بازگشت دوباره عادل فردوسی؛ برنامه ای شبیه به« ۹۰»/ صداوسیما می گذارد؟

قریب به دو دهه محبوب ترین مجری صداوسیما بود؛ اما حالا قریب به دو سال است که فقط« محبوب» است و دیگر پسوند« صداوسیما» را ندارد. عادل فردوسی پور را بعد از ممنوع التصویری اش در تلویزیون می شود فقط با صدا دنبال کرد؛ آن هم در یک برنامه با تولید محتوای فوتبال خارجی به نام« فوتبال ۱۲۰» ؛ البته نه از شبکه محبوب سوم سیمایش؛ بلکه از شبکه تقریباً نوپای ورزش.

او بعد از جدایی از« ۹۰» در جاهای دیگری هم دیده شده؛ جاهایی که دوست داشته دیده شود:در دانشگاه و سر کلاس ها، در جشن امضای کتاب هایی که ترجمه کرده و در زمین فوتبال و فوتسال. این دیده شدن ها هم به دلیل شیوع ویروس کرونا (corona) کمتر از قبل شده. او این اواخر کلاس های درس و دانشگاهش را مثل بسیاری از استادان دیگر، به سختی و ناقص اداره کرده و خبری هم از ترجمه کتاب جدیدی نبوده است. اگرچه با رفع محدودیت های اعمال شده بر حوزه مکان های ورزشی، عادل به سالن ها و زمین چمن برگشته و گه گاهی، همراهانش در تیم رسانه، تصاویری از او با پیراهن ورزشی و ویدئو هایی از گلزنی هایش منتشر می کنند.

در تمام این مدت، اخبار ضدونقیضی هم مبنی بر بازگشتش به تلویزیون و اجرا و حتی گزارشگری منتشر شده؛ ولی همگی شایعه ای بوده اند که سریع تر از باد، تکذیب شده اند. عادل حتی مثل مزدک میرزایی هم نشد که پاسخ بی مهری سیما را با رفتن از ایران و همکاری با شبکه های آن طرف آبی بدهد. او ماند به این امید که راه برای بازگشتش به شبکه سه سیما و شاید اجرای برنامه محبوبش هموار شود.

اگرچه خوش بینی عادل روزهای نخست زیاد بود؛ ولی با گذر زمان او پی برد قرار نیست صندلی از زیر پا کشیده شده اش را دوباره در اختیارش قرار دهند. میز و دکور برنامه اش را فروختند و کم کم ، شاگرد سابق را در همان تایمی که« ۹۰» را اجرا می کرد ، سر جایش نشاندند. اسم برنامه اش را هم عوض کردند تا کمتر کسی دلتنگ آنالیز فوتبال ایران در دوشنبه شب ها شود.

دوستان معمولی اش در دنیای فوتبال هم که آن روزهای نخست ناز می کردند که با برنامه جایگزین ۹۰ حرفی نمی زنند و کارشناسی ای نمی کنند، رفته رفته از حرف شان برگشتند و فقط گه گاهی با گفتن این جمله که« دل مان برای عادل تنگ شده و جایش خالی است» از او دلجویی کردند.

عادل که پی برده بود دیگر نباید امیدی به بازگشت به شبکه سه سیما داشته باشد، مسیر دیگری را محک زد. شاید فقط به این خاطر تا پی ببرد استقبال از او در فضای جدید چه شکلی است. او به بهانه بازی رئال مادرید و بارسلونا در ال کلاسیکو ، برنامه ای اینترنتی به نام« کلاسیکو» ساخت تا خط ونشان تازه ای برای آنهایی که فکر می کردند عادل فردوسی پور فراموش شدنی است، بکشد. با استقبال از آن برنامه، جرقه کاری جدید در ذهن عادل زده شد.

