روزنامه جهان صنعت نوشت: طی دهه‌های اخیر، تب جراحی‌های زیبایی آن قدر داغ شد که کار از فقدان اعتماد به نفس، وسواس فکری، خودزشت‌پنداری، ترویج هویت رسانه‌ای، تهاجم فرهنگی، تبلیغات بازاری و غیراخلاقی، القائات نظام سرمایه‌داری، شی‌ء‌انگاری و فرهنگ مصرفی گذشت تا رسید به تجارت یا اقتصادِ زیبایی. فضای مجازی مملو از تبلیغ برای زیباتر شدن است، برای رفع آنچه نقص نام گرفته، برای بهتر شدن اندازه‌ها و ابعاد بینی، لب، گونه، شکم و… کلینیک‌های جراحی زیبایی هم پررفت و آمد شده‌اند. زنان و مردانی که برای ارائه ظاهری زیباتر از خود، حاضرند هزینه کنند و زحمت جراحی را به جان بخرند. البته برخی افراد هم به خاطر همین عمل‌های زیبایی به دلایل مختلف جانشان را از دست می‌دهند. امروزه جراحی‌های زیبایی به دغدغه‌ای تبدیل شده که نه‌تنها جوانان، بلکه نوجوانان را درگیر کرده است.
دیروز «غلامرضا زمانی» عضو هیات‌مدیره جامعه جراحان ایران از افزایش تمایل به جراحی زیبایی بین نوجوانان ۱۴ تا ۱۸ سال خبر داد. او اظهار کرد: «در بین جراحی‌های بزرگ، عمل بینی در راس قرار دارد و بعد از آن عمل پستان و شکم است. عمل‌های کوچک مانند تزریق بوتاکس و ژل نیز به وفور انجام می‌شود و کسی نمی‌تواند آماری از آن تهیه کند، زیرا به صورت سرپایی در مطب‌ها اتفاق می‌افتد.» نکته جالب این است که به گفته دبیر جامعه جراحان خراسان تمایل به عمل‌های جراحی زیبایی در مردان افزایش پیدا کرده که عمدتا جراحی بینی و شکم بوده و تزریق ژل و بوتاکس نیز در آنها دیده می‌شود. البته نباید فراموش کرد ایران یکی از مقاصد خارجی‌ها برای جراحی‌های زیبایی است، چراکه براساس گزارش‌ها هزینه جراحی‌های زیبایی در ایران در مقایسه با دیگر بخش‌های جهان به نحو قابل ملاحظه و حتی چشمگیری کمتر است. با این حال هزینه عمل بینی در سال ۱۴۰۲ بین ۱۴ تا ۶۰ میلیون تومان است. بیشتر عمل‌های زیبایی بینی در تهران و شهرهای بزرگ بین ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان انجام می‌شود که البته قیمت آن به اسم و رسم دکتر هم بستگی دارد. هرچه پزشک معروف‌تر باشد هزینه‌های جراحی نیز گران‌تر می‌شود. همچنین آمار‌ها و تحقیقات نشان می‌دهند ایران جزو سه کشور اول جهان در خصوص جراحی‌های زیبایی است؛ این در حالی است که در معیار‌های زیبایی‌شناسی کلی، ایرانیان نژاد زیبایی هستند. آمار‌ها نشان داده در سال حدود ۲۵ هزار تا ۳۰ هزار جراحی زیبایی ثبت‌شده در ایران انجام می‌شود که خیلی از جراحی‌ها ممکن است در گزارش‌ها اعلام نشود. ۶۰ درصد از این موارد مربوط به جراحی بینی است و بقیه هم به سایر جراحی‌ها مثل جراحی پلک، سینه و شکم اختصاص پیدا می‌کند. ایران حتی از نظر جراحی لیپوساکشن، سینه و شکم پس از آمریکا در رده دوم در جهان قرار دارد که این مقدار فاجعه‌آمیز است. از علل و پایه‌های روانشناسی و اجتماعی این موضوع اگر بگذریم، باید به نکته‌ای