حذف آرام رقبا

فردا آخرینش است. آخرین رودررویی، آخرین تلاش. آخرین دفاع، آخرین مناظره. این آخری خیلی مهم است؛ علشی الخصوص برای حسن روحانی و دولتش.می‌گویند برای این یکی باید هر چه در چنته داشت رو کرد. چون آخرین فرصت برای جذب آراست. برای جذب آرای معروف به خاکستری. برای آن آرای خاموشی که اگر تحریک شوند برای رای دادن همواره به نفع اصلاح طلبان رای می‌دهند. هر چند در این میان عده‌ای هم به دور از جهتگیری سیاسی بین انتخاب میان قالیباف و روحانی مانده‌اند.رئیسی اما آرایش محفوظ است. او توان جذب آرای خاکستری را ندارد و فقط به همان اصولگرایان دلخوش است. پس مناظره آخر، مناظره روحانی و قالیباف برای جذب آرای مردم بی تفاوت به انتخابات، خواهد بود. بااین حال باید در مناظره فردا هر دو قطب انتخابات، تمام توانشان را بگذارند؛ تمام توانشان برای اینکه به همدیگر نشان دهند کدام‌یک از دیگری بهتر است.اکنون پرسش این است که ۶ نامزد ریاست جمهوری در سومین مناظره که یک مناظره اقتصادی است چگونه ظاهر خواهند شد؟ چگونه با ورق‌هایشان بازی خواهند کرد، چگونه دست یکدیگر را رو می کنند و چگونه پیشرو می‌شوند در گفتار و چگونه به مردم ثابت می‌کنند که برنامه‌هایشان واقعی است و نه شعارهای من درآوردی. 

انفعال یا متانت 

مناظره‌های اول و دوم از دید بسیاری بیش از آنکه به بیان برنامه‌ها و یا پاسخ‌های درست به مصائب و مشکلات مردم بپردازد، به حمله‌های تخریبگرانه رقیب حسن روحانی علیه او گذشت و البته دفاع‌های جانانه روحانی و جهانگیری از دولت ... ولی خیلی‌ها این نقد را هم به حسن روحانی وارد کرده‌اند که او آنقدر مشغول به دفاع از خود شد که یادش رفت بهترین دفاع حمله است، نتیجه آنکه کمتر به مانند رقیب، با شور و حرارت نقاط ضعف کسانی چون قالیباف و رئیسی را هدف گرفت. ازهمین رو برخی، او را متهم به انفعال در برابر هجمه ها علیه دولت یازدهم در دو مناظره گذشته کرده‌اند. از نگاه گروهی دیگر اما، روحانی بهترین کار ممکن را در این دو مناظره انجام داد: "صبر، پاسخ های مناسب و حفظ و متانتی در شان یک رئیس جمهور". 

در کنار این دو نظر، عملکرد اسحاق جهانگیری نیز مورد سوال است، جهانگیری که دو چهره کاملا متفاوت از خود دردومناظره نشان داد، چهره نخست چهره ای کاملا جسور و کوبنده ، چهره دوم چهره‌ای محافظه‌کار که از روی متن های از قبل نوشته شده می خواند. به راستی او در مناظره سوم کدام یک ازاین چهره ها را به نمایش می گذارد؟

تغییر بین دو مناظره 

در فاصله مناظره دوم تا مناظره سوم اگرچه یک هفته بیشتر نگذشته است اما خیلی چیزها تغییر کرده، روحانی در سفرهای مختلف استانی‌اش، پرشور و پرحرارت، از نامزدهای رقیب سخن گفته و اینبار به جای حالت تدافعی؛ و بالا بردن گارد؛ مشت‌های کوبنده را بر پیکره سیاسی رقیبانش نثار کرده. ازدید بسیاری این موضوع نوید یک تغییر رویکرد از سوی حسن روحانی را در مناظره سوم می‌دهد. بخصوص اینکه رئیسی و قالیباف دراین یک هفته اینبار به جای حمله به دولت، از خود باید دفاع می‌کردند. 

