شناسایی تیزهوشان آزمون نمی‌خواهد

از دیرباز در نظام آموزشی کشور برای فعالیت دانش آموزان در مرحله جدید آموزش همچون تیزهوشان، کنکور و... آزمون‌های متعدد برگزار می‌شود. این در حالی است که بارها از سوی وزیر آموزش و پروررش برگزار نکردن آزمون‌های متعدد برای دانش آموزان به سیستم آموزش کشور گوشزد شده است، اما همچنان سیستم آموزشی مسیر خود را می‌رود. برای مثال تاکنون چندین بار از طریق رسانه‌ها مساله مافیای کنکور مطرح شده است، اما کنکور برگزار می‌شود و همین مساله استرس، اضطراب‌ و صرف هزینه‌های گزاف را برای دانش آموزان و خانواده‌های آنها به همراه دارد.

کارشناسان آموزش و پرورش هم درباره برگزاری آزمون برای دانش آموزان نظرات متعدد دارند. برای مثال برخی بر این باورند که کودکان و نوجوانان به دلیل شرایط سنی و روحی حساس نباید درگیر امتحانات و آزمون‌های استرس‌زا شوند.

برخی دیگر نیز بر این باورند که برگزاری آزمون برای پی بردن به توانایی‌ها و قابلیت‌های دانش آموزان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این شرایط از سیستم آموزش انتظار می‌رود تا برای ایجاد شرایط مناسب و ارتقای کیفیت تحصیلی دانش آموزان اقدامات مناسب را در دستور کار قرار دهند. در روزهای اخیر هم نایب رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس از ورود این کمیسیون به موضوع برگزاری آزمون تیزهوشان و نحوه مواجهه آموزش و پرورش با مدارس استعدادهای درخشان خبر داد.

در مرداد سال‌جاری وزیر آموزش و پرورش درباره چگونگی طراحی سوالات آزمون ورودی مدارس تیزهوشان و شائبه‌های مربوط به این موضوع توضیحاتی داد. سید محمد بطحایی درباره ابهاماتی که برای طراحی سوالات آزمون ورودی مدارس تیزهوشان متوسطه اول وجود داشت،‌ اظهار کرد: آزمون برگزار شده تنها آزمون جمعی استاندارد برای سنجش هوش دانش آموزان بوده است که البته چند سوال تشریحی را هم به این مجموعه سوالات اضافه کردیم تا سایر هوش‌های دانش آموزان را بسنجیم.

او ادامه داد: این نظر که برخی اعلام کردند، سوالات آزمون در کتاب‌های کمک آموزشی و موسسات آموزشی وجود داشته است، صحیح نیست، چرا که این سوالات، ‌سوالاتی استاندارد و بخشی از آن هم تست بوده است، اما هیچ‌کس از اینکه چه سوالاتی در آزمون در نظر گرفته می‌شود، مطلع نبوده است. وزیر آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه یکی از مهمترین مولفه‌ها در آزمون هوش استاندارد بودن آن است، تصریح کرد: در شرایط فعلی سه یا چهار نوع آزمون استاندارد برای سنجش هوش داریم و در آزمون برگزار شده حتی بنده به عنوان وزیر آ‌موزش و پرورش برای رعایت امنیت سوالات تا لحظه آخر از اینکه دانش آموزان چه سوالاتی را پاسخگو خواهند بود، اطلاع نداشتم.

بطحایی در پاسخ به این سوال که وجود سه یا چهار نوع آزمون استاندارد موسسات آموزشی را نسبت به آموزش این سوالات به دانش آموزان سال‌های آتی ترغیب می‌کند تا در آزمون‌های آینده موفق شوند، تاثیری دارد یا خیر، گفت: چنانچه بخواهیم سال آ‌ینده هم این روش آزمون را به‌کار بگیریم، چنین شائبه‌ای وجود دارد، اما هنوز معلوم نکردیم، سال آینده برای پذیرش دانش‌آ‌موزان چه ساز و کاری را به کار خواهیم گرفت.

بازار مکاره‌ای با عنوان آزمون تیزهوشان

یک نماینده مجلس درباره برگزاری آزمون تیزهوشان و دیگر آزمون‌های استرس‌زا برای دانش آموزان به «آرمان» می‌گوید: برگزاری آزمون‌های متعدد برای دانش آموزان چندان به صلاح آنها نیست. کارن خانلری می‌افزاید:‌ مساله برگزاری آزمون‌های متعدد باعث شده تا والدین فرزندانشان را برای دستیابی به اهداف مهم مجبور به گذراندن دوره‌های متعدد و خواندن کتاب‌های گوناگون خارج از برنامه آموزشی کنند. به باور بنده دانش آموزان در سنین کودکی و نوجوانی به‌جای گذراندن دوره‌های متعدد باید برای پرورش شخصیت خود مهارت‌های زندگی، ورزش و دیگر فعالیت‌های مورد علاقه‌شان را بیاموزند.

