رنج سرویس مدارس

پیکان، پراید، پژو، سمند، مینی‌بوس، اتوبوس و حتی وانت و نیسان که سال‌هاست دانش‌آموزان را از خانه به مدرسه و برعکس می‌رسانند با حاشیه‌های مخصوص به خودشان‌ و البته حوادثی که گهگاه رقم می‌زنند، همراهند.

آن ون‌های زردرنگ که استانداردهای یک سرویس مدرسه را در حد کمال دارند، سیستم ترمزشان ایمن‌ترین است و سیستم سوختشان مطابق معیارهای یورو۵، فعلا البته۱۵۰دستگاه بیشتر نیستند که آن هم در تهران پخش می‌شوند، فقط در تهران، نه هیچ شهر و شهرستان دیگر. به این ترتیب باز هم غلبه با سرویس‌های رنگ به رنگ مدرسه است، از فرسوده‌ها گرفته تا ناایمن‌ها؛ سرویس‌هایی که امسال همچنان اسباب نگرانی آموزش‌و‌پرورش و پلیس هستند.

کمبود خودرو و ماجرای آزادبرها

نه سرهنگ حسن عابدی، جانشین پلیس راهور تهران بزرگ ابا داشت که بگوید بابت سرویس‌های مدارس نگران است و نه نورعلی عباسپور، مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش. آنها هر دو در گفت‌وگو با جام‌جم شرح دادند که سرویس‌های غیرمجاز مدارس، همان‌ها که خارج از چارچوب و ضابطه، ایاب و ذهاب دانش‌آموزان را به دست می‌گیرند، جرقه نگرانی‌ها را از حالا زده‌اند.

عابدی می‌گوید، نگرانی پلیس راهور از این بابت است که رانندگان غیرمجاز به عنوان سرویس مدرسه کار کنند و دوره‌‌های آموزشی را که پلیس برای رانندگان برگزار می‌کند، نگذرانند و عباسپور تاکید می‌کند مجموعه آموزش و پرورش نگران است که آزادبرها، همان خودروهای شخصی، باز هم حادثه بیافرینند و آرامش و امنیت دانش‌آموزان را مختل کنند.

عابدی البته می‌گوید چون سیستم حمل‌و‌نقل عمومی از جمله تاکسی‌ها جوابگوی نیاز دانش‌ آموزان در فصل مدرسه نیست، چاره‌ای جز استفاده از رانندگان خودروهای شخصی وجود ندارد، اما عباسپور تاکید می‌کند هرچند این وضع صحت دارد، ولی باید تغییر کند.

عباسپور با این که توضیح می‌دهد طبق آیین‌نامه‌ها و مصوبات موجود ازجمله دستورالعمل اجرایی آیین‌نامه حمل و نقل دانش‌آموزان مصوب هیات وزیران در سال ۸۸، شهرداری‌ها مسئول تامین خودروهای مورد نیاز سرویس مدارس هستند، اما ازآنجا که ناوگان تاکسیرانی و حمل و نقل عمومی به اندازه کافی کشش ندارد یا در برخی شهرستان‌ها اصلا پیمانکاری برای ارائه خدمت نیست، پای آزادبرها به چرخه ایاب‌و‌ذهاب دانش‌آموزان باز شده و می‌شود.

او در کسوت مدیرکلی انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزش و پرورش چندان به رفع این کمبودها در آینده نزدیک خوشبین نیست، حتی در واکنش به ون‌های زرد رنگ استانداردی که ایمن‌ترین سرویس‌های مدرسه در ایران لقب گرفته‌اند به جام‌جم گفت؛ این ون‌ها به صورت محدود در برخی مناطق تهران کار می‌کنند و او بعید می‌داند که به این زودی‌ها در کشور همه‌گیر شود.

