انواع لباس های محلی اقوام اصیل ایرانی

انواع لباس محلی

لباس های محلی:

ایران کشوری با چهار فصل مختلف است به همین دلیل آداب و رسوم و فرهنگ های متنوعی را شامل می شود که هرکدام از آنها پوششی متفاوت از دیگری دارند. این پوشش ها طراحی خاص، رنگ متنوع دارند و هر کدام از آنها معرف بخشی از تنوع فرهنگی غنی ایران هستند. 

برخلاف جوامع شهری که سبکی واحد برای پوشش خود انتخاب کرده اند، اقوام نواحی مختلف ایران الگوهای متنوعی در لباس های خود دارند. این الگوها بیانگر فلسفه ای خاص هستند و در پشت همه طرح و رنگ ها بخش وسیعی از سنت و فرهنگ ایرانی را وجود دارد. 

انواع لباس محلی و اصیل ایرانی

فلسفه لباس های محلی ایران در نقاط مختلف ایران براساس جغرافیای محیطی، وضعیت تاهل، جنسیت، موقعیت اجتماعی، تیره و قبیله و... متغیر است. برای مثال مردم شمال کشور از سرسبزی منطقه خود الهام گرفته اند و لباس های شادی را بر تن می کنند، مردم جنوب برای فرار از گرمای هوا لباس های نازکی را انتخاب کرده اند، فلسفه انتخاب لباس مردم ناحیه کویر نشین هم با جغرافیای زندگی همخوانی عجیبی دارد به این جهت که آنها سراغ رنگ های سفید می روند تا تحمل گرمای خشک بیابانی را داشته باشند. در نواحی کوهستانی و عشایر نشین مردم از شلوارهای گشاد استفاده می کنند تا تردد راحت تری داشته باشند، افرادی که در سرزمین های سرد زندگی می کنند از کلاه یا روسری های پشمی استفاده کرده تا از سرمای هوا در امان بمانند. 

همانطور که می بینید فلسفه هرکدام از لباس های محلی ایرانی با طبیعت و نوع زندگی آنها هماهنگی پیدا کرده. مهمترین اشتراکی که میان لباس اقوام مختلف به خصوص درباره پوشش خانم ها وجود دارد استفاده از تنوع رنگی است، زیرا پیشینیان سرزمین ما تاکید بسیار زیادی بر استفاده از رنگ ها در لباس داشتند و معتقد بودند که رنگ لباس باید نشاط روحی ایجاد کند، از همین رو لباس سنتی زنانه در میان اقوام مختلف این سرزمین جشنواره ای از رنگ های مختلف را برپا خواهد کرد. 

غالبا لباس ها را با انواع دوخت های تزئینی، سنگ، مهره، سکه و سوزن دوزی های ابریشمی زینت می دهند تا جلوه ای چشم نواز ایجاد کند. لباس های محلی علاوه بر زیبایی کاربردی هم هستند حتی زنان عشایر با وجود لباس های بلند و گشاد به راحتی می توانند در امور روزمره خود از آنها استفاده کنند. 

انواع لباس محلی زیبا

برخی از انواع لباس های محلی در طول زمان های زیاد و تحت تاثیر عوامل مختلف تغییر کرده یا استفاده از آنها کمرنگ تر شده اند برای مثال امروزه دیگر استفاده از لباس های ابریشمی یا تزئینی هایی از جنس طلا مقرون به صرفه نخواهد بود یا با سلایق مدرن همخوانی ندارند. 

بسیاری از مردم ترجیح می دهند به مرور زمان با جامعه همرنگ شوند و استفاده از لباس های محلی را به کنج موزه ها فرستاده اند یا تنها در مراسمات خاص از پوشش محلی خود استفاده می کنند، با این وجود هنوز برخی از اقوام ایرانی، مانند گذشته به پوشیدن لباس‌های سنتی خود اصرار می ورزند و این فرهنگ اصیل را به نسل‌های بعد از خود نیز منتقل می‌کنند.

انواع لباس محلی در اقوام مختلف

لباس محلی اقوام مختلف:

لباس آذری:

یکی از رنگارنگ ترین و زیباترین پوشش هایی که در ایران وجود دارد مربوط به آذری های ایران است. مردم در استان های آذربایجان شرقی و غربی و شهرهایی مانند تبریز، ارومیه و اردبیل از جمله گروه هایی هستند که هنوز هم در جشن و مراسم های سنتی خود از این لباس ها استفاده می کنند. 

در آذربایجان غربی افرادی با قومیت های مختلف زندگی می کنند به همین دلیل لباس های محلی آذری تنوعی را به رخ می کشند که ریشه در تفاوت میان قومی دارد. 