درضمن نباید از وقت بازی آنها کاسته شده و تحصیل بیش از برنامه درسی به آنها تحمیل شود. این نماینده مجلس تاکید می‌کند: دانش آموزان در سنین کودکی و نوجوانی باید چگونگی رفتار در زندگی جمعی و مسائل فرهنگی را بیاموزند. با بررسی نظام آموزشی کشور باید گفت که اغلب دانش آموزان از پایه دبیرستان مجبورند، برای قبولی در کنکور به شکل تک بعدی مورد آموزش قرار بگیرند. خانلری تاکید می‌کند: وقت دانش آموزان باید صرف مسائل پر اهمیت‌تر از موضوع قبولی در آزمون تیزهوشان شود. برای مثال دانش آموزان باید کم و کیف زندگی در جامعه امروز را بیاموزند.

همچنین مسائل فرهنگی برای آنها توضیح داده شود. درضمن برای پرورش نسل‌های آینده باید آنها را با ادبیات، موسیقی و شعر آشنا کرد. این عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس درباره چگونگی غربالگری دانش آموزان تیزهوش توضیح می‌دهد: شناسایی یک کودک یا نوجوان تیزهو ش با قابلیت‌های ویژه را نباید از طریق برگزاری آزمون‌های دشوار شناسایی کرد، بلکه این نوع دانش آموزان را می‌توان از طریق بررسی سوابق تحصیلی مورد بررسی قرار داد و از طریق آموزش و پرورش می‌توان آنها را به مدارس ویژه منتقل کرد.

با این تفاسیر برگزاری آزمون و شرکت همگان برای قبولی در آزمون تیزهوشان چندان مناسب نیست. به گفته او تقریبا تمامی والدین به این باور هستند که فرزندشان تیزهوش است، این نوع طرز فکر از سوی والدین طبیعی است، اما وقتی سیستم به برگزاری آزمون در این باره می‌پردازد، طبیعتا والدین نیز خواستار سوق دادن فرزندشان به سمت مدارس تیزهوشان هستند. به گفته او کودکان خواستار تحصیل در مدارس تیزهوشان کتاب‌های فراوان را مطالعه کرده و همین مساله برای آنها وقت‌گیر است. به باور بنده کودکان و نوجوانان به‌جای این نوع مطالعات می‌توانند به کسب مهارت‌ها و یادگیری اصول زندگی بپردازند تا در آینده در مواجهه با مسائل مختلف بتوانند مناسب عمل کنند.

به گفته خانلری دانش‌آموزان خواستار تحصیل در مدارس تیزهوشان کتاب‌های فراوان می‌خوانند. هرچند بسیاری از آنها نیز آن‌طور که باید و شاید موفق نمی‌شود. هرچند این مساله باعث بروز دکان و دستک تحت عنوان خریداری کتاب‌های خاص، استفاده از معلمان خصوصی، صرف هزینه‌های متعدد برای ثبت‌نام کودکان و نوجوانان در آموزشگاه‌های متعدد و... را برای متقاضیان و خانواده‌های آنها به‌دنبال دارد.

این نماینده مجلس می‌گوید: کودک یا نوجوان تیزهوش برای تحصیل در مدرسه تیزهوشان و آزمون سطح هوش نیاز به مطالعات طاقت فرسا، معلم خصوصی، ثبت‌نام در کلاس‌های مختلف علاوه‌بر برنامه درسی، شرکت در آزمون‌های متعدد و... ندارد، بلکه تیزهوشی یک امر ذاتی است که از طریق معلمان، اولیای مدرسه، سیستم آموزشی این نوع دانش آموزان شناسایی می‌شوند، نمی‌توان تیزهوشی کودک را از طریق شرکت در کلاس‌های متعدد ثابت کرد. بنده موافق این مساله نیستم. به عبارت دیگر نیازی به ثابت کردن تیزهوشی دانش آموز با مطالعات فراوان، استفاده از معلم خصوصی و... نیست.

ورود کمیسیون اصل۹۰

در روزهای اخیر یک نماینده مجلس تاکید کرد: ‌بیش از صد نفر از شهروندان با امضای طوماری شکایت خود را از نحوه مواجهه وزارت آموزش و پرورش و مدارس تیزهوشان به کمیسیون اصل ۹۰ اعلام کردند. محمدرضا امیرحسنخانی افزود: این شهروندان در شکایت خود عنوان کردند که آموزش و پرورش به‌ دنبال کمرنگ کردن مدارس تیزهوشان است که این موضوع به دانش‌ آموزان استرس و اضطراب وارد می‌کند. از سوی دیگر برگزاری آزمون ورودی به این مدارس در سطح بسیار پایینی برگزار شده است.

رئیس کمیته فرهنگی اجتماعی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس اظهار کرد: کمیته فرهنگی اجتماعی در روزهای آتی با حضور مدیران آموزش و پرورش این موضوع را مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. باید توجه داشت که در کنار توجه به مساله آزمون تیزهوشان مساله کنکور نیز با وجود اقدامات و تاکید فراوان مورد توجه قرار بگیرد.

زهرا سلیمانی