خودروی مدرسه تولید می‌شود؟

خودروسازهای داخلی باید متقاعد شوند، باید تولید را به صرفه ببینند و بین تولید یا واردات و مونتاژ، یکی را انتخاب کنند. بحث بر سر قیمت تمام شده هم جدی است، خودروسازان داخلی مدتی است که مخاطب مسئولان وزارت کشور، آموزش‌و‌پرورش و پلیس قرار گرفته اند تا خودروهای ویژه سرویس مدرسه را تولید کنند و آنها را جای سرویس‌های هزار رنگ امروز بنشانند. خودروسازان البته هنوز پاسخی نداده‌اند و نورعلی عباسپور به ما می‌گوید قیمت تمام‌شده خودروها و زیرساخت‌های لازم برای استارت خوردن آنها هنوز دو مانع جدی است.

بی‌دلیل نیست که بازار ایاب و ذهاب دانش‌آموزان، آشفته‌بازاری است برای خودش. این که سرویس‌های مدرسه اغلب نام و نشانی ندارند و درهیاهوی شهرها و جاده‌ها با بقیه خودروهای عبوری قاطی می‌شوند و احیانا گرفتار حادثه‌ای، نیز دقیقا به همین آشفته بازار مربوط است؛ بازاری گرفتار کمبود امکانات و برخی سوء‌استفاده‌ها البته.

پیدا کنید مسئول را

کسی با مدیر مدرسه رابطه فامیلی و دوستی دارد و می‌شود راننده سرویس مدرسه، کسی از آشناهای رئیس انجمن اولیا و مربیان مدرسه، راننده‌ای است که از این به بعد می‌شود سرویس مدرسه یا نه، آن حوالی کسی جز فلانی ماشین ندارد و او با وانت و نیسانش می‌شود راننده سرویس مدرسه .

داستان‌های مربوط به هرکدام از این روایت‌ها را بارها شنیده‌ایم و مسئولان هم تائیدش کرده‌اند؛ روایت‌هایی که بازهم ادامه دارد و معلوم نیست نقطه پایان بر آنها کی گذاشته می‌شود.

با این‌که وضع این‌چنین است، اما سرهنگ عابدی به ما می‌گوید فقط خودروهای بیمه‌دار و معاینه فنی‌داری که ترجیحا تاکسی باشند و راننده آنها فرد مورد اعتمادی باشد برای سرویس مدرسه مناسب هستند، وگرنه بجز اینها پلیس درباره عواقبش هشدار می‌دهد .

عابدی این را هم می‌گوید که مسئول مستقیم نظارت بر فرآیند انتخاب رانندگان سرویس، مدیران مدارس هستند و هراتفاقی که رخ دهد، آنها باید پاسخگو باشند.

عباسپور اما نظری غیر از این دارد و توضیح می‌دهد، کارگروه‌های ماده ۱۸ که در هر استان و شهرستان تشکیل می‌شوند، متشکل از نمایندگان شهرداری، آموزش و پرورش و پلیس راهور ناجا، مسئول ارزشیابی، مدیریت و کنترل سرویس‌های مدرسه هستند.

جز این کارگروه، عباسپور انجمن اولیا و مربیان هر مدرسه را هم موظف به نظارت می‌داند که این یعنی در مورد این که چه کسی مسئول است، اتفاق نظر وجود ندارد. این‌که چه کسی مسئول مستقیم و موظف به پاسخگویی به خانواده‌ها باشد بخصوص زمان‌هایی که حادثه‌ای رخ می‌دهد و همه دنبال مقصر می‌گردند، مهم است .

سال گذشته طبق آمار آموزش و پرورش یک میلیون و ۴۰۰ هزار دانش‌آموز در مناطق شهری و ۳۵۰ هزار دانش‌آموز در مناطق روستایی از سرویس‌های مدرسه مجاز و قانونی استفاده کردند که جان تک‌تک‌شان مهم بود. امسال هم عباسپور تخمین می‌زند این آمار به حدود دو میلیون دانش‌آموز برسد که جان اینها هم به همان اندازه مهم است .

اما این حقیقتی است که بسیار بیشتر از رانندگان قانونی، رانندگان غیرمجاز، غیرقانونی یا آزادبرها به تعبیرعباسپور، دانش‌آموزان را جابه‌جا می‌کنند که رفتار، کردار و نوع خودرویی که می‌رانند، می‌تواند آبستن حادثه‌ای باشد.