چرا روحانی در نطق خود بی پروا سخن می گوید؟

شامگاه جمعه هشتم اردیبهشت ماه، پس از اتمام نخستین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری، از هر کوی و برزنی آوای دلتنگی برای روحانیِ سال ۹۲ شنیده می شد و مردم در جستجوی مردی بودند که با صراحت کلام و فصاحت گفتار در آستانه یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خطاب به کاندیدای رقیب اظهار داشت: «آقای قالیباف! من سرهنگ نیستم، من حقوقدانم». روزها از پی هم گذشتند و ملت ایران در انتظار برگزاری دومین مناظره انتخاباتی بودند تا رئیس دولت تدبیر و امید در مقابل افعال خارج از عرف محمد باقر قالیباف قاطعانه بایستد و همچون مناظرات سال ۹۲ پاسخ او را بدهد و از لاک مصلحت اندیشی خارج شود. امیدها به ثمر نشست و رئیس دولت یازدهم در دومین مناظره انتخاباتی، اوج گرفت و قاطعانه به اتهامات پاسخ گفت؛ آنچنان که بنا به باور بسیاری از کنشگران منظومه سیاسی ایران، توانست گوی سبقت را از سرهنگ برباید و پیروز دومین مناظرات انتخاباتی شود. پس از آن مناظره، روحانی منطبق بر انتظارها پیش رفت و همچنان در اوج باقی ماند و بی‌پروا و بی‌محابا به پرواز خود ادامه داد. سخنانی را به زبان آورد که هیچ‌کس را یارای بیان آن نبود. 

او روز یکشنبه به ارومیه سفر کرد و در دیار ترک زبان‌های عزیز اظهار داشت: «می‌گویند باید مالیات داد اما کسی نمی‌پرسد آیا در آنجایی که شما مدیریت می‌کنید تاکنون مالیات داده‌اید؟ از اینکه در این چهار سال دکان کاسبان تحریم کساد شده ناراحتید؟ شما از آزادی حرف نزنید، ... د‎ر ستادتان کسانی حضور دارند که ۸ سال کشور را نابود کردند.» صبح دوشنبه در جمع مردم همدان قرار گرفت و در آنجا با صدایی رسا اعلام کرد:« در روز انتخابات، هر نفر با ۱۱ نفر پای صندوق برود، وگرنه در خیابان‌ها دیوار خواهند کشید، آیا می‌خواهید چهره مرحوم 

آیت الله هاشمی را همچنان مخدوش کنند؟، نطق‌شان هوچی‌بازی است؛ چیز دیگری ندارند» و در نهایت با حضور در کرمانشاه در جمع کرد زبانان شریف عنوان کرد: «در محافل خصوصی‌تان بگویید چه می‌گویید، بگویید که جوانان را تهدید می‌دانید تا فرصت. من آمده‌ام تا در برابر ملت ایران بگویم، چهار سال دیگر آماده‌ام بایستم، شما چه کاره هستید که با پول بیت المال مسلمانان این همه سایت و خبرگزاری درست کردید؟، ما قانون اساسی را اجرا خواهیم کرد....» 

به هر روی، روحانیِ این روزهای سپهر سیاسی ایران با مردی که در نخستین مناظره حضور یافت به طرز چشم‌گیری تفاوت کرده است و باید دید استراژی انتخاباتی او به دلیل رفتارهای غیرحرفه‌ای رقبایش تغییر نموده یا آنکه از ابتدا تصمیم داشته تا اوجی تدریجی داشته باشد