افراد براساس توانایی های مالی خود از پارچه های متفاوتی برای تهیه لباس استفاده می کنند، اما به صورت کلی این منطقه با داشتن آب و هوایی سرد زنان را مجبور می کند از لباس هایی با جنس ابریشم و ترمه استفاده کنند و مردان هم لباس هایی از جنس پشم خواهند داشت. پولک ها و سکه های تزئینی لباس ها از دیگر مواردی بودند که سطح مالی افراد را در گذشته مشخص می کردند.

انواع لباس محلی اقوام آذری

- لباس آذری زنانه:

پوشش زنان این منطقه دارای سه بخش می باشد که شامل سرپوش، تن پوش و پاپوش می باشد. هرکدام از آنها نیز دارای قطعاتی هستند که در ادامه به آنها اشاره می شود: 

تومان: به دامن های بلند آذری تومان می گویند.

شلته: شلته یا دیزلیک نوعی دامن کوتاه است.

دُن: لباس دون نوعی پیراهن است.

یل: یل نوعی کت از جنس مخمل و ترمه است.

خود: کتی معمولی است که استفاده روزمره دارد.

جلیقا: جلیقه در واقع چیزی شبیه جلیقه های مرسوم است.

جبکن: روی کوینک نوعی لباس مخملی یا ابریشمی می پوشند که به آن جبکن می گویند.

آلارچاشاب: چادر رنگی زنان آذری آلارچاشاب است.

کوینک: کوینک نوعی لباس محلی ایران و پیراهنی بلند و گشاد با یقه گرد است.

برک: برک کلاه های مخصوص آذری است که به دو شکل ساده و هم با تزئینات مختلف وجود دارد.

گالش: به نوعی کفش بدون پاشنه، گالش می گویند.

قوندار: قوندار نوعی کفش چرمی است.

قیرمیزی باشماق: قیرمیزی باشماق پاپوشی شبیه به دمپایی است.

تک گون: به کفش هایی که در مراسم های جشن و عروسی می پوشند، تک گون می گویند.

انواع لباس زنانه محلی آذری

- لباس مردانه آذری:

مردان آذری دارای پوششی ساده تر از زنان اقوام خود هستند. این پوشش درعین سادگی زیبایی زیادی دارد که این موضوع به دلیل تزئینات خاص است که همه آنها با دست روی لباس پیاده می شوند. لباس های مردانه مانند زنانه از بخش و قطعات مختلفی تشکیل شده است که شامل موارد زیر می باشد: 

کوینک: این بخش اصلی ترین قسمت لباس مردانه آذری است که شامل پیراهنی سفید و بلند می باشند، این لباس

آستین های بلندی دارد که سبب شده به لباس های قاجاری شباهت داشته باشد. 

یون بورک: به کلاه های مردانه گرد آذری یون بورک می گویند. این کلاه ها معمولا از جنس پشم بز و گوسفند هستند.

آرخالیق: آرخالیق نوعی کت بلند است.

چاروق: چاروق نوعی کفش چرمی آذری است که بندهای آن را باید به دور ساق پایتان بپیچید.

انواع لباس مردانه محلی آذری

لباس کردی:

یکی از قدیمی ترین و اصیل ترین نژادهای ایرانی مربوط به مردمان کردستان است. این مردم خون گرم و مهربان با توجه به فرهنگ، آداب و رسوم و زبان شان به راحتی قابل تشخیص هستند. قدمت لباس های این قوم را می توان از روی کتیبه های مربوط به دوران هخامنشی به دانست. شما می توانید در حجاری های ورودی کاخ آپادانا پوششی شبیه به مردان کرد را مشاهده کنید. از زمان قاجار تا کنون با تنوع پارچه؛ لباس های کردی هم تکامل پیدا کرده و زیباتر شده اند. 

انواع لباس محلی اقوام کرد

- لباس زنان کرد:

فرهنگ و باورهای مردم یک منطقه در نوع پوشش آنها تاثیرگذار خواهد بود همین موضوع سبب می شود جامعه شناسان برای مطالعه درباره فرهنگ یک ملت، درباره لباس هایشان مطالعه کنند. با بررسی لباس های کردی می توان اطلاعاتی از طبقه بندی اجتماعی آنها ارائه کرد. با توجه به چهار ویژگی درباره لباس های زنانه این ناحیه می توان از طبقه اجتماعی آنان و سطح مالی خانواده شان با خبر شد، این ویژگی ها شامل موارد زیر می باشند: 