ناامیدی از صداوسیما

همان طور که عنوان شد، عادل حالا می داند دست کم « به زودی » تصویر یا صدای گزارشگری فوتبالش در صداوسیما جایی ندارد. علاوه بر لغو برنامه پرمخاطب« نود»، سایت ۹۰ هم که زیرمجموعه همان برنامه بود و با هدایت و حمایت عادل فردوسی پور پیش می رفت، از ابتدای همین سال از او و تیمش گرفته شد؛« بستن شمشیر از رو» برای مردی که سال های زیادی برنامه اش بعنوان پرمخاطب ترین برنامه تلویزیون معرفی می شد. علاوه بر اینها و با وجود سردادن شعارهایی از سوی مسئولان سیما که عادل خودش گزارش نمی کند؛ وگرنه محدودیتی برایش ایجاد نشده، نه تنها اجازه گزارش بازی به عادل فردوسی پور داده نشده؛ بلکه پخش تصویرش هم قدغن است. او حتی در برنامه فوتبال خارجی ای که برای شبکه ورزش ساخته، نمی تواند جلوی دوربین بیاید. شاید اگر فرصتی دست دهد، همان« نریشن» گویی هم از عادل در سیما گرفته می شود تا به خوبی تکلیف مدیران جدید که اجراکننده تفکری بالاتر هستند(!) با این مجری قدیمی مشخص شود.

در چنین فضایی، کسی که خودش را تا همین چند وقت پیش« فرزند صداوسیما» خطاب کرده بود، به نقطه ناامیدی رسیده و حالا قرار است با برنامه ای جدید بر بستر VOD از پخش خانگی بازگشتی خبرسازتر از قبل داشته باشد.

برنامه ای شبیه به« ۹۰»

کارهایی که عادل فردوسی پور بعد از جدایی اش از شبکه سه سیما انجام داده، بیشتر در حوزه فوتبال خارجی بوده. او در شبکه ورزش کاری به اتفاقات فوتبال ایران ندارد و تنها برنامه اینترنتی ای هم که روی خروجی اینترنت گذاشت، به بررسی یک دیدار سنتی خارجی بین رئال مادرید و بارسلونا اختصاص داده شده بود. حالا او قصد دارد برنامه جدیدی را که می سازد، به فوتبال ایران اختصاص دهد؛ چیزی شبیه به همان کاری که در برنامه محبوبش در شبکه سه سیما می کرد. به عبارت ساده تر، عادل فردوسی پور قصد دارد شبیه ترین برنامه به ۹۰ را بر بستر اینترنت به دست مخاطبان برساند. البته پرواضح است که نمی تواند اسم برنامه جدیدش را« ۹۰» بگذارد؛ چون این اسم متعلق به شبکه سوم سیما است و کسی نمی تواند خارج از صداوسیما از آن استفاده کند؛ هرچند با کاری که عادل فردوسی پور در این دو دهه با برنامه یادشده کرده، بعید است کسی در داخل صداوسیما هم بتواند دیگر با اسم این برنامه کاری کند!

زمان پخش

ایده عادل فردوسی پور شکل گرفته. او تصمیمش را گرفته تا در حوزه فوتبال داخلی برنامه سازی کند؛ ولی درست مثل بقیه مواردی که کرونا یک علامت سؤال بزرگ جلوی شان قرار داده، برنامه جدید عادل فردوسی پور هم از این قاعده مستثنا نیست. قرار اولیه او اتمام لیگ جاری و شروع فصل جدید فوتبال است. در واقع او قرار است از ابتدای فصل جدید فوتبال ایران برنامه اش را استارت بزند و به صورت هفتگی، به همان سیاق برنامه قدیمی اش در سیما پیش برده و پخش کند. مشکل اما اینجا است که با شیوع ویروس کرونا (corona) کسی نمی داند دقیقا لیگ جاری چه زمانی تمام و لیگ جدید چه زمانی از سر گرفته می شود.

