روزنامه جهان صنعت نوشت: همچنان کمبود شیرخشک در سراسر کشور ادامه دارد. با اینکه دیروز عضو کمیسیون بهداشت مجلس اعلام کرد بخشی از شیرخشک‌های وارداتی طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت آینده توزیع می‌شود، اما هنوز خبری از شیرخشک‌ها نیست. در حالی از ابتدای سال جاری قفسه‌های شیرخشک در داروخانه‌ها روز‌به‌روز خالی‌تر می‌شود که سازمان غذا و دارو به جای تدبیر برای رفع مشکلات خانواده‌ها تصمیم به ارائه این محصول از طریق سامانه تی‌تک گرفته است؛ تصمیمی که از ۲۰ مهرماه سال جاری اجرایی شد و به گفته کارشناسان و مردم به جای رفع مشکلات باعث تشدید چالش‌ها شده است؛ محصولی که با طرح ملی جوانی جمعیت ارتباط مستقیمی دارد و این روزها به خاطر موضوعی که از سوی فعالان این صنعت به عنوان بی‌تدبیری متولیان وزارت بهداشت و به خصوص سازمان غذا و دارو مطرح می‌شود در تضاد است؛ چراکه شرکت‌های تولیدکننده شیرخشک داخلی که تاکنون تمام نیاز کشور را تامین می‌کردند و حتی ظرفیت صادرات هم داشتند با عدم تخصیص به موقع منابع ارزی برای تامین مواد اولیه و تولید دچار مشکل شده‌اند و سازمان غذا و دارو به جای رفع مساله اصلی، اقدام به ایجاد دغدغه‌ای جدید برای خانواده‌ها کرده است؛ اقدامی که سازمان غذا و دارو باید انجام می‌داد نیز همان تخصیص منابع ارزی برای ادامه تولید تولیدکنندگان داخلی است؛ منابعی که به گفته یک فعال صنعت شیرخشک از دی ماه سال گذشته تخصیص نیافته و باعث شده بعضی از شرکت‌ها با بدهی حدود ۳۰ میلیون دلاری تولید را در شرایط دشوار ادامه دهند. با این حال سازمان غذا و دارو به جای تسریع در تامین منابع ارزی به تولید، تصمیم به واردات دوفوریتی از خارج از کشور گرفت؛ اقدامی که نه‌تنها شائبه‌برانگیز است بلکه به طور کامل مساله کمبود منابع ارزی برای تولید را رد می‌کند.
احتمال حذف برخی داروخانه‌ها از چرخه توزیع شیرخشک
چه‌بسا «شهرزاد شبانی» داروساز نیز چندی پیش در صفحه کاری خود در فضای مجازی بیان کرد: «متاسفانه به دلیل قاچاق بی‌رویه شیرخشک از ۲۰ مهرماه ۱۴۰۲ تمامی انواع شیرخشک باید در سامانه تی‌تک ثبت شود و به همین دلیل مراجعه‌کنندگان باید کد ملی و تاریخ تولید دقیق نوزاد خود را همراه داشته باشند. با ضرورت ثبت شیرخشک در سامانه تی‌تک، به طور حتم داروخانه‌هایی که سهمیه ویژه برای دریافت شیرخشک ندارند با کمبود مواجه خواهند شد.»
نوزادان تازه‌متولد‌شده بدون کد ملی شیرخشک ندارند
اتباعی که امروز یا دیروز به ایران نیامده‌اند که حتی سازمان غذا و دارو بخواهد موضوع کمبود در این حوزه را به گردن آنها بیندازد و عدم تامین شیرخشک برای آنها نیز به مشکلی قابل توجه تبدیل شده است. از طرفی معضل پیش آمده فقط به اتباع خارجی محدود نمی‌شود و والدین نوزادان تازه متولد شده نیز تا زمان دریافت کد ملی نمی‌توانند شیرخشک فرزندان‌شان را تامین کنند، بنابراین از آنجایی که برای دریافت شیرخشک نیاز به کد ملی نوزاد به همراه کد ملی پدر یا مادر است، به طور میانگین بین یک هفته تا چند ماه در کلانشهرها تا روستاها زمان می‌برد تا کد ملی نوزادان ثبت و تحویل والدین آنها شود، بنابراین حتی نوزادان ایرانی هم در این مدت از شیرخشک محروم خواهند شد. به گفته پدر یک نوزاد دیگر بیش از ۶ ماه، نوزاد او تا ۶ ماه اول به صورت هفتگی سه قوطی شیرخشک مصرف می‌کرده که با گذر از ۶ ماهگی و افزودن غذای کمکی به برنامه تغذیه‌ای فرزندش به تعداد قوطی‌های شیرخشک کمتری در هفته نیاز دارد، اما همان هم یا نیست یا با افزایش قیمت مواجه شده است.
