بازگشت آرامش به دانشگاه‌ها

محروم‌شدن دانشجویان از حق تحصیل تنها موضوعی بود که مانند انتخابات ٨٨ و ٩٢ چالش مناظرات انتخاباتی کاندیدای ریاست‌جمهوری ‌سال ٩٦ نبود! چرا؟! چون دولت یازدهم نه‌تنها دانشجویان فعال سیاسی را که در دولت‌های نهم و دهم کنار نام‌شان ستاره حک شده بود به دانشگاه‌ها بازگرداند، بلکه فضای امن را در دانشگاه‌ها ایجاد کرد تا دغدغه اخراج برای فعالیت‌های سیاسی از سر دانشگاه و دانشجو رخت ببندد. این پرونده به دنبال این است تا تلاش‌های دولت یازدهم به ریاست‌جمهوری دکتر حسن روحانی را در زمینه « دانشجویان ستاره‌دار» بررسی کند.

پنجره اول

در دهه ٨٠ و ابتدای‌ سال ٩٠ دانشجو و استاد روزهای پرفرازونشیبی را در دانشگاه‌های‌شان تجربه کردند، چه آنهایی که کنار نام‌شان ستاره حک شد و چه آنهایی که از وحشت فضای امنیتی دانشگاه لب‌های‌شان را به‌هم دوختند. اتفاقی که باعث شد یا دانشجویان اخراج شوند یا استادان، زودهنگام بازنشسته.اینها را دانشجویان ورودی دهه ٨٠ خیلی خوب به یاد دارند، روزهای پرتلاطمی که اکثر انجمن‌های اسلامی دانشگاه‌های دولتی یا منحل شدند یا تحت نظارت نیروهای حامی دولت وقت محمود احمدی‌نژاد قرار گرفتند. اگرچه ماجرای ستاره‌دارشدن دانشجویانی که فعالیت سیاسی می‌کردند از دولت نهم آغاز شد، اما با شروع کار دولت دهم فضای دانشگاه‌ها بشدت بسته‌تر شد.

پنجره دوم

محروم‌کردن دانشجویان از تحصیل نقض بندهای متعدد قانون اساسی است. اگرچه استعلام از وضع دانشجو از ‌سال ١٣٦٣ و طبق مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی وجود داشت، اما آمارها از اجرایی‌شدن این مصوبه در دولت‌های نهم و دهم خبر می‌دهد. با این تعریف باید گفت در انتخابات‌ سال ٨٤ که هنوز موضوع دانشجویان ستاره‌دار معنا و مفهوم سال‌های بعدی را نگرفته بود، کاندیداهای ریاست‌جمهوری نیز در مناظرات‌شان با دغدغه دانشجویان ستاره‌دار و فضای امنیتی دانشگاه‌ها روبه رو نبودند، اما درست بعد از ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد ورق ماجرا برگشت و موضوع ستاره‌دار یا اخراج شدن دانشجویان و بازنشستگی زودهنگام استادان به یک چالش مهم در حوزه دانشگاهیان کشور بدل شد.

همین هم شد که در مناظرات انتخاباتی ‌سال ٨٨ محمود احمدی‌نژاد در مورد فضای امنیتی که دولتش در دانشگاه‌ها برقرار کرده بود به چالش افتاد و خطاب به یکی از کاندیداهای ریاست‌جمهوری گفت: «به شما اطلاعات غلط داده‌اند! موضوع ستاره‌دار زمان آقای معین درست شد.‌ سال ٨٠ آنها از کارشناس ارشد در برابر قبولی‌ها یک ستاره می‌زدند. یک ستاره یعنی شما یک مشکلی در کمیته انضباطی داشتید یا تخلفی کرده‌اید، مراعات کنید. این در زمان آقای معین وضع شد و در همان ‌سال نخست این دولت منتفی شد. ما نفی کردیم و گفتیم این توهین به دانشجو است، وزیر علوم ما این موضوع را برداشت.»درست بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری همان‌ سال وقتی محمود احمدی‌نژاد برای بار دوم به کرسی پاستور تکیه زد، موضوع دانشجویان ستاره‌دار دوباره مثل یک سلول سرطانی به جان دانشگاه‌ها افتاد.

