ادامه اختلاف نظر بر سر «تاثیر قطعی معدل»/ مصوبه کنکوری مجدد به میز شورا برمی‌گردد؟

به گزارش ایسنا، اواسط تیرماه ۱۴۰۱ بود که مصوبه تغییرات کنکور با عنوان «ماده واحده تکمیل و اصلاح موادی از سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی (پس از پایان متوسطه)» که در پنجم بهمن ماه ۱۴۰۰ و هفدهم خردادماه ۱۴۰۱ از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده بود، توسط رئیس جمهور برای اجرا ابلاغ شد.

یکی از مهم‌ترین بندهای این مصوبه ۸ بندی ماده و بند سوم بود که عنوان شده است سهم سابقه تحصیلی برای سنجش و  پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی در رشته‌های پرمتقاضی در سال تحصیلی ۱۴۰۲- ۱۴۰۳ فقط پایه دوازدهم به میزان ۴۰ درصد با تاثیر قطعی، برای سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ فقط پایه دوازدهم به میزان ۵۰ درصد با تاثیر قطعی، برای سال تحصیلی ۱۴۰۴ - ۱۴۰۵ فقط پایه یازدهم و دوازدهم به میزان۶۰ درصد با تاثیر قطعی و برای سال تحصیلی ۱۴۰۵ - ۱۴۰۶ و بعد از آن پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم به میزان ۶۰ درصد با تاثیر قطعی در نمره کل نهایی خواهد بود.

اگر چه این کلیت مصوبه فوق از همان ابتدا با واکنش های مختلف مثبت و منفی کنکوری ها، خانواده ها، کارشناسان و حتی مسئولان بخش های مختلف تصمیم گیر در آموزش عالی مواجه شد اما تغییرات مربوط به «تاثیر قطعی معدل در کنکور» یکی از بندهای جنجالی مصوبه فوق بود که موجب اعتراض بسیاری از دانش آموزان شده بود. اگر چه صدای اعتراض آنها در طول عمر دولت سیزدهم که متولی اتخاذ این سیاست بود به جایی نرسید اما مخالفان این مصوبه دست به دامان رییس دولت چهاردهم شدند و در مدت کوتاهی درخواست حذف و یا اصلاح این بند از مصوبه به یکی از مهم ترین مطالبات حوزه آموزشی کشور تبدیل شد.

به طوریکه علیرضا کاظمی وزیر آموزش و پرورش، در روزهای ابتدای قبول مسئولیت خود در نشست صمیمی با مدل آوران و افتخارآفرینان الپیمادهای علمی به مصوبه تغییرات کنکور واکنش نشان داد و گفت: تاثیر معدل در کنکور دغدغه دانش‌آموزان است و بارها طی این چند روز گفتم که این موضوع را به شورای عالی انقلاب فرهنگی منعکس و پیگیری خواهم کرد.

بر این اساس تغییر مصوبه کنکور به یکی از کلیدی ترین و اصلی ترین موضوعات مراسم آغاز سال تحصیلی امسال تبدیل شد، در این مراسم که با حضور رییس جمهور در دانشگاه تهران برگزار شد بسیاری از رتبه های برتر و تک رقمی کنکور ۱۴۰۳ از رییس جمهور درخواست حذف این مصوبه را کردند.

*درخواست رتبه‌های برتر از رییس جمهور

در مراسم آغاز سال تحصیلی دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و فناوری کشور که با حضور رئیس‌جمهور در دانشگاه‌ تهران برگزار شد نیز علی اکبر قنادیزدی رتبه یک کنکور علوم انسانی پشت تریبون رفت و ضمن انتقاد به مصوبه کنکور شورای عالی انقلاب فرهنگی، گفت: از رییس جمهور درخواست می کنم این مصوبه ناعادلانه و غیر فنی را بازنگری کنند و حذف این مصوبه بهترین هدیه برای ما نخبگان به شمار می رود. ضمن اینکه خانواده ها و مردم از این مصوبه ناعادلانه نگران هستند و نباید نسبت به خشم و نگرانی مردم بی تفاوت باشیم.