نقشه ای از پیش تعیین شده؟

شاید در حال اجرای نقشه‌ای از پیش تعبیه شده باشند و ابتدا بنا بوده تا حرکات حریف را به دقت ملاحظه و وارسی کنند، سپس رویه‌ای دفاعی پیش گیرند و در پایان هم حریف را هدف قرار دهند و به او حمله کنند. این را می‌توان از توییت حسن ابوطالبی، معاون سیاسی دفتر رئیس جمهوری دریافت که پس از اتمام دومین مناظره، هفت روز مانده به آخرین رویارویی زنده کاندیداها خطاب به ملت ایران وعده داد که: «روحانی در مناظره سوم به بازی رقبا با سرنوشت و ناامیدسازی ملت خاتمه خواهد داد.» او همچنین گفت: «مناظره سوم آغاز شور انتخاباتی ملی برای رفتن به پای صندوق‌های رای. سه مناظره وجود دارد و تصمیم‌گیری مردم عموما پس از مناظره سوم اخذ می‌شود؛ دکتر روحانی رئیس جمهور مستقر است، استراتژی مناظراتی او باید با توجه به اهداف و پایگاه اجتماعی وسیعش شکل گرفته و با سال٩٢ متفاوت باشد؛ شعار دکتر روحانی درسال ٩٢ احیای اخلاق بوده است، پس بی‌اخلاقی باید 

ممنوع باشد؛ جناح مقابل چیزی برای از دست دادن ندارد، پس استراتژی‌اش سه وجه دارد: دروغ‌گویی، افترا و تهمت؛ سیاه‌نمایی سه دهه تلاش در کشور؛ اقدام برای کاهش مشارکت مردم.» در ادامه هم به تبیین استراتژی فردی و ترکیبی دکتر روحانی پرداخت:« در مناظره اول تحرک اجتماعی حاصل شود،در مناظره دوم شناخت و آگاهی اجتماعی نسبت به دیگر نامزدها پدید آید و در مناظره سوم شعور و شور انتخاباتی وسیع ایجاد گردد.»

دو نگاه

یک فرضیه هم وجود دارد که حسن روحانی استراتژی انتخاباتی‌اش را بر مبنای منطق ، استدلال، گزارش عملکرد و تبیین برنامه‌های دولت آینده‌اش استوار کرده بود اما با مشاهده جنجــال‌سازی‌هــای رقبایش برای پیروزی تغییر راهبرد داده و رویه‌ای دیگر را پیش گرفته است. شیوه‌ای که در آن بی‌پروا از رازهای مگو سخن می‌گوید.

روحانی مجبور به واکنش شد

درباره تغییر رویکرد حسن روحانی و بی‌محابا سخن گفتن او با نزدیک شدن به روزهای انتخابات ریاست جمهوری، علی تاجرنیا، نایب رئیس شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان به خبرنگار «آفتاب یزد» گفت: به باور من آن اتفاقی که رهبر معظم انقلاب از آن، انتخابات را برحذر داشتند یعنی دو قطبی شدن فضای انتخابات، متاسفانه در حال اتفاق افتادن است و بانی این کار هم کسانی هستند که در میان افکار عمومی تلاش می‌کنند تا خود را ارزشی نشان دهند اما گاهی خلاف عمل می‌کنند.وی افزود: باعث و بانی اتفاقاتی که در روزهای اخیر در حال روی دادن است، کاندیداهای اصولگرا هستند....همانند آنچه که در سالهای گذشته شاهد آن بودیم سطح منازعات به شدت کاهش یافته و به جای بحث در خصوص مسائل کارشناسی، رقبای دکتر روحانی به دنبال آن هستند تا نقطه ضعفی از یک جریان سیاسی رو کنند و یا اگر نقطه ضعفی هم ندارد آن را منتسب کنند به یک جریان سیاسی و به سوءاستفاده بپردازند. به نظر من، برخورد‌های آقای روحانی در یکی - دو روز گذشته ناشی از آن است که جریان رقیب از هر وسیله غیر اخلاقی برای نقد عملکرد دولت و آقای روحانی بهره می‌برد که متاسفانه از سوی جریان‌هایی که مورد حمایت هم هستند، تذکری دریافت نمی‌کنند. 

این نماینده مجلس ششم اضافه کرد: رفتارهای صدا و سیما و تریبون‌های عمومی که در اختیار اصولگرایان قرار دارد، کاملاً یک طرفه است و مخاطب به وضوح تنهایی دولت را احساس می‌کند و من فکر می‌کنم طبیعی است که آقای روحانی در چنین شرایطی صریح‌تر و شفاف‌تر سخن بگوید.