همان زمان که کامران دانشجو، رئیس ستاد انتخابات وزارت کشور به پیشنهاد محمود احمدی‌نژاد با کسب ١٨٦ رأی در مجلس به‌عنوان وزیر علوم دولت دهم انتخاب شد. اقدامات کامران دانشجو در آن زمان چنان شناسنامه‌ای برای دولت درست کرد که حالا موضوع «ستاره‌دارها» تنها دولت محمود احمدی‌نژاد را برای مردم و دانشگاهیان تداعی می‌کند!

درنهایت اما موضوع سروسامان‌دادن به دانشگاه‌ها تنها به ستاره‌ها ختم نشد و موضوعاتی مانند تفکیک جنسیتی در رشته‌ها و تاسیس دانشگاه‌های دخترانه و پسرانه، گرفتن اختیارات رؤسای دانشگاه‌ها، سرکوب دانشجویان، بازنشستگی زودهنگام استادان منتقد دولت، سختگیری و تغییرات در ساختار فرهنگی دانشگاه‌ها و دانشجویان و از همه مهمتر بحث بورسیه‌های غیرقانونی را نیز به همراه داشت.

شاید موضوع تفکیک جنسیتی یکی از مهمترین مسائلی بود که در خرداد ماه ‌سال ٩١ و با انتشار دفترچه‌های انتخاب رشته، مهر تبعیض علیه زنان را نیز بر پیشانی دولت احمدی‌نژاد زد. اتفاقی که همه متقاضیان شرکت در آزمون کارشناسی ارشد را غافلگیر کرد و در کمال ناباوری ٦ دانشگاه دولتی اقدام به پذیرش تک‌جنسیتی کردند. با این حال، موضوع تفکیک جنسیتی از یک ‌سال قبل نیز با تشکیل کلاس‌های تک جنسیتی در دانشگاه علامه به دانشجویان این دانشگاه تحمیل شده بود.

پنجره سوم

بعد از همه این سال‌های پرفرازونشیب و پایان دوران ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد و آغاز رقابت‌های کاندیداهای ریاست‌جمهوری ‌سال ٩٢ باز هم دغدغه دانشجویان یکی از مسائل چالش‌برانگیز در مناظره کاندیداها بود. مناظره‌ای که بین محمدرضا عارف و سعید جلیلی درگرفت. جلیلی که مانند احمدی‌نژاد دوست و هم‌جناحی‌اش به مسأله ستاره‌دارشدن دانشجویان از زمان مصطفی معین، وزیر علوم دولت هشتم اشاره می‌کرد در میان حرف‌هایش گفت: «برخوردها در شکل‌های مختلف صورت می‌گیرد.»

التهاب دوباره در رابطه با مسأله دانشجویان ستاره‌دار در گرماگرم انتخابات ٩٢ وزارت علوم دولت احمدی‌نژاد را به واکنش واداشت. این وزارت در اطلاعیه‌ای ماجرای دانشجویان ستاره‌دار و بازنشستگی استادان را خلاف واقع خواند و نوشت: «اگر منظور از ستاره‌دارشدن درج علامتی در کنار اسم برخی از پذیرفته‌شدگان آزمون‌های تکمیلی برای رفع نقص مستندات پرونده یا استعلامات از مراجع ذیربط باشد و برای رفع این نواقص به افراد اطلاع‌رسانی می‌شود.

این موضوع طی سه دهه قبل و در دولت‌ها براساس مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی در سال ١٣٦٣ وجود داشته است و آمار موجود بیانگر عدم افزایش چنین داوطلبانی است. ضمن آن‌که موضوع ستاره‌دارکردن دانشجویان و محرومیت از تحصیل توسط وزارت علوم در سال‌های اخیر کذب است.» در ادامه واکنش‌ها به موضوع ستاره‌دارشدن دانشجویان در دولت هشتم مصطفی معین، وزیر سابق وزارت علوم نیز در یادداشتی صحبت‌های محمود احمدی‌نژاد در مناظره تلویزیونی انتخابات ‌سال ٨٨ را اتهام دانست و دراین‌باره با منتشرکردن نامه‌ای به دفاع از خود پرداخت.

پنجره آخر

با همه اینها اگرچه موضوع دانشجویان ستاره‌دار برای تایید صلاحیت قبولی در مقاطع تکمیلی در شورایعالی انقلاب فرهنگی مصوب شده، اما برداشت دولت‌ها از اجرایی‌کردن این مصوبه و شکل کار و برخورد با دانشجویان بشدت متفاوت بوده است. به این معنی که ستاره‌دارشدن دانشجویان در دوران اصلاحات به معنای منع آنها از تحصیل نبود و تنها به تذکر یا بازبینی مجدد پرونده‌شان توسط مسئولان ختم می‌شد.

