بررسی های همشهری در گفتگو با یکی از این فروشندگان نشان می دهد که کارت های دیجیتال برای ۲دوز واکسن، تنها ۵۰۰هزار تومان است و مبلغ پس از دانلود کارت دیجیتال بارکددار از صفحه اصلی وزارت بهداشت، گرفته می شود. اگر متقاضی کارت، یک دوز واکسن تزریق کرده و تمایلی به دوز دوم نداشته باشد، نصف مبلغ یعنی ۲۵۰هزار تومان پرداخت می کند. برای ثبت اطلاعات هم تنها ارائه کارت ملی، سال تولد و شماره تماس کافی است، نوع واکسن تزریقی هم انتخابی است؛ یعنی متقاضی هر واکسنی که می خواهد را می تواند اعلام کند و در کارت دیجیتال، درج می شود. فعالیت این افراد در فضای مجازی به طور کاملا سازمان یافته است؛ یعنی با ورود به یکی از این صفحه ها به راحتی میتوان به افراد دیگری دسترسی پیدا کرد که در این زمینه فعالیت می کنند؛ صفحه هایی که اغلب خلوت است و تمام اطلاعات در بخش پیام ها و به صورت خصوصی به متقاضیان داده می شود. هرچند که گاهی کلاهبرداری هایی هم صورت می گیرد؛ پول گرفته می شود اما کارتی صادر نمی شود. مخاطبان این سودجویان، همان مخالفان واکسن اند که احتمالا برای سفر یا تردد به محل کار، نیاز به کارت واکسن دارند.
تا روز گذشته، ۱۲۲میلیون و ۹۹۸هزار و ۵۲۰دوز واکسن تزریق شده و حالا براساس اعلام اخیر مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت، ۲۳مورد در برابر این میزان تزریق واکسن، ناچیز است. علیرضا رحیم نیا روز شنبه در نشست خبری وجود چنین تخلف هایی را تائید کرد و گفت یکی از این موارد، با کمک یک خبرگزاری شناسایی شد.
همه اینها در شرایطی است که براساس آخرین اعلام وزارت بهداشت درحال حاضر حدود ۸میلیون نفر از گروه هدف واکسن کرونا نزده اند.
متخلفان چه کسانی هستند؟
چهارم دی بود که همشهری در گزارشی پشت پرده عده ای تحت عنوان« درآمد میلیاردی از واکسن ستیزی» را برملا کرد که با تبلیغ علیه واکسن های کرونا( داخلی و خارجی) برای فروش محصولات خود، کاسبی بزرگی راه انداخته اند. حتی گفته شد که برخی از آن ها به شرکت کنندگان در این تجمع های ضد واکسن پول میدهند تا برای محصولات گیاهی خودشان در مقابل واکسن نزدن، تبلیغ کنند. کاسبان کرونا، شبکه وسیعی را تشکیل میدهند اما به اعتقاد مدیرکل دفتر بازرسی، ارزیابی عملکرد و پاسخگویی به شکایات وزارت بهداشت، فروش کارت واکسن کرونا، در دست واکسن ستیزان نیست.
او به همشهری توضیح بیشتری می دهد و می گوید:« نمی توان بطور قطع این موضوع را با واکسن ستیزان مرتبط دانست، بیشتر بنظر میرسد که این اقدامات از طرف افراد سودجویی رخ می دهد که از وضعیت موجود به نفع خود کاسبی می کنند. این در حالیست که در گروه های مخالفان واکسن هم شاهد تبلیغات این افراد سودجو هستیم که میتوانند کارت واکسن ها را در ازای دریافت مبالغی برای این افراد صادر کنند.» او در پاسخ به این سؤال که برخی از کارت های صادر شده برای افرادی که واکسن تزریق نکرده اند، کارت اصلی و متصل به سامانه صدور کارت واکسن دیجیتال است و بنظر میرسد که افراد از زیرمجموعه های وزارت بهداشت چنین تخلفاتی را انجام میدهند ، می گوید:« هم اکنون نهادهای نظارتی به شدت به این ماجرا ورود کرده و پیگیری ها در حال انجام است. قطعا با متخلفان این حوزه برخورد می شود.»
این مسئول در وزارت بهداشت روز شنبه از شناسایی ۲۳نفری که به صورت غیرقانونی کارت واکسن گرفته اند، خبر داده بود اما ارائه اطلاعات بیشتر درباره متخلفان را منوط به تکمیل تحقيقات می داند:« برخی از این افراد به سامانه دسترسی دارند و از میان آنها تخلفاتی صورت می گیرد که با آن ها برخورد می شود.» ماجرای فروش کارت واکسن یک بار دیگر هم در اواسط آذر ماه، مطرح شد که سرپرست مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت در توضیح آن اعلام کرد که وزارت بهداشت تمامی تخلفات احتمالی فروش کارت واکسن کرونا را بررسی می کند.