اسحاق جهانگیری معاون روحانی هم درباره آخرین مناظره ها گفته است:" اگر دوستان در بحث های اصلی صحبت کنند ما هم در همان زمینه با آنها صحبت می کنیم و اگر به جاده خاکی زدند ماهم پاسخ‌شان را می‌دهیم."جهانگیری ادامه داده:" سومین مناظره درباره اقتصاد است و من امیدوارم که هم صدا و سیما سوالهایی مطرح کند که واقعا سوال‌های اصلی، جدی و در رابطه با توسعه کشور باشد و هم اینکه کاندیداها درباره همان سوالات صحبت کنند . به هر حال ما برای هر مناظره‌ای آماده‌ایم. "جهانگیری در این گفته‌هایش بیان کرده که قصد حمله به رقیب را ندارد اما جواب هر تکی از رقیب را نیز با پاتک می‌دهد . رئیسی و قالیباف اما در مناظره سوم اقتصادی کاری سخت در پیش دارند چون مطمئنا باید پاسخی مناسب به وعده وعیدهای انتخاباتی شان که عمدتا اقتصادی است، بدهند و از افزایش یارانه ها تا ۳ برابر ، از افزایش ۲.۵ برابری در آمدها ، ازافزایش میلیونی شغل درهرسال و همینطوربرخی پرونده‌های اقتصادی دفاع کنند. بخصوص که حالا حتی میرسلیم اصولگرا نیز علیه این گونه وعده ها سخن گفته است . 

مسابقه فوتبال

اینکه آیا با توجه به تغییر رویکرد روحانی در این چند روز شاهد نوع متفاوتی از حضور او در مناظره ها خواهیم بود؟ اینکه جهانگیری در مناظره پایانی قرار است به مانند مناظره اول عمل کند یا مناظره دوم؟ اینکه این دوزوج سیاسی در واپسین حضور رودررویی خود در مقابل رقبایشان چگونه ظاهر می شوند و چه تاکتیکی را به راه می‌اندازند و یا چه باید بکنند؟ و اینکه آیا رئیسی و قالیباف در مناظره اقتصادی به دولت حمله می کنند و یا باید فکری به حال حملات دولت علیه خود کنند؟ پرسش‌هایی است که محمد صادق جوادی حصار فعال سیاسی اینگونه به آفتاب یزد پاسخ می‌دهد:

"این مناظره‌ها شبیه به مسابقات فینال یک فوتبال است، وقتی وارد زمین بازی می‌شوید باید ببینید تیم مقابل هجومی است یا تدافعی و چشم به ضد حمله دارد! بنابراین بخش زیادی از رویکرد روحانی و جهانگیری بستگی به نوع رویکرد رقیب شان خواهد بود. رویکرد روحانی و جهانگیری در قبال اینکه هر سه نفرکاندیدای اصولگرا علیه دولت حمله کنند، یا یک نفر آنها حمله کرده و دو نفر دیگر چنین موضعی نداشته باشند، باهم متفاوت است ."

وی افزود :" آنچه مسلم است اینکه تیم دولت هم در مناظره اول و هم در مناظره دوم ، با اعتماد به نفس و مسلط بر اوضاع، مناظره را هدایت کرد و جریان مقابل به شدت از این موضوع عصبی است و برای همین تند برخورد می‌کند."

وی افزود: "تیم مقابل روحانی احساس می‌کند که یک فشار را باید در مناظره‌ها وارد کند تا جایی که در بسیاری اوقات، حملات علیه دولت بسیار کور است."جوادی حصار اضافه کرد: "بنابراین در مناظره سوم نیز، آقای روحانی نیازی به هجمه و حمله و عبور از خط قرمزها ندارد. او با همان طمانینه و وقاری که در مناظره‌های قبلی داشته همراه با گوشه چشمی به پاره‌ای از حوادث که در زمین رقیب اتفاق افتاده است، می‌تواند پیروز میدان باشد ولی کینه را باید از خود دور کند؛ همان وقار است که طرف مقابل را بیشتر عصبی می‌کند."

این فعال سیاسی ادامه داد: " این را هم فراموش نکنیم که نوع برخورد روحانی به مطالبه مردم هم برمی‌گردد. اگر مردم حضور همراه با طمانینه روحانی را بخواهند او باید همان راه را برود و اگر مردم خلاف این نظر را داشته باشند، وضعیت فرق می‌کند. اما باید رسانه‌ها و مردم به این نکته توجه کنند که خیلی‌ها می‌خواهند آقای روحانی را عصبانی کنند ولی او نباید در مناظره‌ها صحبت‌هایی را مطرح کند که تداعی کننده احمدی‌نژاد سابق و قالیباف امروز است. این موضوع در شان رئیس‌جمهور نیست. اگرچه معاون اول او جهانگیری می‌تواند به خوبی در حال پوشش بخش‌های چالشی تر این مناظره باشد."