از همان روزهای اولی که حسن روحانی با اکثریت آرا رئیس‌جمهوری دولت یازدهم شد، مطالبه اصلی تمامی دانشجویان و اساتید از دولت استقلال در چارچوب وظایف و اختیارات، فضای آزاد و امن برای خلاقیت و شکوفایی استعداد‌ها در دانشگاه‌ها بود. «ما باید با نخبگان دانشگاه آشتی کنیم. همچنین کسانی که از دانشگاه کنار گذاشته شده‌اند یا مدیرانی که به خاطر اظهارنظر از این مکان دور و کنار گذاشته شده‌اند را بازگردانیم.» این بخشی از سخنان حسن روحانی در همایش تدبیر و امید در خردادماه ‌سال ٩٢ بود.

نه‌تنها به گواه آمار بلکه خبرهای ٣‌سال و نیم گذشته نیز بر بازگشت فضای امن به دانشگاه‌ها مهر تایید می‌زنند. بسیاری از دانشجویان ستاره‌دار به دانشگاه برگشته‌اند و برخی از دانشگاه‌ها نیز زمینه بازگشت اساتید اخراج‌شده را فراهم کردند. در مدتی که دولت یازدهم روی کار آمد نه‌تنها بحث ستاره‌دارشدن دانشجویان و تفکیک جنسیتی به فضای دانشگاه‌ها بازنگشت، بلکه خبرهای موثقی در این زمینه حتی تیتر روزنامه‌ها و رسانه‌های منتقد دولت نیز نشده است.

اصلاح قوانین سختگیرانه در رابطه با دانشجویان و دانشگاهیان به وضوح در مناظره‌های انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری به چشم می‌خورد و به همین خاطر هیچ‌یک از کاندیداها حتی به این موضوع که در دوره‌های قبل به یکی از چالش‌ها و معضلات پیش روی دولت بدل شده بود اشاره‌ای نیز نکردند. امروز در صفحه «یک پرسش چند پاسخ» با کارشناسان و نمایندگان مجلس در رابطه با فضای دانشگاه‌ها در دولت یازدهم گفت‌وگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.

پیشینه

به‌دنبال ستاره‌دارها

اگر فیلم‌هایی را که کارگردانان زیادی در دهه ٧٠ و اوایل دهه ٨٠ ساخته‌اند، دیده باشیم، به یاد می‌آوریم که تمام سناریوها براساس مشکلات انضباطی دانشجویانی بود که در دانشگاه مخفیانه به یکدیگر اظهار علاقه می‌کردند. آن وقت دوربین اتاق رئیس دانشگاه یا حراست را نشان می‌داد و دانشجویی را که به جرم حرف‌زدن با همکلاسی‌اش تذکر می‌گرفت و شاید در تراژیک‌ترین حالت آن‌قدر در مقابل تذکرهای کمیته انضباطی می‌ایستاد که کار به اخراجش از دانشگاه بکشد. این سناریوها آخرین یافته‌های نویسندگان و کارگردانان از فضای دانشگاه‌ها در آن دوران بود.

رفته‌رفته اما با روی کار آمدن دولت نهم و دهم ماجرای دانشجویان از قاب فیلم‌هایی که بر پرده نقره‌ای در سال‌های گذشته‌اش نقش بسته بود، فراتررفت و واقعیت ملموس‌تری در فضای خارج از فیلم و سینما اتفاق افتاد. فضای بسته برای دانشجویان ستاره‌داری که یکی از جرم‌های‌شان می‌توانست اظهار علاقه به یکدیگر باشد. فعالیت‌های سیاسی، حرف‌های سیاسی مخالف دولت و نقد هر آن چیزی که مخالف با دولت بود به مثابه همان ستاره‌دارهای اخراجی فیلم‌ها تلقی می‌شد.

ستاره‌دار‌ها در دولت احمدی‌نژاد:  اگرچه دانشجوی ستاره‌دار در ایران به دانشجویی گفته می‌شود که صلاحیت عمومی او توسط هیأت گزینش سازمان سنجش تایید نشده است و از ادامه تحصیل به مدت نامعلوم باز می‌ماند، اما رویکرد برخورد با دانشجویان و بررسی پرونده‌های آنها در مورد عملکردشان در دولت‌های مختلف متفاوت بوده است.

