه خانواده‌هایی که توان مالی دارند، میسر است. پیگیری‌های جام جم نشان می‌دهد برخی از این پیش‌دبستانی‌ها در مناطق متوسط‌نشین شهر تهران تا حدود هشت میلیون تومان شهریه تعیین می‌کنند و مراکزی که قیمت‌های عادلانه‌تری دارند از چهار میلیون تومان کمتر مطالبه نمی‌کنند.
درباره چرایی این وضع و اینکه چرا سدی به نام شهریه برای بخشی از مردم مانع ایجاد می‌کند، از مقام مطلع در سازمان تعلیم و تربیت سوال کردیم که پاسخ وی تامل برانگیز بود. او گفت: دولت هیچ بودجه‌ای برای دوره پیش‌دبستانی مگر در مناطق عشایری و روستایی در نظر نمی‌گیرد. بنابراین اداره اغلب پیش‌دبستانی‌ها به عهده بخش خصوصی است که آن هم مستلزم دریافت شهریه است.
پس جای تعجب نیست که سال گذشته از حدود یک‌ونیم میلیون کلاس اولی حدود ۷۰درصد آنها پیش‌دبستانی را گذرانده که اکثر قریب‌به‌اتفاق‌شان مراکز غیر دولتی را انتخاب کرده بودند.
یک تناقض عجیب
طبق قانون، حضور کودکان در دوره پیش‌دبستانی اجباری نیست و تحصیل در این دوره کاملا به میل خانواده‌ها بستگی دارد ولی شواهد نشان می‌دهد گر چه حرف از اختیار زده می‌شود اما در عمل چیزی به جز اجبار در کار نیست.
مدرس یکی از مراکز پیش‌دبستانی در تهران روز گذشته در گفت‌وگو با جام جم توضیح داد گر چه گفته می‌شود حضور در این دوره اختیاری است ولی وقتی کودک برای ثبت نام در کلاس اول ابتدایی اقدام می‌کند از خانواده وی گواهی حضور در دوره پیش‌دبستانی خواسته می‌شود و اگر این گواهی موجود نباشد، کودک مجبور به شرکت در دوره فشرده تابستانی می‌شود تا گواهی مورد نظر برایش صادر شود.
به همین علت ما از مقام مطلع در سازمان تعلیم و تربیت کشور سوال کردیم که چرا تکلیف این تناقض روشن نمی‌شود و چرا پیش‌دبستانی به دوره‌ای اجباری تبدیل نمی‌شود که وی باز هم پاسخی بحث برانگیز داد. او گفت: اگر قرار باشد پیش‌دبستانی اجباری شود باید رایگان باشد و دولت همه هزینه‌های آن را تامین کند ولی دولت از نظر مالی در شرایطی نیست که قادر به این کار باشد.»
- 19
- 5
