هیات علمی آقازاده‌ها 

چند وقت است که داستان‌بورسیه‌ها مجددا سر زبان افتاده است. داستانی که نشان می‌دهد، بروز تخلفات گسترده در بورسیه دانشجویان مقطع دکترا در دولت های نهم و دهم قرار نیست به این سادگی دست از سر جامعه علمی کشور بردارد. چرا که بورسیه های زمان ریاست جمهوری احمدی‌نژاد با معدل ۱۲ دکتری، خواهان آن هستند که استاد و عضو هیات علمی بهترین دانشگاههای کشور شوند

.

موضوع چالش برانگیز بورسیه‌ها هر زمانی که مطرح شده و به سطح جامعه، افکار عمومی و رسانه‌ها کشیده شده ، جنجال آفرین شده است. تا جایی که جنجال بورسیه‌های غیر قانونی در دولت دهم مدت‌ها محل نزاع دولت و مجلس بود. حتی بسیاری بر این باورند که دلیل اصلی استیضاح و عزل «رضا فرجی دانا» وزیر علوم دولت یازدهم نه رویدادهای سیاسی بلکه بحث بورسیه‌های غیر قانونی بوده است.

حالا بعد از گذشت چند سال از بسته شدن پرونده بورسیه‌ها خبر آمده برخی از این بورسیه‌ها که در آن سال‌ها از امتیاز ویژه‌ای استفاده کرد‌ه‌اند، مدارک دانشگاهی خود را اخذ کرده ومی‌خواهند عضو هیات علمی دانشگاه‌هایی شوند که آن دانشگاه‌ها نیازی به رشته تحصیلی فرد ندارد. موضوعی که یک بار دیگر پرونده جنجالی بورسیه‌ها را از بایگانی خارج کرده و به سر زبان‌ها انداخته و باعث انفصال دو رئیس دانشگاه از سمت خود نیز شده است. آن گونه که در خبرها آمده است رئیس دانشگاه کاشان و تربیت مدرس به دلیل آنچه تخلف در به‌کارگیری دانشجویان بورسیه مطرح می‌شود، قربانی سهمیه‌ها شده‌اند. جالب است بدانیم یکی از طرفین دعوای دانشگاه تربیت مدرس دختر یکی از وزیران احمدی‌نژاد است.

چند روز پیش یک منبع آگاه در وزارت علوم با بیان اینکه رئیس دانشگاه تربیت‌مدرس با شکایت سارا دانشجو حکم بدوی انفصال از خدمت گرفته است، به شرق گفته بود: ماجرا جدید نیست. در دانشگاه تربیت‌مدرس دختر کامران دانشجو، خانم سارا دانشجو که در دانشگاه آزاد درس خوانده و بعد بورسیه دانشگاه تربیت‌مدرس بوده، با حکم دیوان عدالت اداری جذب دانشگاه شده، منتها بحثی که دیوان داشته این بوده که چرا حکم و کد سازمانی که از سازمان امور استخدامی گرفته می‌شود صادر نشده و موقت است. 

اما کسانی که به روال اداری آشنا باشند می‌دانند که در وزارت علوم اول افراد به صورت پیمانی جذب می‌شوند و بعد با سازمان امور استخدامی مکاتبه می‌شود. برای برخی از کارمندان حدود سه سال طول کشید که کد پست سازمانی صادر شود. این مسئله با وجودی که ذکر شده، اما دیوان عدالت اداری روی آن نظر داده و حکم انفصال از خدمت داده است.

پیش از این نیز محمدتقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت‌مدرس، در نشستی خبری عنوان کرده بود: «بر اساس تصمیم دیوان عدالت اداری، دانشگاه تربیت‌مدرس برای هفت عنوان بورسیه موظف به استخدام اداری است. این پرونده‌ها بررسی و با برخی دانشگاه‌ها نیز بر اساس پرسش‌وپاسخ گفتگو شد؛ استدلال‌ها نیز مطابق با قانون شورای‌عالی انقلاب فرهنگی برای متولیان این امر ارسال شد و بر اساس برخی از این استدلال‌ها شماری از پرونده‌ها بسته شد. احمدی با بیان اینکه دانشگاه تربیت مدرس تابع قانون است، تاکید کرد این مرکز علمی با مقررات و به‌عبارت‌دیگر صدور احکام نهایی مخالفتی نمی‌کند؛ اما در صدور این احکام گاه برخی مسائل نظیر شماره استخدامی و محل خدمت مطرح می‌شود.»