با این حال، اصطلاح دانشجوی ستاره‌دار از ‌سال ٨٥ به‌طور جدی در دانشگاه‌های کشور مطرح شد، به این معنی که در کنار اسم برخی از پذیرفته‌شدگان تحصیلات تکمیلی ستاره‌هایی حک شده بود و نشان می‌داد نهادهای عمومی مانند وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی یا حراست دانشگاه صلاحیت آنها را برای ادامه تحصیل تایید نکرده است. بررسی‌های هشت‌سال ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد نشان می‌دهد ٧٦٨ دانشجو در این سال‌ها ستاره‌دار شده‌اند.

ستاره‌ها در دولت حسن روحانی:  حل مسأله دانشجویان یکی از وعده‌های اصلی دولت یازدهم بود، وعده‌ای که در روزهای پایان عملکرد دولت نشان می‌دهد عملی شده است. عدم‌وجود دانشجویی با پرونده سیاسی و بازگشت بسیاری از دانشجویان ستاره‌دار که در دولت‌های نهم و دهم از ادامه تحصیل باز مانده بودند یکی از مهمترین دستاوردهای دولت یازدهم بود. این معضل سیاسی و اجتماعی در همان ابتدای ریاست‌جمهوری حسن روحانی حل شد و بسیاری از تشکل‌های دانشجویی دوباره بازگشایی شدند.

نماینده کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس

دولت یازدهم از هیچ تلاشی برای بهبود دانشگاه‌ها مضایقه نکرد

میرحمایت میرزاده-  نماینده مجلس و عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات| در فضای فعلی دانشگاه‌ها اگرچه هنوز هم منتقدان معتقد هستند که فضای امنیتی حاکم است اما خبرها و رسانه‌ها در ٣‌سال و نیم گذشته حاکی از بازگشت فضای امن و بازگشت دانشجویان بوده است. نمایندگان دهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیز اگرچه به ارتقای فضای فرهنگی و گفتمان‌های سیاسی و اجتماعی دانشجویان تاکید دارند اما بسیاری از آنها معتقدند این فضا در دولت یازدهم به خوبی به وجود آمده و زمینه شور و نشاط را در بین دانشجویان فراهم کرده است.

میرحمایت میرزاده، نماینده مجلس درباره فضای دانشگاه‌ها در دولت یازدهم به «شهروند» می‌گوید: «خبرهایی که به مجلس درخصوص فضای دانشگاه‌ها می‌رسد، حاکی از فضایی امن در دانشگاه‌های کشور است. درواقع این آرامش به نسبت دولت‌های قبل باعث شده تا فضا هم برای تحصیل فراهم باشد و هم برای تحقیق و پژوهش و تبادل‌نظر بین دانشجویان و اساتید. مقام معظم رهبری بر کرسی‌های آزاداندیشی تاکید زیادی داشته‌اند و فضا و حال‌وهوای این روزهای دانشگاه‌ها حکایت از برقراری همین کرسی‌های مدنظر رهبر معظم انقلاب را در فضای امن و بدون تنش و درگیری دارد.»تعامل بین دانشجویان تاثیر زیادی در رشد و شکوفایی دارد، بنابراین یکی از اهداف وزارت علوم در دولت یازدهم بالابردن مشارکت دانشجویان در فعالیت‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی و به تبع سیاسی بوده است.

این نماینده مجلس نیز با تاکید بر این‌که بستر تعاملات دانشجویان در دانشگاه به خوبی در دولت یازدهم فراهم شده، می‌افزاید: «تنها دولت مسئولیت ایجاد فضای امن و روابط و تعامل بین دانشجویان را ندارد. برخی از نهادها نیز تاثیر زیادی در فراهم کردن فضای ایده‌آل برای دانشجویان دارند. با این حال، در حدوحدود وظایف دولت باید اذعان داشت که دولت یازدهم از همه توان خود برای ایجاد فضای امن به دانشگاه‌ها تلاش کرد و از هیچ تلاشی مضایقه نکرد.

