۷۹ درصد سکه‌های پیش فروش مشمول مالیات شد / ابهامات طرح جدید مالیات بر سکه

روز ۱۲ خرداد ماه جاری سرپرست وقت سازمان امور مالیاتی در بخشنامه‌ای مالیات مقطوع دریافت کنندگان سکه در سال ۱۳۹۷ از بانک مرکزی را اعلام کرد. بخشنامه‌ای که در ابتدا با ابهامات زیادی روبه‌رو شد.

از اواخر آذر ماه سال ۱۳۹۶ بانک مرکزی در طرح سه گانه خود برای جمع‌آوری نقدینگی شامل پیش فروش سکه، افتتاح سپرده‌های ارزی و گواهی سپرده ریالی با سود ۲۰ درصد، در صدد کنترل نوسانات بازار ارز برآمد. براین اساس در کمتر از سه ماهی که این طرح اجرا شد، حدود ۷ میلیون و ۶۰۰ هزار قطعه سکه تمام بهار آزادی پیش فروش شد. همچنین پیش از این و در طرح حراج سکه توسط بانک کارگشایی حدود ۲۶۰ هزار سکه تمام بهار و ۲۲۵ هزار قطعه سکه نیم بهار فروش رفت.

برآورد وزن سکه‌های حراجی و پیش فروش شده نشان می‌داد که در این طرح حدود ۶۱ تن طلا به فروش رفت. از همان زمان برخی کارشناسان درباره سودجویی برخی در این طرح هشدار دادند، هشداری که با انتشار برخی اخبار شدت گرفت و به همین دلیل موضوع دریافت مالیات از سکه‌های پیش فروشی مطرح شد.

براساس اعلام رئیس سازمان بازرسی کل کشور ۵۰ نفر معادل ۵ درصد از سکه‌های پیش فروشی یعنی ۳۸۰ هزار قطعه سکه را خریداری کرده‌اند که در صدر این لیست جوان ۳۱ ساله‌ای بود که به تنهایی ۳۸ هزار و ۲۵۰ عدد سکه خریداری کرده است.

رشد مداوم قیمت سکه  پس از اجرای طرح پیش فروش که سود هر سکه را به بیش از ۲ میلیون تومان رسانده بود نیز، موضوع سکه‌های پیش فروشی را داغ نگهداشت.

درحالی که هنگام ثبت نام سکه‌های پیش فروشی اعلام شده بود که این سکه‌ها مشمول مالیات بر ارزش افزوده نمی‌شود، در ابتدای دهه دوم خرداد ماه و تقریباً یک سال پس از پایان طرح، سازمان امور مالیاتی برای دریافت مالیات جدید عایدی یا درآمد برنامه خود را اعلام کرد.

براساس این بخشنامه پیش خریداران تا ۲۰ سکه از مالیات معاف هستند، اما مازاد ۲۰ سکه تا میزان ۶۰ سکه به ازای هرسکه ۱۵۰ هزار تومان مالیات، مازاد ۶۰ سکه تا ۱۰۰ سکه ۲۰۰ هزار تومان به ازای هر سکه و نسبت به مازاد ۱۰۰ سکه تا میزان ۲۰۰ سکه ۲۵۰ هزار تومان مالیات مقطوع تعیین شده است. خریداران بیش از ۲۰۰ سکه نیز با قواعد جداگانه‌ای باید نسبت به ارائه اظهارنامه مالیاتی اقدام کنند.

دراین راستا، برخی کارشناسان اعتقاد دارند که با توجه به سود بالایی که خریداران سکه به دست آورده‌اند، حتی در صورت پرداخت مالیات همچنان سود قابل قبولی نصیب آنها شده است. با این حال همچنان انتقاداتی به طرح سازمان مالیاتی برای دریافت مالیات از سکه یک سال پس از پایان طرح مطرح می‌شود.

درآمد ۱۰۰۰ میلیاردی دولت

روز گذشته سرپرست سابق سازمان امور مالیاتی اعداد و ارقام جالبی از طرح مالیات‌ستانی از سکه‌های پیش فروشی اعلام کرد. براساس گفته‌های محمد قاسم پناهی که با تسنیم گفت‌و‌گو کرده است، از طرح مالیات بر سکه‌های پیش فروش شده حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان درآمد عاید دولت خواهد شد. دولت در لایحه بودجه سال‌جاری خود ۲۰۸ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی پیش‌بینی کرده بود که این رقم با تغییر در مجلس به ۲۳۸ هزار میلیارد تومان رسید.

به گفته پناهی، ۷.۶ میلیون سکه از سوی بانک مرکزی فروخته شده که بیش از ۶میلیون سکه پیش فروش شده مشمول مالیات بر درآمد خواهد بود. یک میلیون سکه زیر ۲۰ عدد بوده و معاف از معالیات خواهد بود. به هر حال محاسبات نشان می‌دهد در این طرح درآمدی حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان وصول خواهد شد. بدین ترتیب ۷۸.۹ درصد از سکه‌های پیش فروشی مشمول مالیات شده است.