در نهایت مطالبه کنکوری ها به گوش رییس دولت چهاردهم رسید و مسعود پزشکیان رییس جمهور در این زمینه گفت: باید برای کنکور معیارهای جدیدی وضع شود تا رقابت عادلانه‌ و برابر باشد و بازنگری در کنکور ضروری است و در این باره در شورای عالی انقلاب فرهنگی صحبت می‌کنیم. عادلانه است کسی که در روستا درس می‌خواند با کسی که در شمال تهران درس می‌خواند با هم رقابت کنند؟ باید بازنگری اساسی در کنکور بر اساس عدالت انجام شود. باید معیاری بگذاریم که رقابت عادلانه شود. باید امکانات برای رقابت عادلانه باشد. باید کاری کنیم رقابت در شرایط برابر از نظر معلم، محیط و امکانات وجود داشته باشد.

*سه سناریوری جدید کنکوری

پس از آنکه مسئولان ارشد دولت چهاردهم نظرات مخالف خود را با تاثیر قطعی معدل در کنکور اعلام کردند؛ حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی که متولی اصلی تصویب مصوبه است، در حاشیه جلسه ۹۱۱ این شورا به موضوع کنکور پرداخت و گفت: چند سناریو برای آینده کنکور مطرح شده است. یکی از سناریوها ادامه اجرای مصوبه کنونی کنکور است که به مدت دو سال اجرا شده است. سناریوی دیگر، حذف تاثیر معدل پایه دهم و تأثیر قطعی پایه‌های یازدهم و دوازدهم در کنکور است و سناریوی بعدی این است پایه یازدهم و دوازدهم به صورت آزمون جامع برگزار شود و در کنکور تاثیر داده شود. همچنین پیشنهاداتی برای تأثیر فقط پایه دوازدهم یا تاثیر مثبت دروس تخصصی و عمومی مطرح شده است. 

خسروپناه تاکید کرد: نظر جمعی بر حذف پایه دهم، ماندن پایه دوازدهم و تعیین تکلیف پایه یازدهم است، تصمیم نهایی در این خصوص در جلسات آینده شورای عالی انقلاب فرهنگی اتخاذ خواهد شد و امیدوارم که خبرهای خوشی برای دانش‌آموزان در آینده نزدیک اعلام شود.

پس از کش و قوس های فراوان سرانجام پرونده جنجالی کنکور بر روی میز جلسه ۹۱۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی  به ریاست دکتر مسعود پزشکیان قرار گرفت و بررسی شد. حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در حاشیه این جلسه اظهار کرد: دستور جلسه مربوط به مصوبه کنکوری این شورا و میزان تاثیر سوابق تحصیلی در کنکور بود. بر اساس تصمیم اعضا مقرر شد که سوابق تحصیلی پایه دهم در کنکور لحاظ نشود و سوابق پایه‌های یازدهم و دوازدهم برای کنکور مدنظر باشد. 

وی افزود: این مصوبه جدید شورای عالی انقلاب فرهنگی جزئیاتی دارد و اینکه از چه زمانی اجرایی شود، در جلسات آینده تصمیم‌گیری می‌شود.

*نظر وزارت علوم تاثیر مثبت معدل است

تنها چند ساعت پس از اعلام تصمیم جدید شورای عالی  انقلاب فرهنگی دکتر حسین سیمایی صراف با انتشار پیام ویدئویی در صفحه شخصی اینستاگرام خود نسبت به تصمیم  شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تاثیر قطعی معدل در کنکور واکنش نشان داد و گفت: عدالت آموزشی دغدغه همه روزه من است، همچنین دغدغه‌ها و نگرانی‌های دانش آموزان را نگرانی و دغدغه خودم می‌دانم.