دولت تلاش کرد فضای دانشگاه‌ها آموزشی و پژوهشی باشد و زمینه‌ها را برای گفتمان‌های منطقی و منتقدانه دانشجویان فراهم کرد تا در کنار آموزش در مسائل اجتماعی و سیاسی نیز بتوانند مشارکت داشته باشند.»میرزاده  در پایان با ابراز این‌که درحال حاضر شاید بزرگترین مشکل دانشجویان مشکل‌های معیشتی و خوابگاه‌ها باشد، می‌گوید: «این بخش از مشکلات دانشجویان هنوز به صورت مطلوب حل نشده است، با این حال با فراهم شدن زمینه‌های تغییر و رویکرد متفاوت دولت یازدهم امیدواریم به‌زودی مشکلات رفاهی برخی از دانشجویان دانشگاه‌های کشور نیز حل شود.»

نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس

تدبیر و امید در دانشگاه‌ها

طیبه سیاوشی شاه‌عنایتی-  نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس دهم| بسیاری از مسئولان و کارشناسان سیاسی و فرهنگی معتقدند در چهارسال گذشته و با روی کار آمدن دولت یازدهم دانشگاه‌ها از فضای آشوب و تلاطم خارج شده‌اند. در هشت سالی که به نقش دانشجو و رویکرد فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی در کنار تحصیل بی‌توجهی شده بود، حالا شاهد روزهایی هستیم که رفته‌رفته تشکل‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دانشگاه‌ها جانی دوباره گرفته‌اند. تاسیس یا بازگشایی بیش از ٩٥ تشکل دانشجویی یکی از مهمترین اتفاق‌هایی است که در حوزه دانشگاهی افتاده و نمره قبولی به دولت یازدهم می‌دهد.

طیبه سیاوشی شاه‌عنایتی، نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس دهم دراین‌باره به «شهروند» می‌گوید: «به‌طورکلی در دولت یازدهم تلاش شد تا کمترین شوک به فضای دانشگاهی و آکادمیک کشور وارد شود. درواقع یکی از اهداف دولت و وزارت علوم برقراری آرامش و امنیت برای دانشجویان و استادان در دانشگاه‌ها بود. درواقع در این دولت تلاش شد تا دانشجویان در فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و حتی تشکل‌های سیاسی مشارکت داشته باشند.

ازجمله تلاش‌هایی که دولت آقای روحانی انجام داد، بازگرداندن دانشجوهای ستاره‌داری بود که در دولت نهم یا دهم از دانشگاه‌شان اخراج شده بودند. این اتفاق بسیار بزرگی بود که در دولت یازدهم افتاد، چراکه بسیاری از این دانشجویان به خاطر سرخوردگی ناچاربه مهاجرت شدند یا قصد مهاجرت و پناهندگی از کشور را داشتند یا به دلیل این‌که تحصیلات‌شان تکمیل نشده بود و مدرک دانشگاهی دریافت نکرده بودند، نمی‌توانستند شغل داشته باشند.»دانشجویان دانشگاه‌های دولتی هر کدام به دلایل مختلفی از دانشگاه اخراج شدند.

خواسته‌ها، نقدها و تشکل‌های آنها غیراصولی و غیرهمسو با ارزش‌های نظام جمهوری اسلامی نبود، اما نگاه سختگیرانه و ایجاد فضای امنیتی در دانشگاه‌ها باعث شد بسیاری از دانشجویان نیمه دهه ٨٠ و اوایل دهه ٩٠ در فضای امنیتی دوران تحصیل خود را سپری کنند. این نماینده مجلس درباره وضع دانشجویانی که در دولت نهم و دهم ستاره‌دار و اخراج شدند، می‌افزاید: «دلایلی که بسیاری از دانشجویان آن دوران را ستاره‌دار و اخراج کرد، هیچ‌گاه مغایر با ارزش‌های نظام‌ جمهوری اسلامی نبود.

آنها تنها به حق و حقوق‌شان معترض بودند و از دیدگاه خودشان دولت را نقد می‌کردند، اما با آنها خارج از چارچوب قانون و سلیقه‌ای برخورد شد.»سیاوشی شاه‌عنایتی معتقد است که دولت حق دانشجویان را به آنها بازگرداند و در پایان اظهار می‌کند: «با این حال، دولت دوازدهم هم ‌باید در ادامه راهی که دولت یازدهم رفته فضای بهتری را برای دانشجویان فراهم کند. در این دولت وزارت علوم بیشترین تلاش را برای بهبود وضع دانشجویان داشت. در آستانه دور دوازدهم ریاست‌جمهوری هستیم و دانشجویان بدون‌شک در انتخابات مشارکت بالا و نقش تاثیرگذاری خواهند داشت تا در آینده نیز شاهد رشد علمی و برقراری فضای امن در دانشگاه‌ها باشیم.»