رفتار نجیبانه روحانی کافی نبود

تاجرنیا ادامه داد: آقای روحانی اکنون همانند راننده اتومبیلی است که در مسیر خود در حال حرکت است اما وقتی در دو جهت او یک‌سری رانندگان دیگری در تلاشند تا به هر شکل مسیر او را تغییر دهند، آقای روحانی ناگزیر شده از اینکه تا حدودی با صراحت و بی پرواتر سخن بگوید. البته این امر انتظار طرفداران آقای روحانی هم بوده که او نباید در مقابل تهمت‌ها و اهانت‌ها خویشتن‌داری کند اما تا الان هم به نظر من آقای روحانی به دلیل آنکه مصالح نظام را در نظر می‌گیرد، به خاطر پیروزی در انتخابات به هر دستاویزی مستمسک نمی‌جوید، یک رفتار منطقی را از خود نشان داده است. ظاهرا رفتار نجیبانه آقای روحانی در مقابل رفتارهای اتهام زننده و هتاکانه برخی از کاندیداها کافی نبوده است. 

رئیس انجمن دندانپزشکی ایران خاطر نشان کرد: من رفتار این روزهای آقای روحانی را از سر جبر می‌دانم. فکر می‌کنم ایشان به انتظار افکار عمومی پاسخ می‌دهد.

استراتژی از پیش تعیین شده نبود

تاجرنیا اضافه کرد: آقای روحانی هیچ برنامه‌ از پیش تعیین شده‌ای برایت تند کردن فضا نداشت. آقای روحانی به دنبال این بود که سطح رقابت‌های ریاست‌جمهوری در سطح کارشناسی و در سطح عالی حفظ شود. ایشان به شدت به دغدغه‌های بزرگان کشور مبنی بر دو قطبی شدن فضای انتخابات توجه داشت اما متاسفانه من احساسم این است که این شرایط در واقع باعث شده تا جو انتخابات احساسی شود، بنابراین من فکر می‌کنم آقای روحانی هم نمی‌تواند در برابر این حجم تهمت‌ها و اهانت‌ها‌ سکونت کند و بهترین گزینه برای پاسخ به این اتهامات، زبان صریح و بی‌محابا است. من خودم پیشنهادم این است که آقای روحانی در عین خویشتن‌داری صلابت خودش را حفظ کند و در عین صراحت و روشن بودن مواضع، مراقب باشد چون کاندیداهای رقیب آقای روحانی به دنبال عصبانی کردن ایشان و قرار دادن رئیس‌جمهوری در یک وضعیت دشوار هستند.

افزایش موج انتخاباتی

آذر منصوری، سخنگوی حزب اتحاد ملت، موج ایجاد شده از جانب رئیس جمهوری را طبیعی می‌داند و معتقد است که با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری، این برانگیختگی فزونی خواهد یافت. او در این باره به خبرنگار «آفتاب یزد» گفت: انتخابات یک کارزار است و این کارزار باید منجر به رقابتی شود که در نهایت این رقابت موجی اجتماعی را در زمینه مشارکت گسترده مردم فراهم می‌کند. طبیعتا هر چقدر که به زمان برگزاری انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم، این موج انتخاباتی و برانگیختگی مردم هم قاعدتا بیشتر می‌شود. مناظره‌های برگزار شده، مسائل مطرح گشته در آن‌ها و همینطور مواجهه‌ای که رقبای آقای روحانی با دولت و عملکرد ایشان داشتند، همگی مقدمه‌ای بودند برای آنکه دکتر روحانی صریح‌تر و جدی‌تر دیدگاه‌های خودش را مطرح کند و تفاوت رویکرد این دولت را در زمینه‌های مختلف با رویکردی که رقبایش در اداره کشور دارند ، شفاف‌تر و بارزتر کند.