وی در ادامه تصریح کرد: در خصوص تاثیر قطعی یا مثبت معدل در کنکور در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی اختلاف نظر وجود داشت؛ اما من بنا بر اصل شفافیت و قاعده عدالت که مورد تاکید مقام معظم رهبری است، در برابر انبوه جامعه باید پاسخ بدهم. آن هم این است که نظر کارشناسی و شخصی من و وزارت علوم تاثیر مثبت معدل سال دوازدهم در کنکور است.

وزیر علوم تاکید کرد: همانطور که می دانید من یک رای بیشتر در شورای عالی انقلاب فرهنگی ندارم. برای همه روزگار بهتری را آرزو می کنم.

پس از این پیام وزیر علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد: در جلسه اخیر شورا، سناریوهایی از جمله "ادامه اجرای مصوبه کنونی"، "تمرکز تأثیر قطعی بر پایه‌های یازدهم و دوازدهم"، و "سنجش جامع این دو پایه در پایان دوره" بررسی شد. این سناریوها، بر مبنای نظرات دستگاه‌ها، کارشناسان، متخصصان و خبرگان این حوزه احصاء شده است.

شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد که بهترین سیاست‌ها از همراهی و مشارکت همه ذی‌نفعان شکل می‌گیرد. هیچ پیشنهاد مستقل از جانب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر تأثیر مثبت پایه دوازدهم ارائه نشده بود. 

*پاسخ شورای عالی انقلاب فرهنگی به حواشی مصوبه جدید کنکور

واکنش های متقابل دو نهاد مهم تصمیم گیر (وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی) در خصوص مصوبه جدید تاثیر معدل در کنکور تا جایی پیش رفت که حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه در حاشیه اجلاس معاونان آموزشی وزارت بهداشت  مجددا به تشریح جزئیات  مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص تاثیر معدل در کنکور پرداخت و گفت: ما در این خصوص پیشنهاداتی از همه دستگاه از جمله وزارت علوم، سازمان سنجش و سایر دستگاه‌ها مثل وزارت بهداشت، وزارت آموزش و پرورش داشتیم، حتی پیمایش مردمی، نظر دانش‌آموزان، خانواده‌ها و معلمان نقش مهمی در تصمیم اخیر شورا داشت.

وی با بیان اینکه از بین دیدگاه‌های مختلف سه دیدگاه نهایی در این زمینه مطرح شد، ادامه داد: یک دیدگاه این بود که کماکان تاثیر معدل پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم بماند و تغییر نکند. دیدگاه دیگر این بود پایه دهم حذف شده و تاثیر قطعی معدل یازدهم و دوازدهم بماند. نظر سوم این بود که تاثیر پایه دهم حذف، پایه یازدهم مثبت و دوازدهم تاثیر قطعی داشته باشد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطر نشان کرد: نظرات فوق طی یک گزارش دقیق در چندین جلسه در ستاد علم و فناوری و در دو جلسه در شورای عالی انقلاب فرهنگی بررسی شد. پس از بحث و گفتگوهای مفصل نظرات مختلف مطرح شد و وزیر علوم هیچ سخنی در این زمینه مطرح نکردند و وقتی برای صحبت در جلسه نگرفتند. در نهایت این تصمیم به رای گیری گذاشته شد و تقریباً جمع کثیری به این مصوبه رای دادند.

این مقام مسئول تاکید کرد: در واقع کسانی به مصوبه فوق رای ندادند که معتقد بودند سه سال دهم، یازدهم و دوازدهم باید تاثیر قطعی داشته باشند. اما اکثر اعضا تقریباً بخشی از اعضای حقیقی و فکر می‌کنم همه اعضای حقوقی به همین مصوبه رای دادند تا معدل پایه یازدهم و دوازدهم تاثیر قطعی داشته باشد.

