در دوران سیطره دولت دهم، فضای دانشگاه‌ها به هیچ روی با سرتیتر کرسی‌های آزاداندیشی و فعالیت سیاسی دانشجویان میانه‌ای نداشت و این دست از فعالیت‌ها از رونق خودجوش افتاده بود. در دولت یازدهم تلاش شد این رکود جای خود را بار دیگر به نشاط سیاسی دهد تا جایی که در این چهار سال فضای نشاط و امید به آینده تا حدودی به دانشگاه برگشت و تشکل‌های دانشجویی که فعالیت‌شان معلق شده بود دوباره به عرصه بازگشتند.
با این حال انگار دانشگاهیان آنچنان به خواسته‌های آرمانی‌شان نرسیدند. وزرای علومی که روحانی معرفی کرد پی در پی از سوی مجلس استیضاح شدند و سرانجام جای خود را به «محمد فرهادی» دادند وزیر علوم دولت روحانی به رغم تلاشی که برای سامان دادن به وضعیت آشفته دانشگاه ها به خرج داد اما در جلب رضایت اکثریت جامعه دانشگاهی توفیق کاملی نداشت.
حالا در آستانه انتخاب کابینه جدید، جمعی از استادان و رؤسای دانشگاه‌ها در گفت‌و‌گو با «ایران» اعلام می‌کنند که هنوز هم برخی نهادها خارج از دانشگاه برای دانشگاه تصمیم می‌گیرند. آنها از رئیس جمهوری می‌خواهند که درکابینه جدید، وزیری را بر صندلی وزارت علوم بنشاند که در برابر خواسته‌های خارج از دانشگاه مقاومت کند. گرچه این تنها خواسته جامعه دانشگاهی نیست، برخی رؤسای دانشگاه‌ها اعلام کردند که خواهان استقلال بیشتر دانشگاه هستند و می‌خواهند که حتی وزارت علوم هم کمترین دخالتی در کارهای دانشگاه نداشته باشد.
همچنین ایجاد زمینه مساعد برای اجرایی شدن طرح‌های کلان دانشگاهی، هموارسازی مسیر پیشرفت کشور با کمک دانشگاه، اختصاص بودجه سالانه فرهنگی به دانشگاه‌ها و توجه به اشتغال دانشجویان دکترا تنها بخشی از مطالبات دانشگاهیان از دولت جدید در بخش آموزش عالی است.
دکترمحمدعلی برخورداری رئیس دانشگاه علم و صنعت یکی از مهمترین خواسته‌های دانشگاهیان را استقلال آنها می‌داند و می‌گوید: «وزارت علوم در دولت یازدهم فعالیت‌های بسیاری برای دانشگاهیان انجام داده است اما همچنان معتقدم که جامعه دانشگاهی در بخش‌هایی مشکلات فراوان دارد. ما توانستیم در پژوهش موفق عمل کنیم اما همچنان در مسائل فرهنگی و صنفی دانشگاه با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم چرا که در بسیاری مواقع استقلال دانشگاه به مخاطره می‌افتد و برخی نهادها و دستگاه‌های مختلف در کار دانشگاه‌ها دخالت می‌کنند.
متأسفانه بخشی از فعالیت دانشگاه‌ها و وزارت علوم به شورای عالی انقلاب فرهنگی برمی‌گردد. بخشی دیگر به دولت، بخشی به نهادهای امنیتی و در برخی مواقع نهاد نمایندگی در دانشگاه‌ها برای دانشگاه تصمیم‌گیری می‌کند. این تصمیم‌ها خیلی مواقع برای دانشگاهیان مشکلات جدی بوجود آورده است و در نهایت اگر رؤسای دانشگاه به وزارت علوم اعتراضی کنند با این جمله مواجه می‌شوند که مجبوریم قبول کنیم. ما از رئیس جمهوری می‌خواهیم که استقلال دانشگاه را به خود دانشگاه واگذار کند.»
وی تأکید می‌کند که رشد علمی دانشگاه‌ها در دولت یازدهم بسیار خوب بوده و البته فضای دانشجویی در دولت یازدهم بهتر از دولت دهم بوده است اما دانشگاهیان انتظار دارند که این فضا بدون هیچ سایه امنیتی باشد. برخی نهادها این اجازه را به فعالیت‌های دانشجویی نمی‌دهند. شورای عالی انقلاب فرهنگی به علت حساسیت‌هایی که دانشگاه‌ها دارند اختیار دانشگاه را به دست گرفته است و خیلی از مباحث دانشگاه‌ها به شورای عالی انقلاب فرهنگی مربوط می‌شود و این چندان به نفع دانشگاه نیست.