به گفته علی شریفی زارچی، برخی افراد در شبکه های اجتماعی، فروش کارت واکسن دیجیتال وزارت بهداشت بدون تزریق واکسن را در ازای دریافت وجه از افراد تبلیغ کرده اند. مرکز فناوری اطلاعات وزارت بهداشت با جدیت تمام الگوهای احتمالی تخلف ازجمله ثبت ۲نوبت واکسن آسترازنکا در یک روز برای یک نفر را بررسی و فهرست کاربرانی که چنین مواردی را ثبت کرده اند ، در اختیار حراست و بازرسی وزارتخانه و دانشگاه های علوم پزشکی قرار می دهد. همچنين دسترسی ثبت واکسن محدود و منحصر به کادر رسمی بهداشت خواهد شد. در تمام مواردی که تخلف محرز شود، ضمن ابطال دائمی کارت واکسن دیجیتال، کاربر متخلف به مراجع قضایی معرفی خواهد شد.
پیشنهادهای مالی به واکسیناتورها
مخالفان واکسن، به هر روشی برای تزریق نکردن واکسن، متوسل شده اند. یکی از واکسیناتورها به همشهری می گوید که روزانه تعدادی از افرادی که نمی خواهند واکسن کرونا دریافت کنند اما به کارت آن نیاز دارند، مراجعه می کنند و پیشنهاد پرداخت پول برای صدور کارت واکسن و بدون تزریق واکسن، می دهند. او که نخواست نامش در گزارش بیاید، به همشهری می گوید:« برخی می گویند ۲۰۰هزار تومان می دهیم برایمان فقط کارت واکسن صادر کنید. این پیشنهادها داده می شود اما ما قبول نمی کنیم. شاید هم این اتفاق افتاده باشد که قطعا در ساعت های شلوغ است.» به گفته او، تا زمانی که فرد واکسن دریافت نکند، برایش کارت واکسن صادر نمی شود. حتی ممکن است اطلاعاتش ثبت شود اما وقتی نمی خواهد واکسن بگیرد، اطلاعاتش ملغی می شود. این واکسیناتور می گوید که هم اکنون با سودجویی عده ای ، نظارت ها بسیار بیشتر شده و کمتر احتمال وقوع چنین تخلفاتی وجود دارد.
چندی پیش هم اخباری مبنی بر صدور کارت واکسن در پایگاه های واکسیناسیون منتشر شد که افراد زمانی که برای واکسیناسیون مراجعه می کنند، بعد از ثبت اطلاعات و مشخصاتشان، بدون تزریق واکسن، کارت ملی و کارت واکسن را دریافت کرده و محل را ترک می کنند. رحیم نیا در این باره هم توضیح می دهد:« کارت ملی افراد پس از انجام واکسیناسیون داده می شود و با توجه به اینکه تزریق واکسن نوبتی است، عملا امکان تخلف وجود ندارد و چنین اقدامی امکان پذیر نیست.»
او درباره دسترسی به کارت های واکسن مهر شده که در برخی مراکز وجود دارد و میتواند منجر به تخلف شود، می گوید:« درباره کارت های مهر شده نگرانی چندانی وجود ندارد چرا که آنها در سامانه نیستند و درصورتی که استعلام گرفته شود، جعلی بودن شان مشخص می شود. بیشترین پیگیری و بررسی از سوی ما و نهادهای نظارتی درباره اقداماتی است که منجر به ثبت کارت واکسن در سامانه دیجیتال صدور کارت است. ما در پایگاه های واکسیناسیون مشکلی در این باره نداریم و مردم بعد از تزریق کارت واکسن می گیرند. برخی سودجویی ها از سوی کسانی رخ می دهد که با تبلیغات و در ازای دریافت پول اقدام به صدور کارت واکسن می کنند که اقدامات برای شناسایی آنها در حال انجام است.»
اواخر شهریور هم همشهری در گزارشی به صدور کارت واکسن آسترازنکا در قبال یک تا ۵میلیون تومان پول پرداخت. در این گزارش آمده بود که گروهی متخلف و سودجو، با دسترسی به سامانه های وزارت بهداشت با گرفتن این مبالغ، اطلاعات واکسیناسیون افراد را تغيير می دهند. متقاضیان اغلب کسانی بودند که می خواستند از کشور خارج شوند، اما واکسن سینوفارم تزریق کرده بودند. همان موقع مسوولان وزارت بهداشت بدون رد کردن اصل ماجرا، اعلام کردند که تغییر نوع و برند واکسن تزریق شده برای صدور کارت های بین المللی تخلف و جرم به شمار می رود. از آن طرف هم اعلام شد که تمام دسترسی ها به اطلاعات واکسن، برای پایگاه ها و افراد محدود شده و به راحتی میتوان پیگیری کرد در کدام پایگاه و دانشگاه علوم پزشکی تغییراتی در نوع واکسن تزریق شده صورت گرفته است. با تکرار ماجرای دسترسی متخلفان به سامانه های ثبت اطلاعات واکسن وزارت بهداشت، بنظر میرسد نظارت بر این بخش نیاز به پیگیری جدی تری دارد.
- 12
- 2