به گفته وی ۵۰ هزار نفر کمتر از ۲۰۰ سکه خریده بودند. براساس گفته‌های معاون اول رئیس جمهوری در مجموع ۶۵ هزار نفر اقدام به پیش خرید سکه کرده بودند که با این حساب تنها ۱۵ هزار نفر بیش از ۲۰۰ سکه خریده‌اند. در واقع ۷۶.۹ درصد خریداران کمتر از ۲۰۰ سکه خریده‌اند.

آن روی سکه را هم ببینید!
طرح جدید مالیات بر سکه با اینکه می‌تواند درآمدهای بیشتری را راهی خزانه دولت کند اما به نظر می‌رسد در بلند مدت باعث اتلاف سرمایه اجتماعی شود، چراکه دستگاه‌های اقتصادی دولت در گذشته یک معامله را انجام داده‌اند اما حالا بعد از گذشت یک سال، با تعیین مالیات، در عمل شرایط معامله را عوض کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، سازمان امور مالیاتی کشور با ابلاغیه‌ای مالیات مقطوع دریافت‌کنندگان سکه در سال ۱۳۹۷ از بانک مرکزی را تعیین کرد. بر این اساس تمامی خریداران سکه که در سال ۱۳۹۷ نسبت به دریافت حداکثر ۲۰ سکه از سیستم بانکی اقدام کرده‌اند، مشمول این دستورالعمل و از نگهداری اسناد و مدارک و تسلیم اظهارنامه مالیاتی معاف هستند.

با اینکه این دستور جدید مالیاتی شامل کسانی که کمتر از ۲۰ سکه خریده باشند، نمی‌شود اما این قضیه نمی‌تواند الزاماً به معنای دلال بودن مابقی خریداران بالای ۲۰ سکه باشد؛ چرا که برخی از آنها ممکن است به دلایلی مانند حفظ سرمایه خود سکه خریده باشند.

شرایط خوب فروش، خریداران را ترغیب کرد

همچنین زمانی که بانک مرکزی پیش فروش سکه‌های طلا را با شرایط قیمتی خوبی آغاز کرد بسیاری از کسانی که سرمایه‌ای را در بانک‌ها یا جاهای دیگر داشتند آن را به بازار سکه آوردند که این مساله خود باعث التهاب بیشتر فضای کلی اقتصاد کشور می‌شد.

شاید اگر بانک مرکزی خود چنین بازار جذابی را برای خرید سکه راه نمی‌انداخت یا سازمان امور مالیاتی از همان اول بر خریدهای این حوزه مالیات می‌بست باعث ایجاد جذابیت در این بازار نمی‌شدند و پدیده‌هایی چون سلطان سکه هم هرگز به وجود نمی‌آمدند.

از طرفی نرخ تورم به طور فزاینده‌ای در همه حوزه‌ها در حال افزایش است و کسانی که سرمایه خود را به بازار سکه آورده‌اند اگر این سرمایه را در هر حوزه دیگری سرمایه‌گذاری می‌کردند باز هم می‌توانستند ارزش سرمایه خود را حفظ کنند.

سرمایه اجتماعی دیده نمی‌شود اما با ارزش است

از همه اینها که بگذریم شاید با این طرح جدید، سازمان امور مالیاتی به عنوان نماینده دولت بتواند مبالغ بیشتری را راهی خزانه کند اما مطمئناً هزینه سنگین‌تری را به دولت تحمیل می‌کند و آن هزینه سرمایه اجتماعی است.

وقتی که دولت یک سال بعد از انجام یک معامله مالیات جدیدی را بر آن وضع می‌کند باعث از بین رفتن حس اعتماد مشتریان خود می‌شود. این قضیه زمانی خود را خواهد داد که دولت بخواهد طرحی مشابه را پیاده کند و آنگاه با عدم استقبال مشتریان مواجه شود.

با اینکه مسئولان وقت بانک مرکزی در سال گذشته سعی داشتند تا با اجرای طرح فروش سکه جلوی التهاب بازار ارز را بگیرند اما شاید در عمل باعث ایجاد التهاب در دیگر بازارهای سرمایه‌ای شدند. از سوی دیگر یکی از توجیهاتی که برای فروش سکه آورده می‌شد کنترل نقدینگی بود، در حالی که با فروش منابع محدود طلا بعید بود بتوان از پس کنترل غول ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومانی نقدینگی برآمد؛ غولی که هر روز هم در حال رشد است.

البته از این قضیه نمی‌توان گذشت که سازمان امور مالیاتی با تعیین کف ۲۰ سکه برای مشمول مالیات شدن خریداران سعی کرده ضربه این طرح را بیشتر متوجه طبقات بالاتر یا حتی سفته‌بازان کند.

واقعیت این است که سازمان امور مالیاتی در چنین طرح‌هایی نماینده بیت‌المال است و اگر بتواند واقعاً به هدف بزند و سفته‌بازان را تنبیه کند، علاوه بر کسب درآمد، می‌تواند جلوی رواج سفته‌بازی‌ها در بازار را هم بگیرد.