دانشگاه را وارد تصمیم سازی‌ها کنیم
در سوی دیگر برخی رؤسای دانشگاه‌ها اعلام می‌کنند که امیدوارند در دولت دوازدهم دانشگاه‌ها نقش جدی تری در پیشبرد مباحث کلان کشور داشته باشند. موضوعی که از سوی محمود نیلی احمد آبادی رئیس دانشگاه تهران بیان می‌شود: «فکر می‌کنم تصمیم‌سازی در طرح‌های توسعه‌ای کشور باید در اختیار دانشگاه‌ها باشد. دانشگاه‌ها می‌توانند جایگاه ویژه تری در مسائل کلان و توسعه کشور داشته باشند، متأسفانه این ظرفیت دانشگاهیان مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
ارتباط دانشگاه و صنعت باید بیشتر از قبل باشد و به نظر می‌رسد از توان دانشگاه‌ها باید بیشتر از قبل استفاده کرد، ما از دولت دوازدهم انتظار داریم که پشتیبانی ویژه تری از دانشگاه‌ها داشته باشد. خیلی از تجهیزات دانشگاه‌ها فرسوده شده‌اند و ما کمبودهای جدی در این حوزه داریم.» او با اشاره به اینکه ساختمان‌های دانشگاه عمر طولانی دارند و باید ترمیم شود اما بودجه لازم در این باره وجود ندارد، تأکید می‌کند: در دولت دوازدهم باید به مطالبات فرهنگی دانشگاهیان بیشتر توجه شود و البته ما می‌خواهیم که دولت بودجه فرهنگی دانشگاه را بیشتر کند.
دانشجویان و دانشگاهیان انتظار دارند که فضای دانشگاه بازتر شود و در دانشگاه‌ها بتوانند فعالیت سیاسی داشته باشند.نیلی احمدآبادی با اشاره به اینکه شرایط برای حضور دانشگاه‌ها در جامعه بین‌المللی فراهم شده است، اظهار می‌کند: ما انتظار داریم که شرایط رفت و آمد دانشگاهیان در دانشگاه‌های مهم دنیا تسریع پیدا کند. این طور نباشد که جمعی از دانشگاهیان فقط با استادان و رؤسای دانشگاه‌های خارجی دیدار کنند.
به دانشگاه‌های فنی توجه بیشتری داشته باشیم
دکترمحمود فتوحی رئیس دانشگاه صنعتی شریف هم از استقلال دانشگاه‌ها می‌گوید و می‌خواهد که دانشگاهش نقش جدی تری در تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کشور داشته باشد. او البته نگاهی به تجهیزات قدیمی دانشگاه‌ها دارد:«مهمترین خواسته من به عنوان رئیس دانشگاه صنعتی شریف از دولت دوازدهم این است که به دانشگاه‌های فنی توجه بیشتری داشته باشند. بسیاری از تجهیزات آزمایشگاهی ما قدیمی و فرسوده است و ما در آزمایشگاه‌ها کمبودهای جدی داریم.
برخی مواقع اصلاً نمی‌شود با تجهیزات قدیمی و کهنه کار کرد اما دانشجویان ناچارند که پژوهش هایشان را در همین آزمایشگاه‌های قدیمی با مشکلات زیاد انجام دهند. با این حال ما همچنان در پژوهش موفق هستیم.» وی به تأمین بودجه‌های عمرانی برای اتمام پروژه‌های نیمه کاره و بهبود بودجه پژوهشی دانشگاه‌ها اشاره می‌کند و تأمین آنها را یکی دیگر از مطالبات جدی دانشگاهیان برمی‌شمارد: امیدواریم در دولت جدید وزرا به بودجه پژوهشی دستگاه‌ها توجه جدی تری داشته باشند. علاوه بر این اگر دولت بتواند شرکت‌های دانش بنیان را تقویت و برای ایجاد این شرکت‌ها جوانان را تشویق کند، می‌توانیم نیروهای خلاق را وارد بازار کار کنیم.
احضار به دفترهای مختلف
صادق زیبا کلام استاد دانشگاه تهران هم از خواسته‌های استادان دانشگاه می‌گوید: «بهترین خدمتی که وزیر علوم آینده می‌تواند به دانشگاه بکند این است که اصلاً کاری به کار دانشگاه نداشته باشد. بهتر است دانشگاه کار خودش را بکند و دولت، وزارت علوم و دیگر سازمان‌ها در کار دانشگاه دخالتی نکنند. متأسفانه هر ارگانی در دانشگاه یک دفتری درست کرده و در کار دانشجو و دانشگاه دخالت می‌کند. استاد سر کلاس حرفی بزند به یکی از همین دفترهای ساخته شده احضار می‌شود و باید توضیح دهد که چرا این حرف را زده است. این موضوع در شأن دانشگاه نیست. به نظرم وزیر علوم باید پایانی بر این دفاتر داشته باشد و اصلاً خود وزارت علوم هم باید کمتر در امور دانشگاه دخالت کند.»
او تأکید می‌کند: در سال‌های اخیر وضعیت تشکل‌های دانشجویی بهتر از قبل شده است اما تا رسیدن به فضای مطلوب بسیار فاصله داریم. هنوز بخش زیادی از دانشجویان نمی‌توانند در تشکل‌های صنفی دانشجویی فعالیت سیاسی خاصی داشته باشند. علاوه بر این طی سال‌های اخیر بخش زیادی از دانشجویان در دانشگاه‌های مادر مطالبه بازگشایی دفاتر انجمن اسلامی دانشجویان را داشتند که در بیشتر دانشگاه‌ها این مطالبه محقق نشد یا انجمن‌های موازی جای آنها را گرفتند.زیبا کلام تأکید می‌کند: در حوزه مسائل سیاسی، صنفی و دانشجویی وزارت علوم آنقدر عملکرد قابل دفاعی ندارد و همین عملکرد غیرقابل دفاع تا حد زیادی بر کارنامه کلی این وزارتخانه تأثیر گذاشته است. امیدواریم در سال‌های آینده این فضا مطلوب استادان و دانشگاهیان شود.
- 17
- 4
