چرا دلار در بازار غیر‌رسمی ۶۸۰۰ تومان معامله می‌شود؟

به گزارش ایسنا، حدود دو ماه از اجرای سیاست جدید ارزی گذشته است و هدف بر این بود تا گردش ارزی از سوی صادرکننده و واردکننده به سامانه یکپارچه نظام ارزی (نیما) منتقل شود، از این رو برای ارز نرخی مشخص تعیین شد و دلار   ۴۲۰۰ تومان قیمت خورد. قرار بر این بود تا هرگونه معامله‌ای فقط براساس نرخ اعلامی بانک مرکزی انجام شود، از این‌رو تمام معاملات در بازار ممنوع و قاچاق محسوب شده و دیگر صرافی‌ها حق خرید و فروش ارز ندارند و تنها راه فعالیت آنها سامانه نیما اعلام شد.

اما این تمام ماجرا نبود و در همین دو ماهی که این مقررات لازم‌الاجرا شده بازار ارز به فعالیت خود ادامه داد، هر چند به گونه‌ای غیرشفاف دلار و سایر ارزها در حال معامله بوده است. این در شرایطی اتفاق می‌افتد که در ظاهرا ماجرا تمام صرافی‌های بازار روی ویترین‌های خود اعلام کردند که خرید و فروش ارز طبق اعلام بانک مرکزی ممنوع است و معامله‌ای انجام نمی‌شود، در حالی که در واقعیت اینگونه نیست و به طور مخفیانه معاملات در حال انجام است. در این بازار که نرخ دلار از حدود ۲۰ فروردین یعنی زمانی که سیاست جدید ارزی دولت به مرحله اجرا درآمد و دلار را رسما ۴۲۰۰ تومان اعلام کردند، نرخ مورد معامله حدود ۶۰۰۰ تومان  بوده و تا نرخ بالاتر نیز پیش رفته است به طوری‌ که در روزهای اخیر نوسان تشدید شد و دلار به ۶۸۰۰ تومان رسیده است. به دنبال تحولات نرخ ارز بازار سکه که رابطه مستقیمی با نرخ دلار دارد در نوسان قرار گرفته و رکورد تاریخی قیمت هر سکه تاکنون ثبت شد و هر قطعه تمام بهار آزادی تا دو میلیون و ۵۰۰ تومان قیمت خورده است.

جریان اخیر بازار ارز موضوعی است که در گفت‌وگو با کامبیز افسری – تحلیلگر بازار ارز- مورد بررسی قرار گرفت. همان‌طور که از ابتدای اجرای سیاست جدید ارزی کارشناسان اقتصادی و ارزی معتقد بودند، این تحلیلگر بازار ارز نیز تاکید دارد که تصمیم‌گیری برای کنترل بازار عجولانه و غیرهدفمند بود و  از همان ابتدا مشخص بود که نمی‌توان بازار ارز را به یکباره و در تصمیمی دستوری و غیرکارشناسی کنترل کرد و در نهایت به گونه‌ای پیش نخواهد رفت که نتیجه مطلوبی به همراه داشته باشد.

وی با اشاره به این‌که در مدت اخیر با وجود ممنوعیتی که برای معاملات بازار آزاد اعلام شد، مشاهده می‌شود که تزریق‌ ارز در بازار صورت می‌گیرد تا مانع از نوسان شدید آن شود، گفت: ولی در هر حال حجم اسکناس دلار محدود بوده و به گونه‌ای نیست که بتوان ارقام قابل ملاحظه‌ای را در سامانه نیما و برای واردات صرف کرد و بخشی را برای پاسخ به نیاز بازار غیررسمی اختصاص داد.

این تحلیلگر بازار ارز ادامه داد: اکنون در شرایطی قرار داریم که به زمان اعلامی رئیس جمهور آمریکا که چندی پیش از برجام خارج و برای اعمال تحریم‌های مجدد علیه ایران زمان تعیین کرده بود نزدیک می‌شویم. در این شرایط به طور حتم احتمالات و انتظارات از آینده ارزی خود عاملی برای تحریک بازار می‌شود. در عین حال که عده‌ای در مدت گذشته منتظر مانده بودند تا وضعیت بازار مشخص و در نهایت تقاضای خود را تامین کنند، اما اکنون زمان آن رسیده که ارز مورد نیاز خود را تامین کنند از این‌رو افزایش تقاضا در  بازار رخ داد، چرا که در هر صورت تمام نیازها در سامانه نیما یا تعریف نشده و یا پاسخگوی حجم مورد نیاز نیست.

وی به جریانی دیگر در رابطه با سامانه نیما و واردکنندگان اشاره کرد. آن طور که افسری توضیح داد با اختصاص ارز ۴۲۰۰ تومانی و اختلاف فاحش آن با بازار آزاد که به بیش از ۲۰۰۰ تومان می‌رسد راهی برای واردکنندگان باز شده که از طرق مختلف از رانتی که می‌تواند ایجاد شود استفاده می‌کند، در عین حال که این نحوه اختصاص ارز موجب واردات بی‌رویه خواهد شد.

اما پیشنهاد این تحلیلگر بازار ارز این است که باید بانک مرکزی بازار ارز را به رسمیت شناخته، فضا را برای فعالیت صراف‌ها باز کرده و روال معمول را پیش ببرد، چرا که اینگونه دستوری عمل کردن نتیجه مطلوبی نداشته، قیمت‌ها قابل کنترل نیست و در ادامه اثر خود را در بازارهای مختلف نشان خواهد داد.

پیش از این نیز کارشناسان اعلام کرده بودند که شرایط موجود ارزی نمی‌تواند چندان پایدار بوده و در نهایت موجب تاثیرپذیری بازارهای مختلف خواهد شد، از این رو باید شرایط موجود با تغییراتی همراه شده و جریان ارزی به گونه‌ای دیگر کنترل شود.