- رنگ لباس

- شکل لباس

- جنس پارچه لباس

- زیور آلات به کار رفته در لباس

به طورکلی دوخت لباس های کردی زنانه با استفاده از پارچه های حریر، تور، مخمل و ساتن انجام می شود، پولک دوزی، سرمه دوزی، سنگ دوزی، ملیله دوزی و منجق دوزی روی آن ها سبب زیبایی بیش از حد لباس های کرد شده است. زنان کرد در مراسمات خاص و استفاده های روزانه از لباس های مختلفی استفاده می کنند. پوشش زنان کرد دارای تکه های مختلفی است که در ادامه به هرکدام از آنها اشاره می شود:  

کلاوفس: در حقیقت نوعی کلاه دست دوز است که فقط قسمت بالایی سر را پوشش می دهد. حاشیه این کلاه با مهره و منجوق دوزی تزئین می شود. 

کلاوزر: این بخش هم نوعی کلاه است که عروس و جوان تر ها از آن برای تزئین بیشتر استفاده می کنند. 

لچک: این روسری کوچک و سه گوش با استفاده از سنجاق به کلاه وصل یم شود. 

ره شتی: این بخش هم روسری بلند و دومتری است که راه راه های قرمز روشن و تیره دارد. 

هه ورتی: این بخش با نام کلاتی هم شناخته می شود که درحقیقت نوعی روسری چهارگوش ابریشمی است که رنگ های قرمز و سفید دارد. 

کراس: کراس پیراهنی بلند و گشاده است که آستین ها بلند و یقه گرد دارد. 

سوخمه: سوخمه یک لباس محلی ایرانی است که نیم تنه ای مخملی بدون استین با تزئینات مختلف دارد. 

سلته: سلته نیم تنه ای مخملی برای پوشیدن روی سوخمه و کراس در زمستان است.

کوا: کوا یک پیراهن بلند و جلوباز مخملی با چاک هایی بلند در طرفین است.

شووال: شلوارهای کردی که گشاده و نخی هستند و این قوم در زمستان یا کشاورزی از آن استفاده می کنند. 

انواع لباس زنانه محلی کرد

- لباس مردانه کردی:

لباس های مردانه و زنانه کردی شباهت های زیادی به همدیگر دارند البته پوشش مردان بسیار ساده تر است. آنهامعمولا لباس های گشاد و راحت دارند تا بتوانند در موانع سخت و کوه تردد داشته باشند و در جنس و رنگ آنها هم تنوع خاص وجود ندارد. 

کراس: نوعی پیراهن بلند و گشاد است که دارای آستین های بلند و یقه گرد می باشد. 

پاتول: پاتول نوعی شلوار گشاد با پارچه های تنگ است.

کوا: این بخش همان بالاتنه کردی است که انواع مختلفی داشته و یکی از آنها بوکانی است. 

چوغه: چوغه نیم تنه ای از جنس پنبه یا پشم است.

سورانی: سورانی پارچه ای بلند و مثلثی در سر آستین های پیراهن های مردانه است.

پیچ: این دستمال سیاه و سفید دست دوز که مردان برای جلوگیری از شل شدن کلاه استفاده می کنند. 

کلاش: نام کفش های مردانه کردی کلاش است و با دست دوخته می شود.

انواع لباس مردانه محلی کرد

لباس لری:

یکی از زیباترین انواع لباس های محلی ایرانی به اهالی لرستان، کهگیلویه و بویر احمد، کوهرنگ، ایلام و چهار محال و بختیاری مربوط است که نه تنها در سطح کشور بلکه در سطح بین الملل مطرح هستند. این لباس های هم مانند دیگر اقوام متفاوت هستند و می توانند سطح طبقه اجتماعی و مالی مردم را نمایش دهند. جنس پارچه لباس و تزئینات آن به ویژه روی این موضوع تاثیر می گذارد.

زنان و مردان لر بسته به اینکه چه مراسمی را پیش روی دارند از انواع مختلفی از لباس ها استفاده می کنند. جوانان لر هم مانند اقوام دیگر، نسبت به افراد با سن بالاتر رنگ های شادتری را می پوشند.

انواع لباس محلی اقوام لر

- لباس زنانه لری:

یکی از شادترین لباس های زنانه مربوط به لباس های زنانه و دخترانه لر است که به راحتی در پوشش آنها به چشم می خورد. در ادامه به بخش های مختلف لباس زنانه لری اشاره شده است: 

کراس: بخش اصلی لباس زنان لر را کراس یا جومه که پیراهن بلندی است، تشکیل می دهد.

جلیقه: این بخش روی لباس می آید و با سکه تزئین شده است. 

کلنجه: زنان این قوم روی پیراهن هایشان نیم تنه ای مخملی و نواردوزی شده می پوشند که به آن کلنجه می گویند.