عادل موفق می شود؟

بی انصافی است که اسم عادل فردوسی پور و موفقیت هایش عنوان شود؛ ولی نقش تلویزیون در این میان دیده نشود. عادل اگر محبوبیت و شهرتی به دست آورده، بخش زیادی از آنها را مدیون همین تلویزیون است. البته خصوصیت های منحصربه فردش هم در این زمینه دخیل بوده اند؛ چراکه کم نیستند مجریانی که سال ها در تلویزیون برنامه داشته اند؛ ولی مثل عادل محبوب نشده اند. مجری ای که تلاش می کرد عدالت و بی طرفی را همواره در برنامه هایش اجرا کند تا حدود زیادی رسالتش را انجام داد؛ هرچند منتقدانش هم اغلب او را به بی عدالتی و جانب داری متهم کردند. حالا که قرار است برنامه عادل فردوسی پور از جایی غیر از شبکه سوم سیما پخش شود، آیا می توان با قاطعیت گفت موفق می شود؟ بر کسی پوشیده نیست که ساختن برنامه بر بستر VOD در ایران اتفاقی نوپا است و گستردگی و نفوذ صداوسیما را ندارد. پس اگر به همین بخش به تنهایی اکتفا شود، عادل به این راحتی ها نمی تواند به منزل همه ایرانی هایی که فوتبال را دوست دارند، نفوذ کند. با این حال برای او مزیت هایی هم وجود دارد که می تواند به موفقیتش در این عرصه کمک کند. شاید پررنگ ترین آن نداشتن رقیب است. شبکه سه با جایگزینی برنامه فوتبال برتر سعی کرد جای نود را پر کند؛ ولی ناپختگی عوامل این برنامه، از اجرا گرفته تا تولید، نشان داده آنها هنوز مسیر زیادی برای رسیدن به جایگاه نود در پیش دارند.

مورد بعدی را می شود در همان تک برنامه کلاسیکوی عادل دید؛ جایی که با وجود خارجی بودن محتوا، تا مدت ها در صدر برنامه های پربازدید بود. این به آن معنی است که اسم عادل، هنوز هم مخاطبان زیادی را به همراه دارد. نکته ای که شاید از دو مورد قبلی مهم تر باشد،« محبوبیت» عادل است. او با ستاره های بزرگ فوتبال ایران رفاقت دارد و تنها کسی است که می تواند علی دایی را به برنامه اش بکشاند و با علی کریمی ساعت ها فوتبال بازی کند! پس پر واضح است که برای ساختن برنامه های با کیفیت دست کم با حضور چهره های فوق محبوب، برتری چشمگیری در مقایسه با تلویزیون دارد. به همه این نکات باید سابقه و تجربه چند دهه ای عادل فردوسی پور و البته شناخت ذائقه مخاطب هم اضافه شود. شاید عادل در کوتاه مدت نتواند برنامه اش را به پربیننده ترین برنامه روز تبدیل کند؛ ولی قطعاً سرعت خیره کننده ای در این زمینه خواهد داشت.

صداوسیما می گذارد؟

این موضوع مهمی است؛ صداوسیما مدت هاست نگران کم رنگ شدن جایگاهش نزد مخاطبان ایرانی است. بسیاری، همین حالا شبکه های اینترنتی داخلی را بر برنامه های صداوسیما ترجیح می دهند. البته مسئولان این نهاد هم بی کار ننشسته اند و در پی نهایی کردن دستوری هستند که شبکه های خانگی هم باید از صداوسیما مجوز بگیرند. تصور کنید برنامه جدید عادل فردوسی پور نیاز به گرفتن مجوز از صداوسیما داشته باشد! می شود حدس زد که چه سنگ هایی در این مسیر ریخته خواهد شد. البته شایعه ای قدیمی هم هنوز پابرجاست:اینکه دستور داده شده تصویر عادل حتی از شبکه های اینترنتی داخلی هم که قرار است تولید و اجرا داشته باشند، پخش نشود! شایعه ای که در همان برنامه کلاسیکو هم رنگ واقعیت به خود گرفت و خبری از عادل در جلوی دوربین نبود! تصور اینکه عادل بخواهد« ۹۰» جدیدی بسازد؛ ولی خودش حق اجرا نداشته باشد، تصور خوش رنگی نخواهد بود.