توسعه ایرانی نوشت: حراج سکه توسط بانک مرکزی، که قرار بود حباب سکه را کاهش دهد، اکنون به نظر نمی‌رسد به اهداف خود رسیده باشد و قیمت طلا و سکه همچنان در بازار بالا است.
دهمین حراج سکه طلا در روز دوشنبه ۲۷ فروردین ماه ۱۴۰۳ برگزار شد و از مجموع ۱۳ هزار و ۳۰۲ قطعه ربع سکه ثبت سفارش شده توسط ۴۵۹۹ شرکت‌کننده، ۴۶۷۵ قطعه با میانگین قیمت ۱۴ میلیون و ۱۱۶ هزار تومان به متقاضیان تخصیص داده شد. همچنین، از مجموع ۵۳۱۶ قطعه نیم سکه ثبت سفارش شده از سوی ۲۲۰۰ شرکت‌کننده، ۱۰۱۶ قطعه با میانگین قیمت ۲۳ میلیون و ۶۴۴ هزار تومان تخصیص داده شد.
در حراج سکه تمام نیز ۳۵۴۴ شرکت کننده، ۱۰ هزار و ۷۶۸ قطعه سکه را ثبت سفارش کردند که ۱۵۲۷ قطعه با میانگین قیمت ۴۱ میلیون و ۶۸ هزار تومان تخصیص داده شد. بدیهی است، در بین متقاضیان افرادی بالاتر و افرادی پایین‌تر از این قیمت‌ها، قیمت پیشنهادی اعلام کرده و به آن‌ها تخصیص داده شده است.
هدف اولیه: کاهش حباب
سیاست حراج اولین بار نیست که در اقتصاد ایران اجرا می‌شود؛ اما بعد از افزایش نرخ ارز و طلا در ماه‌های پایانی سال گذشته، این حراج دوباره برگزار شد و اولین مرحله آن در اسفند ماه صورت گرفت. سیاست‌گذاران و مسئولین هدف از این حراج را کاهش حباب سکه معرفی کردند.
کارشناسان نیز تاکید زیادی بر این کاهش حباب داشتند. برای مثال رئیس پیشین بانک مرکزی به ایلنا گفته بود: هدف از عرضه سکه باید منطقی باشد و هدف منطقی هم از بین بردن حباب است و اگر خارج از این هدف اقدام شود، درست نیست.
ولی‌الله سیف با بیان اینکه بانک مرکزی مسئولیت مدیریت بازار طلا و سکه را هم برعهده دارد و اساسا مداخله مناسب و درست در بازار طلا و سکه با هدف از بین بردن یا کاهش حباب قیمتی انجام می‌شود، افزوده بود: زمانی که در قیمت سکه حباب به وجود می‌آید، بانک مرکزی نسبت به عرضه مقداری سکه اقدام می‌کند که البته این یک روش سنتی، معمول و موفق بوده است. در سال‌های گذشته عرضه در بانک کارگشایی و از طریق حراج سکه انجام و زمانی که حباب از بین می‌رفت، عرضه متوقف می‌شد.
او در پاسخ به این سوال که آیا افزایش عرضه سکه در کاهش قیمت آن اثرگذار خواهد بود، گفته بود: در شرایط عادی قیمت سکه با احتساب قیمت روز دلار در نرخ انس جهانی محاسبه می‌شود و به هر مبلغی بیش از این، حباب گفته می‌شود. در صورتی که در قیمت بازار سکه، حباب باشد، عرضه سکه برای از بین بردن آن اقدامی منطقی و درست است. ولی در شرایطی که قیمت روز بازار همان قیمت واقعی سکه باشد و حبابی در آن وجود نداشته باشد، بعد از آن عرضه سکه باید متوقف شود و ادامه آن با هدف کاهش قیمت، غیر اصولی خواهد بود.
هدف دوم: جلوگیری از سفته‌بازی
همچنین این سوال پیش آمده بود که چرا حراج سکه با نرخ دلار آزاد، که مسئولین آن را بی‌تاثیر و قاچاق می‌خوانند، انجام می‌گیرد. در پاسخ به این پرسش، عضو هیأت علمی پژوهشکده پولی و بانکی، با اشاره به حاشیه رفتن حراج سکه در مرکز مبادله بازار حراج، به تجارت‌نیوز گفت: اگر بانک مرکزی سکه را با نرخ ارز مرکز مبادله می‌فروخت، اختلاف نرخ با بازار عامل تحریک تقاضای سفته‌بازی و توزیع ناعادلانه ثروت می‌شد.