فعال سیاسی

بازگشت رشد و توسعه فرهنگی در دولت روحانی

حسین نقاشی- دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران| شناسایی و فراهم کردن زمینه بازگشت دانشجویان و استادان اخراج شده دانشگاه‌ها یکی از عملکردهای مثبت دولت یازدهم بود. درواقع این موضوع نیز در کنار بسیاری از آوارهایی که از دولت‌های نهم و دهم به دولت حسن روحانی به ارث رسیده بود  موضوعی قابل پیگیری بود. از همان سال‌هاي اول آغاز به کار دولت یازدهم تلاش برای بازگرداندن دانشجویان ستاره‌دار شروع شد تا با نگاهی آمیخته به فرصت از ظرفیت دانشجویان استفاده شود.

حسین نقاشی، فعال سیاسی که تجربه حضور در تشکل‌های دانشجویی و ریاست انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران را دارد در رابطه با فضای دانشگاه‌ها در دولت یازدهم به «شهروند» می‌گوید: «نکته اصلی و کلیدی که از آقای روحانی در رابطه با فضای دانشگاه‌ها انتظار می‌رفت این بود که فضای سیاسی و فرهنگی دانشگاه‌ها هم‌سطح و هم‌تراز با فضای علمی پیش برود. درواقع نگاه به دانشگاه‌ها نباید تنها به خواندن دروس مرسوم ختم شود، بلکه ماهیت این فضا می‌طلبد که دانشجویان در مسائل سیاسی و فرهنگی نیز تعامل داشته باشند.

دانشگاه فارغ از علم باید مهارت‌ها را نیز به دانشجویان آموزش دهد. مهمترین مهارت‌هایی که دانشجویان در دانشگاه می‌آموزند تشکل‌یابی و کار درنشریات دانشجویی است. با این حال بازبینی در عملکرد دولت یازدهم نشان می‌دهد فضای امروز دانشگاه‌ها به نسبت دولت محمود احمدی‌نژاد بسیار تغییر کرده و درواقع فضای شکل‌گیری دوباره تشکل‌ها و تعاملات و گفتمان دانشجویان در رابطه با مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی باز شده است.»نقاشی معتقد است که زمینه توسعه فرهنگی در حوزه دانشجویان از دولت اصلاحات به ریاست‌جمهوری محمد خاتمی پایه‌گذاری شد اما پس از پایان این دولت و آغاز دولت محمود احمدی‌نژاد همه پیشرفت‌ها دراین حوزه از بین رفت.

این فعال سیاسی در ادامه می‌افزاید: «در دولت هفتم و هشتم از تشکل‌ها و نشریات دانشجویی به‌شدت حمایت شد. اگر دولت اصلاحات را به‌عنوان دولت معیار قرار دهیم می‌بینیم که دولت بعدی او نشریات دانشجویی به‌خصوص نشریات نزدیک به اصلاح‌طلبان یا منتقدان دولت را به حالت تعلیق درآورد و تشکل‌های دانشجویی نیز به همین سرنوشت دچار شدند. اتفاقی که باعث شد روند توسعه فرهنگی و سیاسی در دانشگاه با مشکل روبه‌رو شود و مهارت‌یابی دانشجویان نیز با اختلال روبه رو شد. اما دولت یازدهم در سنجش با این معیار موفق ظاهر شده است درواقع در این مدت نزدیک به ٤‌سال دولت یازدهم گام موثری برای قرار گرفتن روی ریل اصلاحات و همان دولت معیار را برداشت. در این مدت دولت یازدهم در دانشگاه‌ها قدم‌های بزرگی را برای رشد و توسعه فرهنگی با ایجاد دوباره تشکل‌های دانشجویی ، بازگرداندن دوباره دانشجویان ستاره‌دار و چاپ نشریات برداشته است.»