جوادی حصار درباره اسحاق جهانگیری نیز گفت : "برنده مناظره آخر (اقتصادی) آقای جهانگیری خواهد بود. دست آقای جهانگیری از لحاظ آمار و ارقام آن قدر پر هست که وقتی اتهامی به دولت زده می‌شود او می‌تواند از آن دفاع کند و بگوید چه قدر آن گفته‌ها با واقعیات فاصله دارد ، جهانگیری در آخرین مناظره می‌تواند خیلی خوب ظاهر شود، اگرچه آقای جهانگیری نباید به گونه‌ای عمل کند که در متن جامعه احساس شود او از آقای روحانی سر است. آقای جهانگیری هرچه هست دستاورد دولت است هر چند قدمت جهانگیری در بدنه اصلاحات بوده اما او نشر و نمای همین دولت است و نباید کاری کنیم که بخشی از مردم این استنباط را کنند که اگر او طی چند روز آینده کناره‌گیری کرد آقای روحانی او را وادار به این کار کرد. بلکه جهانگیری باید به گونه‌ای عمل کند که همه پوششی بودن او را حس کنند."

طرفداران در مناظره‌ها تغییر نمی‌کنند 

سعید لیلاز استاد علوم اقتصادی و تحلیلگر سیاسی نیز درباره رویکرد روحانی در آخرین مناظره به آفتاب یزد گفت:" رقبای روحانی به یک شکل عمل نمی‌کنند. به نظر می‌رسد که آقای قالیباف دست به نوعی خودکشی و عملیات انتحاری زده است. او حتی به قیمت نابود کردن پایه‌های رای خودش به دنبال لجن مال کردن چهره دولت روحانی و اصلاح‌طلبان است . بنابراین روحانی نباید از این جهت اراده، اختیار و کنترل بازی را به قالیباف بسپارد. او در مناظره سوم باید در برابر او بایستد. "

لیلاز ادامه داد: "پیش بینی من آن است که فردا، آقای روحانی به ارائه دستاوردها و عملکرد دولت خودش و برنامه‌های عملیاتی برای چهار سال آینده خواهد پرداخت."وی گفت: "البته روحانی از سویی دیگر نباید در دام تله آقای قالیباف بیفتد و صرفا اسیر حاشیه‌ها شود."لیلاز ادامه داد: "مناظره سوم که یک مناظره اقتصادی است، یک ویژگی عمده دارد و آن اینکه بیشترین نقاط قوت روحانی و جهانگیری است و بیشترین نقطه ضعف رقیب است به همین دلیل آنها (رقبا)می‌خواهند فضای مناظره را به سمت بحث‌های حاشیه‌ای و تنش آلود بکشانند."وی گفت :" عملکرد دولت روحانی در حوزه اقتصاد، یک عملکرد استثنایی در ۴ سال گذشته بوده است گرچه هنوز بیشتر مردم از لحاظ معیشت در تنگنای شدید هستند ولی این بدان معنا نیست که ما کم کاری کردیم بلکه بسیار خوب عمل شده است ولی دولت روحانی اولا خیلی دیر به بالای سر بیمار(مشکلات اقتصادی) رسیده و ثانیا اقتصاد ایران آسیب‌های جدی دیده است."لیلاز افزود: "اما یک هشدار کلی باید به شما بدهم! و آن اینکه در مورد نقش و اهمیت صدا و سیما و مناظره‌ها نباید اغراق کنید. به نظر من مناظره‌ها مانند بازی پرسپولیس و استقلال است اگر یکی از این تیم‌ها بد بازی کنند و یا ببازند طرفداران تیم بازنده هیچ وقت به طرفداری از تیم مقابل نمی‌پیوندند بلکه از تیم خودشان دلگیر می‌شوند. تجربه دو مناظره قبلی هم نشان داده که تند بودن یا کند بودن مناظره‌ها تغییری در میزان آرا ایجاد نکرده است، به همین دلیل تصور من آن است که آقای روحانی با آرامشی کافی با به دست گرفتن کنترل جلسه سعی خواهد کرد که از فرصت ارائه دستاوردها و همین طور برنامه های عملیاتی‌اش برای دولت دوازدهم استفاده کرده و از دولت یازدهم دفاع کند."

وی گفت: "روحانی باید حتی نسبت به دو مناظره قبل‌ترش نیز متمرکزتر و آرام‌تر باشد."لیلاز ادامه داد: "البته آقای جهانگیری ممکن است بیشتر بر روی حاشیه‌هایی که رقبای روحانی، به دنبال ایجاد آن هستند، متمرکز شود و آقای روحانی روی برنامه‌ها و حرف‌های اصولی تمرکز ‌کند."