نوزادم گشنه می‌ماند
مادر یک نوزاد درخصوص چالش‌های تهیه شیرخشک گفت: از اواخر مهرماه با معضل کمبود شیرخشک ۶ ماه به بالا مواجه شده‌ام و در هیچ کجا و حتی داروخانه‌های اینترنتی هم نتوانسته‌ام محصول مورد نظر را دریافت کنم. بچه‌ام گشنه می‌ماند و هنوز تدبیری برای این قضیه اعلام نشده است.
حاشیه سود پایین شیرخشک
رییس انجمن داروسازان ایران، با انتقاد از روند عرضه شیرخشک در داروخانه‌ها، در برنامه رادیویی گفت: حاشیه سود پایین شیرخشک باید خرج هزینه‌های ثبت در سامانه‌ای شود که سازمان غذا و دارو، داروخانه‌ها را ملزم کرده است که انجام دهند. محمد منفرد‌نایب بیان کرد: پتانسیل تولید ۱۱۰ میلیون قوطی شیرخشک در کشور را داریم که در حد ۶۰ میلیون قوطی تولید می‌شود، زیرا ۲ کارخانه تولید شیرخشک تعطیل شده و سومی هم در آستانه تعطیلی است و از همین‌رو ۳۰ میلیون قوطی شیرخشک تحویل می‌دهیم.
وی با گلایه از اینکه می‌خواهند داروخانه‌ها را در ماجرای کمبود شیرخشک مقصر جلوه بدهند، گفت: تحویل ۳ قوطی شیرخشک به هر داروخانه، جای قاچاق باقی نمی‌گذارد که می‌گویند داروخانه‌ها، شیرخشک را قاچاق می‌کنند.
رییس انجمن داروسازان ایران، به این موضوع اشاره کرد که قیمت شیرخشک تولید ایران، یک‌دهم کشورهای همجوار است و در نتیجه، انگیزه کافی برای قاچاق معکوس شیرخشک وجود دارد.
ارزی به تولیدکننده‌ها نمی‌دهند
«مهدی پیرصالحی» نایب‌رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران، با اشاره به اینکه چرا برای واردات شیرخشک ارز فراهم است، گفت: اگر ارز برای واردات شیرخشک به همین سرعت تامین می‌شود، چرا به تولیدکننده ارز نمی‌دهند. ۵ شرکت تولیدکننده شیرخشک در کشور هستند که ظرفیت تولید بیش از نیاز کشور را دارند و در سال‌های اخیر شیرخشک را به موقع تولید و توزیع می‌کردند و حتی مازاد بر نیاز کشور تولید داشتند و صادرات شیرخشک به کشورهای دیگر را داشتیم. متاسفانه امسال به دلیل مشکلات ارزی به موقع ارز در اختیار این شرکت‌ها قرار نگرفته و تولید شیرخشک با مشکل مواجه شده و با کمبود شیرخشک در کشور مواجه شدیم و سازمان غذا و دارو ملزم شده است قسمتی از کمبودها را با واردات جبران کند.