خسروپناه افزود: پیشنهاد اینکه که پایه دوازدهم تاثیر مثبت داشته باشد، توسط رئیس سابق سازمان سنجش مطرح شده بود، بعد از تغییر ایشان از سوی جانشین، یک نامه به شورا ارسال شد که قبلاً چنین پیشنهادی مطرح شده بود ولی نه رئیس فعلی سازمان سنجش، نه رئیس قبل چنین پیشنهادی به ما ندادند. از سوی وزارت علوم هم چنین پیشنهادی مطرح نشده بود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اهمیت شفاف سازی در خصوص مصوبه اخیر شورا گفت: اگر نیاز باشد، می‌توانم اسامی کسانی که به این مصوبه رای دادند را اعلام کنم تا همه بدانند. مصوبه ما در شورای عالی انقلاب فرهنگی هیچ ابهامی ندارد، رکن حکمرانی نیز شفاف سازی است.

*مخالفت سازمان سنجش با اعمال تاثیر قطعی معدل

پس از واکنش دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به مصوبه جدید کنکور، دکتر رضا محمدی معاون وزیر علوم و رییس سازمان سنجش آموزش کشور با اشاره به سیاست اعلام شده شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر مشارکت همه ذی‌نفعان و توجه به نظرات متولیان اصلی نظام آموزشی در اصلاح شیوه برگزاری آزمون سراسری، گفت: سازمان سنجش آموزش کشور ۲۳ مهر ماه پیشنهاد رسمی خود را مبنی بر تأثیر مثبت با اولویت پایه دوازدهم در آزمون سراسری برای دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال و در اواخر آبان ماه نیز همین پیشنهاد را در قالب گزارش کارشناسی ارائه کرده است و در واقع این پیشنهاد با دو مکاتبه رسمی به شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام شده که علی رغم تغییرات مدیریتی و با توجه به عدم تغییر سیاست سازمان سنجش در این خصوص نیازی به مکاتبه مجدد برای تأکید موارد بالا احساس نشد.

وی افزود: بر اساس ساز و کاری که شورای عالی انقلاب فرهنگی برای اخذ نظرات نمایندگان نهادهای ذی‌صلاح، متخصصان و کارشناسان حوزه آموزش عالی در نظر گرفته بود نظرات در جلسات کارشناسی ستادهای علم و فناوری و تعلیم و تربیت شورا اخذ شد و پیشنهادات کارشناسی سازمان سنجش آموزش کشور به عنوان نماینده وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در دی ماه در این جلسات مطرح و پیشنهاد شد تأثیر سوابق تحصیلی به صورت تأثیر مثبت پایه دوازدهم لحاظ شود.

معاون وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به حضور در جلسه اخیر ستادهای علم و فناوری و تعلیم و تربیت، گفت: در این جلسه به دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی عنوان کردیم که علاوه بر سه طرحی که همواره در شورا مطرح می‌شود طرح کارشناسی چهارم نیز در دستور کار قرار گیرد که اگرچه با واکنش منفی اولیه مواجه شد ولی بعد از توضیحات تکمیلی عنوان شد که سازمان سنجش در این زمینه نگران نباشد و نظرات و طرح پیشنهادی این سازمان نیز در صحن شورا مطرح می‌شود.

وی با اشاره به گزارش کارشناسی ارائه شده سازمان سنجش آموزش کشور در مورد تأثیر سوابق تحصیلی بر چگونگی دسترسی دهک‌های پایین و محروم، گفت: علی‌رغم ارائه این گزارش و پیشنهاد شفاف سازمان سنجش به نمایندگی از وزارت علوم مبنی بر تأثیر سوابق تحصیلی به صورت تأثیر مثبت پایه دوازدهم به میزان حداکثر ۳۵ درصد، این پیشنهاد در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح نشد.