وی افزود: به هر ترتیب این بخشی از مطالبه پایگاه رای آقای روحانی هم بود که به خصوص در سخنرانی‌ها و میتینگ‌ها و مجامع عمومی این صراحت لهجه و روشن‌تر کردن و شفاف‌تر کردن دیدگاه که منجر به مرزبندی با رقبای دیگر می‌شود را رئیس جمهوری از خود نشان دهد. چراکه بی‌پروا سخن گفتن، خودش می‌تواند به اثرگذاری بر روی پایگاه رای آقای روحانی و حضور بیشتر مردم و طبیعتا نگرانی‌ای که نسبت به نتیجه این انتخابات وجود دارد منجر شود.این عضو حزب اتحاد ملت ادامه داد: به اعتقاد من، ما در روزهای آینده بنابر پیش بینی‌ها شاهد موضع‌گیری‌های صریح تری از جانب رئیس‌جمهور خواهیم بود. در میتینگ‌ها و نشست‌های آینده من فکر می‌کنم هر کدام از کاندیداها به شکل کاملاً صریح و شفاف دیدگاه‌های خودشان را مطرح کنند، به خصوص آقای روحانی که دولتش مستقر است و رقبا از همه امکانات و ظرفیت‌هایشان برای تخریب و هجمه به این دولت و برهم زدن برنامه سخنرانی‌های حامیان دولت استفاده می‌کنند و به تکاپو افتاده‌اند تا به یاس و ناامیدی مردم دامن بزنند. 

منصوری خاطرنشان کرد: من فکر می‌کنم هر چقدر که می‌گذرد و شور انتخاباتی فزونی می‌یابد، تلاش رقبای دکتر روحانی برای مایوس‌کردن مردم شدت می‌گیرد. در واقع رقبا خودشان به این نتیجه رسیده‌اند که رقیب اصلی آقای دکتر روحانی در این انتخابات نیستند. از همین روی، ممکن‌ترین گزینه برای به نتیجه رسیدن را قرار دادن دولت در معرض آماج حملات خود قرار داده‌اند تا به واسطه آن زمینه یاس و نامیدی مردم فراهم گردد؛ به خصوص آنکه تمامی نظرسنجی‌هایی که از مراجع مختلف منتشر و انجام می‌شود نشان از آن دارد که موج انتخابات در حال شکل گیری است و اگر همین روند ادامه یابد، امیدواریم آقای روحانی با یک رای قاطع، ۲۹ اردیبهشت‌‌ماه پیروز انتخابات شوند.

تغییر رویکرد کمپین روحانی

سخنگوی حزب اتحاد ملت ادامه داد: در همه کمپین‌ها و میتینگ‌های انتخاباتی یک بخشی از واکنش‌های کاندیداها و جریانات حاضر در انتخابات بستگی به رفتار رقبای آن کاندیداها دارد. طبیعتا با شروع تبلیغات نامزدهای انتخابات و همینطور مناظره، هجمه علیه دولت شدت گرفت. رقبای آقای روحانی برنامه و رویکردشان مشخص شد که مبتنی بر پوپولیسم و عوام‌گرایی است. بر همین اساس کمپین آقای روحانی هم رویکردش را به نوعی تغییر داد و این تغییر را در مناظره دوم طبیعتا دیدیم .با توجه به اینکه این رقبا از بیان هر افترایی واهمه ندارند در برنامه‌های انتخاباتی‌شان و به خصوص در مناظره‌ها این اتفاق ممکن است در فرآیند انتخابات هم تشدید شود .از همین روی، لازم است تا کمپین دکتر روحانی خودش را برای کنش‌های مختلف آماده کند.

منصوری خاطرنشان کرد: این آمادگی به نظر من از قبل وجود داشته اما طبیعتا یک بخش عمده‌ای از آن برمی‌گردد به اینکه رقبای حاضر در انتخابات دست به چه رفتارهایی بزنند. من فکر می‌کنم تیم آقای روحانی، هم در دفاع از عملکرد چهار ساله خودش دست پر است و هم در نقد رقیب. بنابراین من پیش بینی می‌کنم در مناظره بعدی با توجه به اینکه مناظره بر سر مسائل و مباحث اقتصادی است حرف‌ها برای گفتن بسیار زیاد باشد و دست آقای روحانی و تیم ایشان پر است. با توجه به صورت مسئله‌ای که از دولت گذشته که در واقع دولتی بود که به نمایندگی از رقبای امروز آقای روحانی هشت سال مملکت را به دست داشت، وجود دارد، طبیعتا زبان آقای روحانی و جهانگیری باید رساتر باشد و دفاع‌شان هم با توجه به عملکردی که داشتند باید دفاع محکم‌تری باشد.