در چند سال گذشته سهمیه‌های دانشگاهی یکی از موارد چالش برانگیز و پر ابهام در نظام آموزشی کشور است. این سهمیه‌های غیرمنطقی در کنکور سراسری و حضور افرادی که به اعتقاد کارشناسان آموزشی لیاقت نشستن در کلاس‌های دانشگاه‌ها را ندارند و به واسطه فرزند مسئولان و دولتی‌ها، صندلی‌های دانشگاه‌ها را اشغال کرده‌اند، علامت سوال بزرگی را جلوی عدالت آموزشی در کشوری که بیش از پنج‌میلیون دانشجو دارد، قرار داده است.
از این‌رو و بنا به اعتراضات چند سال اخیر مردم و دانشگاه‌هیان وزارتخانه‌های علوم و تحقیقات و بهداشت و درمان در تاریخ ۱۶ آذرماه لایحه «ساماندهی سهمیه‌های کنکور» را با هدف حذف ۱۶سهمیه از ۱۹سهمیه کنکور سراسری کشور به هیأت دولت فرستادند. در چند روز گذشته این لایحه به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارجاع شده تا این نهاد درباره لایحه دولت تصمیم بگیرد و ممکن است در روند بررسی لایحه تغییراتی در آن ایجاد شود.
ابراهيم خد‌ايي، رئيس سازمان سنجش کشور در رابطه با اين لايحه گفته است: با توجه به الزامات وزارت علوم و وزارت بهداشت به ساماند‌هي سهميه آزمون‌هاي سراسري کارشناسي، کارشناسي ارشد و د‌کتري، لايحه‌اي تحت عنوان توزيع عاد‌لانه فرصت‌ها و امکانات تحصيل در آموزش عالي تنظيم شد. وي همچنين با اشاره به اينکه طبق سياست‌هاي ابلاغي مقام معظم رهبري بعد از يک سال و نيم کار کارشناسي، اين لايحه نهايتا توسط وزراي علوم و بهداشت امضا و به دولت تحويل و به شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي رفت. در کنکور سراسري ۱۹سهميه د‌اشتيم که ۱۶سهميه حذف شد، اما سهميه مناطق، ايثارگران و منطقه آزاد باقي ماند که ۱۰درصد ظرفيت براي منطقه يک و ۲ و ۳ و ۵۰درصد براي مناطق آزاد و پنج‌درصد براي ايثارگران به‌صورت مازاد صورت مي‌گيرد.
جزئيات حذف سهميه‌ها در لايحه دولت
طبق اين لايحه سهميه‌هايي چون بومي گزيني، بومي منطقه‌اي، بومي قطب و بومي ناحيه‌اي به‌دليل مشکلات متعددي که براي دانشگاههاي کشور ايجاد کرده بود، حذف مي‌شود. از سوي ديگر امتياز تسهيلات فرزندان هيات علمي، سهميه‌هاي قهرمانان، حافظان قرآن، بهياري و کشاورزي نيز در اين لايحه حذف شده‌اند. در سهميه مناطق، سهميه مناطق ۱، ۲ و ۳ به دلايلي از جمله توزيع آموزشي اين مناطق و زيرساخت‌هاي آموزشي باقي مانده است، اما آن نيز به‌صورت ۵۰درصد به نسبت شرکت‌کنندگان اعمال مي‌شود.
سهميه حوادث غيرمترقبه به‌دليل زمان‌دار‌بودن و محدوديت مکاني بر قوت خود باقي است و در مورد المپيادي‌هاي جهاني سهميه همچون گذشته است، اما در مورد المپياد‌هاي دانش آموزي داخل کشور دارندگان مدال طلا، نقره يا برنز، حداکثر به ميزان ۵درصد ظرفيت و به‌صورت مازاد، صرفا در رشته‌هاي مرتبط که تعيين مي‌شود مورد استفاده است. سهميه ايثارگري به‌صورت ۵درصد مازاد از ۳۰درصد قبلي تغيير پيدا کرده است. حد نصاب ايثارگران در آزمون‌ها از ۷۰درصد نمره آخرين نفر به ۸۵درصد نمره آخرين نفر تغيير کرده است.
بنياد شهيد، مخالف حذف سهميه‌ها
بنياد شهيد و امور ايثارگران يکي از مخالفان جدي اين لايحه است، چون سهميه ايثارگري، جانبازي و خانواده شهدا در سبد يک سهميه مازاد قرار داده شده است. معاون حقوقي و امور مجلس بنياد شهيد و امور ايثارگران در اين باره مي‌گويد: بنياد با هرگونه کاهش سهميه ايثارگران در کنکور مخالف است.