هدی هادیان افزود: سیاستگذاری فعال در بازار ارز ایجاب می‌کند که تقاضای سفته‌بازی و سوداگری به‌نحو مناسبی مدیریت شود و از سوی دیگر تقاضاهای تجاری و کالاهای اساسی با نرخ‌های منطبق بر بنیان‌های اقتصادی تأمین شود و این اطمینان و آرامش خاطر به بنگاه‌ها و خانوارها داده شود که نرخ‌های غیررسمی که سهم اندکی در تقاضاهای ارزی دارند، به‌هیچ‌وجه مبنای هزینه واردات کالاها و خدمات نخواهند بود تا از این منظر نیز انتظارات تورمی آحاد اقتصادی مدیریت شود.
نرخ دلاری هر سکه، ۱۰۰ هزار تومان!
نکته حائز اهمیت در حراج روز دوشنبه این است که در اولین حراج سال ۱۴۰۳ در حالی بیش از ۴۶۷۵ قطعه ربع سکه با قیمت میانگین قیمت ۱۴ میلیون و ۱۱۶ هزار تومان به خریداران تخصیص داده شد که با توجه به قیمت جهانی اونس طلا در محدوده ۲۳۸۴ دلار، قیمت ربع سکه بر مبنای دلار بیش از ۱۰۰ هزار تومان، ۱۰۰ هزار و ۷۱۴ تومان، به خریداران فروخته شده.
اگر به روند حراج‌های گذشته نیز نگاه کنیم می‌بینیم این اتفاق فقط مربوط به اولین حراج سال ۱۴۰۳ نیست و سابقا هم در همین نرخ حراج رخ داده است. برای مثال در سومین حراج سکه به تاریخ ۱۹ اسفند، ۱۵۰۳۳ قطعه سکه معامله شد که قیمت میانگین معامله هر ربع سکه ۱۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بود و با توجه به قیمت انس جهانی، نرم دلار باب هر قطعه سکه ۱۰۰ هزار و ۷۵۹ تومان بود.
همچنین در دومین حراج سکه در تاریخ ۱۶ اسفند، ۱۰ هزار و ۵ سکه فروخته شد که میانگین قیمتی آن ۱۲ میلیون و ۵۸۸ هزار تومان بود که بر این اساس، نرخ دلار برای هر سکه ۹۹ هزار تومان بود.
در واقع با توجه به حجم معاملات و قیمت میانگین و قیمت انس جهانی، کمترین نرخ دلاری که به کار گرفته شد، فقط در روز اول در ۱۳ اسفند بود که ۹۴ هزار تومان حساب شده بود و اکنون به ۱۰۰ هزار تومان رسیده است.
باید دید علت این امر چیست.
حراج معکوس رخ داد!
یک کارشناس بازارهای مالی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» سیاست حراج سکه را ناکارآمد ارزیابی کرد و گفت: حراج سکه به جای اینکه حباب را کم کند، آن را زیاد کرد.
سهراب اشرفی درباره علت این ناکارآمدی تاکید کرد: افزایش حباب به این خاطر است که حراج معکوس انجام می‌دهند. یعنی به جای اعلام قیمت پایین، می‌گویند هرکسی بالاترین قیمت را اعلام کند به او سکه می‌فروشیم که این حراج معکوس است، جوسازی می‌کند و حباب را به جای کاهش، افزایش می‌دهد.
این کارشناس بازارهای طلا و ارز درباره علت نرخ دلاری هر سکه حراجی اظهار کرد: این قیمت، حباب سکه است؛ حباب سکه را باید از زاویه نشانگر شاخص‌های اقتصادی ببینیم.
اشرفی ادامه داد: شاخص‌های اقتصادی پررنگی در ایران وجود دارد که نشان‌دهنده وضعیت اقتصادی کشور و توانایی تیم اقتصادی دولت است.
او با اشاره به بالاترین حباب سکه در سالیان گذشته، تاکید کرد که این حباب نشان‌دهنده موفق نبودن تیم اقتصادی دولت است.
این کارشناس بازارهای مالی خاطرنشان کرد: حباب سکه هرچقدر که بیشتر شود، نشان‌دهنده وضعیت نامناسب اقتصادی و ناتوانی تیم اقتصاد دولت و بانک مرکزی در کنترل بازار است.
اشرفی بازار طلا در سال جاری را متاثر از دو فاکتور قیمت جهانی و قیمت ارز دانست.
او در پایان تصریح کرد: قیمت انس جهانی ممکن است تا پایان ۲۰۲۴، ۲۶۰۰ هم برود. همچنین باید به قیمت دلار در داخل نگاه کرد. اگر روند افزایشی دلار ادامه داشته باشد، باعث می‌شود که قیمت بالاتری برای طلا و سکه داشته باشیم.
- 11
- 6