رئیس سازمان سنجش آموزش کشور تأکید کرد: پیشنهاد سازمان سنجش مبنی بر اعتبار یک ساله آزمون سراسری و برگزاری آزمون سراسری در یک نوبت در جلسه مشترک ستادهای علم و فناوری و تعلیم و تربیت شورا مطرح و با اجماع پذیرفته شد اما پیشنهاد اول و مهم تأثیر مثبت پایه دوازدهم به میزان حداکثر ۳۵ درصد مطرح نشده است.

دکتر محمدی با اشاره به مطالعات انجام شده و داده‌ها و اطلاعات آزمون سراسری، گفت: با توجه به تنوع مدارس و نابرابری آموزشی در کشور که قابل مشاهده است پیشنهاد مشخص این است که تا زمان برقراری عدالت نسبی، تأثیر سوابق تحصیلی به صورت مثبت لحاظ شود زیرا داده‌ها و اطلاعات آزمون سراسری نشان می‌دهد که تأثیر قطعی سوابق تحصیلی باعث شده است که مناطق برخوردار و دهک‌های درآمدی بالا از این تأثیر منتفع شوند.

وی خاطرنشان کرد: به عنوان یک کارشناس نظام آموزشی تأکید می‌کنم که تا زمانی که حداقل دسترسی یکسان به امکانات آموزشی در سراسر کشور فراهم نشود تأثیر قطعی سوابق تحصیلی در آزمون سراسری موجب افزایش شکاف و نابرابری و کاهش دسترسی دانش آموزان مناطق کمتر برخوردار به فرصت‌های تحصیلی در آموزش عالی می‌شود.

تصمیم جدید درباره تاثیر قطعی معدل در کنکور در حالی اخیرا از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام شد که این تصمیم از همان ابتدا با مخالفت مسئولان و تصمیم گیران آموزش عالی مواجه شد. این موضوع تا جایی پیش رفت که علی احمدنیا رئیس امور اطلاع‌رسانی دولت هفته گذشته در شبکه اجتماعی ایکس به صورت تلویحی از مخالفت اعضای دولت با تصمیم جدید شورای انقلاب فرهنگی خبر داد و نوشت: ضروری است دانش‌آموزان عزیز و خانواده‌های گرامی مطلع باشند که نظر رئیس‌جمهور محترم، اعضای دولت عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و برخی دیگر از اعضای شورا بر تأثیر مثبت معدل سال‌های یازدهم و دوازدهم، با تأکید بر تأثیر قطعی سال دوازدهم و تأثیر مثبت سال یازدهم است.

به گزارش ایسنا، حدود سه سال از عمر تصویب مصوبه جنجالی کنکور با عنوان «ماده واحده تکمیل و اصلاح موادی از سیاست‌ها و ضوابط ساماندهی سنجش و پذیرش متقاضیان ورود به آموزش عالی» می گذرد با گذشت این مدت نه تنها مسئولان تصمیم این حوزه نتوانستند در اصلاح برخی بندها و مواد این مصوبه به توافق برسند. بلکه بعضا با اظهارنظرهای ضد و نقیض و ایجاد برخی حواشی به نگرانی های داوطلبان و خانواده های آنها دامن می زنند. برخی از دانش‌آموزان و داوطلبان کنکور نیز طی روز های گذشته در تماس با ایسنا در خصوص این موضوع و بلاتکلیفی این مصوبه، نسبت به سرنوشت خود ابراز نگرانی کرده‌اند.

در حالی که به نظر می رسید پرونده مصوبه جنجالی کنکور در جلسه ۹۱۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی برای همیشه بسته شده است. اما اعلام مخالفت دولتی ها و واکنش رییس شورای اطلاع رسانی دولت در این زمینه، گمانه زنی‌ها در زمینه ادامه دار شدن این پروند و احتمال بررسی مجدد آن در شورای عالی انقلاب فرهنگی را افزایش داده است. حال باید منتظر ماند و دید آیا این پرونده در دولت چهاردهم تعیین تکلیف خواهد شد یا به یکی از پرونده های بلاتکلیف آموزش عالی تبدیل می‌شود.