تجربه دیگران

جنبش‌های جهانی دانشجویان

در همه جای جهان دانشجویان نخستین داوطلبان جامعه در موضوع آزادی‌خواهی و بیان دیدگاه‌های نقادانه به سیاست دولت‌ها هستند. این موضوع باعث شده از قرون وسطی تشکل‌هایی تحت عنوان جنبش دانشجویی نقش مهمی را در تاریخ همه کشورها ایفا کنند. با این حال، بسیاری از جنبش‌ها نه‌تنها اهداف سیاسی را دنبال می‌کنند، بلکه اهداف صنفی و ارتقای فرهنگ نیز در آنها مستتر است.

جنبش دانشجویی فرانسه: انجمن ملی دانشجویان فرانسه یکی از بانفوذ‌ترین تشکل‌های دانشجویی در این کشور بوده است. بعد از جنگ جهانی اول و وقتی درهای دانشگاه‌ها به روی دانشجویان قشر متوسط جامعه نیز باز شد این جنبش به صورت قدرتمندی در کشور ظاهر شد. هدف بیشتر دانشجویان از فعالیت در این جنبش نگرانی آنها در رابطه با مسائل سیاسی و اقتصادی آینده کشورشان بود.

جنبش دانشجویی در آمریکا: در دهه ١٩٣٠، دو جبهه دانشجویی تحت عنوان «جبهه دانشجویی ملی» و «جبهه دانشجویی دموکراسی صنعتی» با یکدیگر اتحادیه ASU را تشکیل دادند. این جنبش به مدت ٩‌سال راهپیمایی سالانه علیه جنگ را برگزار کرد. سال‌ها بعد و در اوایل دهه ٦٠ با افزایش نرخ رشد بیکاری و تبعیض نژادی جنبش‌های دانشجویی در اعتراض به بحران اقتصادی کشورشان شکل گرفتند و با آغاز جنگ ویتنام شدت گرفت.

مهمترین این اعتراض‌ها در‌سال ١٩٧٠ در دانشگاه ایالت کنت بود که طی آن پلیس به سمت دانشجویان شلیک کرد و ٤ دانشجو کشته شدند. از اوایل دهه ٩٠ جنبش‌های دانشجویی فضای سیاسی‌تری به خود گرفت و دانشجویان به نظام آزمون و آموزش و همچنین ارتش اعتراض کردند، اعتراضاتی که همچنان نیز در جنبش‌های دانشجویی آمریکا وجود دارد.

جنبش دانشجویی در انگلیس: در این کشور قبل از تشکیل جنبش‌های دانشجویی، شوراهای کوچکی در دانشگاه‌ها به وجود آمده بود. درنهایت اما اجماع این شوراها به تشکیل جنبش ملی دانشجویان انگلیس ختم شد. این جنبش که در ابتدا با هدف کاهش فعالیت‌های سیاسی و مذهبی شکل گرفته بود، رفته‌رفته شکل سیاسی به خود گرفت. با این حال، یکی از اعتراضات اعضای این جنبش به مسائل و مشکلات صنفی و آموزشی نیز اشاره دارد تا جایی که در‌سال ٢٠١٠ تجمعاتی در اعتراض به  افزایش شهریه و قطع هزینه کمک آموزشی برگزار کردند که درنهایت به درگیری با پلیس ختم شد.

منابع دیگر

جنبش‌ها و تشکل‌های دانشجویی در دانشگاه‌های ایران تاثیر زیادی بر فرهنگ و سیاست یک کشور دارند. با این حال، اگرچه در دولت‌های نهم و دهم فعالیت‌های بسیاری از این تشکل‌ها ملغی شد، اما دولت یازدهم با رویکردی متفاوت فضای امن را به دانشگاه‌های کشور بازگرداند. اگر مایل هستید در این زمینه بیشتر بدانید و با دیدگاه مسئولان دولت یازدهم درخصوص فضای دانشگاه‌ها آشنا شوید به لینک‌های زیر مراجعه کنید.

    بازگشت عقلانیت و امنیت

http: //www.sharghdaily.ir/Modules/News/PrintVer.aspx?Src=Main&News_Id=٦٥٤٥١

  روحانی: ما فضای امن می‌خواهیم نه فضای امنیتی

http: //asrdaneshjoo.ir/news/٦٩-

  جهانگیری: مجموعه نظام باید توافق کند فضای امنیتی دانشگاه به محیط امن طرح مسائل سیاسی و علمی تبدیل شود

http: //www.ana.ir/news/٢١٥٣٤٧