در حالی که دیوان عدالت اداری حکم انفصال از خدمت روسای این دو دانشگاه را صادر کرده است که برخی معتقدند: بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی تصمیم‌گیری درباره بورسیه‌ها و موضوعاتی مشابه آن، امر علمی- آموزشی است و قضایی نیست که دیوان عدالت اداری به آن ورود کند. بنابراین برخی از این بورسیه‌ها با حکم دیوان عدالت اداری عضو هیات علمی می‌شوند، در صورتی که صلاحیت آن را ندارند.

ماجرای بورسیه چه بود؟

لازم به یادآوری است که برای اولین بار در سال ۹۳ مجتبی صدیقی، معاون دانشجویی وزیر علوم دولت یازدهم در یک نشست خبری از تخلفات گسترده در این حوزه پرده برداشت. وی مدعی شد که حدود سه هزار دانشجوی دکترا بدون داشتن حداقل شرایط در بهترین دانشگاه‌ها بورسیه شدند. بر اساس اعلام معاون دانشجویی وزیر علوم وقت برخی از این افراد معدل زیر ۱۴ داشتند و برخی از آنها در مقابل نامشان هیچ معدلی ذکر نشده بود. همچنین شرط سنی (۳۳ سال) درباره بسیاری از این افراد رعایت نشده بود.

بررسی این اتهامات به کمیسیون اصل ۹۰ واگذار شد و این کمیسیون اعلام کرد از میان این سه هزار مورد، فقط ۳۶ مورد اطلاعات خود را خلاف واقع وارد کرده‌اند و بقیه بورسیه‌ها قانونی است. مجتبی صدیقی درباره بورسیه‌های مقطع دکترا اعلام کرده بود: سه‌هزارو ۸۸۴ مورد تبدیل بورس خارج به داخل شدند. از این تعداد ۲۲۸ نفر معدل کارشناسی زیر ۱۴ داشتند. معدل کارشناسی ارشد ۳۰۵ نفر از تبدیل به داخل‌کنندگان زیر ۱۶ بوده ‌است. در مقابل نام ۲۳۵ نفر هیچ عددی به‌عنوان معدل ذکر نشده است. شرط سنی ۳۳ سال درباره ۳۲۵ نفر رعایت نشده است. ۱۸۳ نفر هم در پرونده خود سند محضری برای تعهد خدمت نسپرده‌اند.

همان وقت‌ها موضوع تخلف در پذیرش بورسیه‌ها مانند بسیاری از تخلفات دیگر چند سال اخیر، به نام آقازاده‌ها گره خورد و حتی نام یکی از معاونین کامران داشجو به عنوان کسی که برای فرزندان برخی از مسئولین بورس جور می‌کرد، سر زبان‌ها افتاد. در آن زمان لیستی از بورسیه شده‌ها منتشر شد که بسیاری از اسامی آنان اسم‌های آشنایی بودند که پدران یا مادرانشان چهار دهه به عنوان مسئول رده بالای کشور پست‌های مختلفی را تجربه کرده بودند.

انتشار لیست آقاازاده‌هایی که یک شبه بدون شرایط لازم بورسیه شده بودند، در آن زمان حتی صدای یکی از نمایندگان مجلس را نیز درآورد. محمود صادقی نماینده مردم تهران درمجلس با واکنش به لیست ۹۸ نفره از آقا و آقازاده که نامشان در پرونده بورسیه‌های غیرقانونی وزارت علوم قرار داشت، گفته بود: «در این لیست که در اختیار من است از نماینده مجلس، فرماندار، فرزند امام جمعه، فرزند و داماد پروین احمدی‌نژاد، مدیرکل روابط عمومی، فرزند مشاور وزیر علوم، فرزند رئیس دانشگاه وجود دارد. افرادی با معدل ۱۳.۳ ، ۱۲.۱۷و کبر سنی متولد سال ۱۳۴۵، معدل ۱۲.۴۶ کبر سن متولد ۱۳۵۳ و... انواع و اقسام افراد وجود دارد. آیا مسئولیت آن را می‌پذیرید؟ چگونه می‌خواهید روز قیامت پاسخگو باشید.». 

بورس تحصیلی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

لازم به ذکر است که بورس تحصیلی، کمک هزینه‌ای است که دانشگاه‌ها و مراکز علمی یا موسسات خیریه به دانشجویان مستعد اعطا می‌کنند و به دریافت‌کننده بورس تحصیلی «بورسیه» می‌گویند. این بورس‌ها معمولاً برای دوره‌های تحصیلات تکمیلی( کارشناسی ارشد و دکترا) در نظر گرفته می‌شود.