یال: کت مخملی که در جشن و مراسمات برای شادی به تن می زنند. 

شاوال: زنان لر شلوار گشادی می پوشند که دو قسمتی و دو رنگ است.

سرون: به انواع سربندهای زنان لر، سرون می گویند که انواع مختلفی دارد.

انواع لباس زنانه محلی لری

- لباس مردانه لری:

در میان لباس اقوام مختلف ایرانی پوشش مردان لر یکی از بااصالت ترین لباس ها است. این لباس با رنگ و طرح های منحصر به فردی عرضه می شود. در ادامه با هرکدام از این لباس ها در زیر آشنا می شویم: 

کلاه: مردان لر سر خود را با کلاهی نمدی که دایره ای شکل است، پوشش می دهند.

پیراهن: بخش جدانشدنی پوشش این افراد پیراهنی ساده بوده که عموما سفید رنگ است.

شلوار: شلوار مردان لر، گشاد بوده و دمپای آن تنگ است. رنگ این لباس اکثرا تیره است.

ستره: به قبای لری که بلند و جلو باز است، ستره می گویند. 

چوقا: زنان لر بالاپوشی را با عنوان چوقا از پشم گوسفند برای مردان خود می بافند. 

گیوه: مردان لر پوشش خود را با انواع مدل های گیوه، به عنوان یکی از کفش های ایرانی، تکمیل می کنند.

انواع لباس مردانه محلی لری

لباس ابیانه:

یکی از آشناترین و محبوب ترین روستاهای ایرانی مربوط به روستای سرخ ابیانه است. کمتر کسی پیدا می شود که به این دهکده زیبا سفر نکرده باشد و یا با لباس های آنها آشنایی نداشته باشد. 

ابیانه علاوه بر این که یکی از زیباترین انواع لباس محلی ایران را به مردم خود پیشکش کرده است، شادابی و طراوت رنگ های روشن را به آن ها بخشیده است. در ادامه به بخش های مختلف لباس های زنانه و مردانه ابیانه اشاره می شود: 

انواع لباس محلی روستای ابیانه

- لباس زنانه ابیانه:

بی تردید اولین چیزی که از لباس زنان ابیانه به ذهن خطور می کند مربوط به روسری های سفید و گلدار است، البته لباس های زنان تنها به روسری خلاصه نمی شود. در ادامه به موارد بیشتر اشاره می شود: 

پیراهن: پیراهن زنان ابیانه گرد و گشاد است و قدی تا بالای زانو دارد. آنچه لباس را زیباتر می کند، تزئینات سوزن دوزی شده آنها و یراق هایی از جنس نقره می باشد. 

شلیته: شلیته یک دامن بلند و پرچین است.

یل: مردم این منطقه روی لباس هایشان کت بلندی از جنس ترمه یا پارچه تافته به نام یل می پوشند و روی آن را با نواردوزی تزئین می کنند.

چارقد: در حقیقت نوعی روسری مربعی و سغید است که ابعاد ۱/۵ متری دارد. روی این روسری گل های زیبایی وجود دارند. 

چادرشب: این قسمت را زنان با دست و از پاچه ابریشمی می بافند. زنان مجرد از چادرشب های زرد و زنان متاهل از چادرشب های قرمز رنگ استفاده می کنند.

شلیطه: شلیطه نوعی شلوار پرچین است که از کمر تا زانوی زنان می باشد تزئینات این شلوار با یراق هایی از جنس نقره است.

آرخالق: آرخالق یا کرتی نوعی نیم تنه مخملی است که آن را در زمستان علاوه بر لباس های دیگر می پوشند.

انواع لباس زنانه محلی روستای ابیانه

- لباس مردانه ابیانه:

لباس اقوام مختلف ابیانه از زمان صفویان تا به کنون ثابت ماده است، تنها بخشی که به پوشش آنها متغیر است مربوط به سردی یا گرمی هوا است. 

پیراهن: مردان ابیانه پیراهن های سنتی مختلفی دارند که براساس هوای آن زمان از یک نوع استفاده می کنند.

شلوار: شلوار سنتی آن ها گشاد و سیاه است و در قسمت پاچه گلدوزی دارد.

شال: مردان این قوم همانند سایر اقوام کمر خود را با شال بافته شده توسط زنان می بندند. 

عرقچین تار: عرقچین تار نوعی عرقچین ابریشمی رنگارنگ و زیبا است که مردان به سر خود می بندند.

کلاه: مردان ابیانه نیز کلاه های مختلفی استفاده می کنند. کلاه نمدی و کلاه کله قندی نمونه هایی از آن ها است. 

انواع لباس مردانه محلی روستای ابیانه

گردآوری: بخش مد سرپوش