وی افزود: به دلیل کمبود شیرخشک فشار بر داروخانه‌ها وارد می‌کنند که با ثبت کد ای‌آر‌سی محصول را به مصرف‌کنندگان تحویل دهند که معضلاتی را ایجاد کرده است، ازجمله اینکه مشکلات خوانش کد را داریم، از طرف دیگر بسیاری از اتباعی که در ایران هستند کد ملی ندارند و داروخانه نمی‌تواند شیرخشک را به مادری که با فرزندش آمده و از اتباع است تحویل ندهد و چون تحویل شیرخشک با کد ملی ثبت می‌شود، داروخانه با مشکل روبه‌رو می‌شود. باید قبل از بروز کمبود شیرخشک در کشور برنامه‌ریزی‌ها درست باشد.
او ادامه داد: اگر بانک مرکزی و دولت می‌توانند ارز را برای واردات شیرخشک تامین کنند پس برای تولید شیرخشک نیز قادر به تامین ارز هستند. اگر ارز برای تولید شیرخشک به موقع تامین می‌شد با ارز کمتری می‌توانستیم نیاز کشور را برطرف کنیم، اما امروز به دلیل کمبودها مجبور به واردات هستیم، البته باید شیرخشک‌های وارداتی توزیع شود و دید کیفیت شیرخشک وارداتی به چه صورتی است و آیا نوزادان با شیرخشک وارداتی سازگاری دارند یا خیر. برای جلوگیری از کمبود شیرخشک باید از قبل در برنامه‌ریزی‌ها، تامین ارز و قیمت‌گذاری مناسب صورت گیرد تا با کمبود شیرخشک مواجه نشویم.
گفتنی است، ارائه شیرخشک از طریق سامانه تی‌تک علاوه بر مشکلاتی که دارد معضل دیگری را هم برای خانواده‌ها ایجاد کرده و بعضی از آنها در زمان مراجعه با قطعی اینترنت مواجه شده‌اند و نتوانسته‌اند محصول مورد نظر را حتی از داروخانه‌ای که آن را دارد تامین کنند. حالا تصور کنید این محصول قرار است توسط یک روستایی که محل زندگی او با داروخانه فاصله زیادی دارد تامین شود و چه چالش‌هایی فقط با یک تصمیم غیر‌کارشناسانی مسوولان سازمان غذا و دارو ایجاد شده است؛ محصولی که دسترسی و تسهیل تامین آن ارتباط مستقیمی با طرح مهم جوانی جمعیت دارد.
حالا نوبت شیرخشک بچه‌هاست
دانش اقتصاد و تجربه بشری درباره بازار یک کالا چه می‌گویند؟ چرا یک کالا در یک دوره نایاب یا کمیاب می‌شود؟ چرا قیمت یک کالا در یک دوره افزایش یا کاهش می‌یابد؟ پاسخ به این پرسش سهل است. به این ترتیب که پاسخ آسان است چون دانش و تجربه بشری می‌گوید اگر عرضه کالایی در یک دوره معین نسبت به تقاضا کاهش یابد یا به میزان رشد تقاضا افزایش نیابد قیمت کالا افزایش می‌یابد. در چنین بازاری اگر آن کالا بسیار ضروری باشد تقاضا با جهش بیشتر رشد می‌کند و کمیابی بیشتر می‌شود. در صورتی که قیمت کالایی در یک کشور نسبت به قیمت همان کالا در کشور همسایه بسیار پایین باشد قاچاق انجام می‌شود.
دوم- در حال حاضر کدام کالاها از ایران قاچاق می‌شوند و کمیاب شده‌اند؟ تازه‌ترین کالایی که گفته می‌شود یکی از دلایل آن تفاوت قیمت داخل و خارج است و قاچاق می‌شود شیرخشک کودکان است. بنزین و دارو نیز همین وضعیت را دارند.
سوم- حالا چه باید کرد؟ واقعیت این است که این ممتنع بودن فهم بازار از سوی سیاستمداران است که بازار شیرخشک و اقتصاد آن را به این روز انداخته که نیاز به واردات از ترکیه پیدا کرده‌ایم. آیا سیاستمداران منفعتی دارند؟ معلوم نیست. عقل و منطق فرمان می‌دهد کسی برای پاسخ به آزمندی چنین راه دشواری را در پیش نگیرد، اما می‌توان تصور کرد سیاستگذاری‌های نادرست به آزمندی رانتخواران کمک کند که می‌کند.
- 13
- 2