همان‌طور که مهدي ايزدي معاون حقوقي و امور مجلس بنياد شهيد و امور ايثارگران با اشاره به اخباري که حکايت از پيشنهاد براي حذف و يا کاهش سهميه‌ها در کنکور دارد، مي‌گويد: بنياد شهيد و امور ايثارگران ضمن اينکه معتقد است بايد براي افزايش بنيه علمي و سطح دانش ايثارگران و فرزندانشان تلاش کرد، تاکيد دارد گروه‌هاي ايثارگري که عمر و سلامت‌شان را فداي کشور کردند از حقوقي که در اين زمينه برايشان در نظر گرفته شده است بايد برخوردار شوند. وي با اشاره به موفقيت‌هاي ايثارگران در عرصه‌هاي علمي، افزود: در حال حاضر ايثارگران زيادي بدون استفاده از سهميه کنکور وارد دانشگاه مي‌شوند و فقط چند‌درصد از ايثارگران از سهميه استفاده مي‌کنند که تاکيد داريم اين سهميه بايد حفظ شود.
تبعات حذف صندلي‌هاي سفارشي
حجت صباغي، کارشناس آموزشي نيز تاييد مي‌کند و در اين باره به «آرمان ملي» مي‌گويد: با توجه به مخالفت‌هايي که با اين لايحه صورت مي‌گيرد، اما با توجه به اعتراضات مردمي که در رابطه با سهميه‌هاي دانشگاه صورت مي‌گيرد، اين لايحه راهي به جز تصويب پيش روي خود نخواهد داشت. مخالفت به اين دليل است که طبق اين لايحه، سهميه معمول همچنان براي دانشگاه مشخص است و تعد‌اد‌ي سهميه مازاد نيز در نظر گرفته مي‌شود. مثلا اگر د‌انشگاهي ظرفيت ۱۰۰ نفر را د‌اشته باشد طبق لايحه جد‌يد۱۰ سهميه مازاد د‌رنظر مي‌گيرند براي اين افراد و در نهايت ۱۰۰ نفر جذب مي‌کند.
د‌رحالي که طبق قانون فعلي افراد د‌اراي سهميه از کل سهميه (۱۰۰ نفر) استفاده مي‌کرد‌ند و درصد بالاتري از صند‌لي‌ها را به‌خود اختصاص مي‌د‌اد‌ند. اين کارشناس آموزشي همچنين خاطرنشان کرد: اين يک واقعيت است که مديران دولتي، اعضاي هيأت علمي دانشگاه و ... از سهميه‌ها استفاده مي‌کرد‌ند و نوه‌هايشان نيز در خارج از کشور مشغول تحصيل هستند، پس مد‌عيان و مد‌افعان پرزور سهميه‌ها عملا از گرد‌ونه خارج مي‌شوند و اميدواريم پذيرش د‌انش‌آموزان نخبه تسهيل شود.
اگر همه سهميه‌ها حذف شود رقابت براي د‌انش‌آموزان شفاف‌تر و آسان‌تر مي‌شود و اين د‌اوطلبان پشت کنکور نمي‌مانند. مثلا د‌انش‌آموز نخبه‌اي سال گذشته رتبه پزشکي‌اش ۲۹۰۰ شد اما به واسطه همين سهميه‌ها قبول نشد. اينگونه د‌اوطلبان تعد‌اد‌‌شان اند‌ک نيست و د‌رصورت حذف سهميه‌ها مجالي به د‌انش‌آموزان نخبه براي قبولي در رشته‌هاي خاص و دانشگاههاي برتر داده مي‌شود. او در رابطه با اجراي عدالت آموزشي در صورت تصويب اين لايحه مي‌گويد: فرض کنيد د‌انش‌آموزي که بومي شهر زابل است براي قبولي در دانشگاه تهران اقد‌ام مي‌کند.
پذيرش اين د‌انش‌آموز با موانعي روبه‌‌روست چراکه مي‌خواهد از منطقه۳ به منطقه يک برود. البته براي آن د‌انش‌آموز تهراني هم پذيرش در منطقه۳ د‌شوار است چراکه مي‌خواهد در نقطه‌اي ادامه تحصيل د‌هد که بومي آن نيست. مثال ساد‌ه‌تري در اين‌باره عرض مي‌کنم تا گره‌هاي کور سهميه‌هاي منطقه‌اي مشخص شود. وقتي براي تحقق شعار عدالت آموزشي خروجي دانشگاه افزايش يابد و بازار کار رصد و کنترل نشود در واقع مي‌توان گفت ما به عد‌التي د‌ست‌نيافته‌ايم.
منیره چگینی
- 42
- 29
دانشجو
۱۳۹۸/۱۰/۱۱ - ۱۰:۵۴
Permalink