جالب از منظرگاه حقوقی آن اشاره کرد و آن این است که اگر چهره اصلی یک فرد بعد از انجام جراحی زیبایی (از یک تا چند مرتبه) طوری تغییر کند که چهره جدید او با تصویر ثبت‌شده از چهره اصلی‌اش در شناسنامه، کارت ملی و سایر مدارک و اسناد هویتی برابر نباشد، باید فورا نسبت به تعویض تصاویر الصاقی در مدارک هویتی اقدام کند. در غیراین صورت، انجام امور اداری و غیراداری از سوی این افراد در سازمان‌ها و مراکز مختلف دولتی و غیردولتی متوقف و جریان دوباره آنها منوط به به‌روزآوری اطلاعات تصویری مدارکشان خواهد بود. مرکز روابط عمومی سازمان ثبت احوال کشور اعلام کرد: «افرادی که بنا به دلایلی چهره‌شان در پی انجام جراحی‌های زیبایی و پلاستیک با تغییرات محسوس همراه بوده در صورت عدم تطبیق چهره با تصویر اسناد هویتی نیاز است نسبت به تعویض تصویر این اسناد و جلوگیری از مشکلات اداری احتمالی، اقدامات لازم را انجام دهند.» البته در این ارتباط تاکید سازمان ثبت احوال به احضار هویت افراد و اشخاص به اثر انگشت است. با این حال افزایش جراحی‌های زیبایی در کشور چالش‌های جدیدی را ایجاد کرده است.
افزایش ۲۰ درصدی جراحی زیبایی مردان
چندی پیش «علیرضا صابری» دبیر انجمن علمی جراحان پلاستیک و زیبایی ایران در گفت‌وگو با خبرآنلاین این مساله را تایید کرد: «امروز سیل عظیمی از مراجعه‌کننده داریم که اصلا نیاز به جراحی زیبایی ندارند. از هر ۱۰۰ نفر مراجعه‌کننده ۳۰ نفر آنها به عمل نیاز دارند، ۳۰ نفر دیگر واقعا نیازی به عمل ندارند، اما به‌دلیل مسائلی مانند مد روز یا مواردی مانند چشم و هم‌چشمی خواستار عمل زیبایی بینی هستند، ۴۰ درصد باقیمانده هم کسانی هستند که هم می‌توانند عمل کنند و هم می‌توانند عمل نکنند، بنابراین به سلیقه خودشان برمی‌گردد.»
جالب است بدانید برعکس تصور غالب، مدت‌هاست توجه به ظاهر مورد اقبال مردان هم قرار گرفته است، صابری با تایید این موضوع گفت: «نسبت به ۱۰ سال گذشته مراجعه مردها برای انجام جراحی زیبایی بیشتر شده است. مثلا ۱۵ الی ۲۰ درصد از مراجعه‌کننده‌ها به خودم مردها هستند.»
خودزشتانگاری یا وسواس جبری!؟
«علیرضا شریفی‌یزدی» روانشناس اجتماعی با اشاره به دلایل کاهش سن برای جراحی زیبایی به «جهان‌صنعت» گفت: یک نوع اختلالی در روانشناسی وجود دارد تحت عنوان خودزشتانگاری، نارضایتی از ظاهر و تصویر ذهنی منفی از جسم، اختلال بدشکلی یا بدریخت‌انگاری؛ عوامل اجتماعی و بین فردی مثل اینکه فرد ظاهر خودش را ازنظر دیگران آزاردهنده فرض می‌کند و الگوگیری‌های اجتماعی مثل سابقه جراحی در خانواده و دوستان و تاثیرات تبلیغات رسانه‌ای در تلویزیون، ماهواره، مجلات، سوپراستار‌ها یا همان افراد معروف سینمایی. در حالت عادی برخی از افراد به این اختلال دچار می‌شوند، اما در عصر امروز به دلیل وجود شبکه‌های مجازی انسان‌ها خود را با افراد معروف مقایسه می‌کنند.وی افزود: البته جراحی زیبایی در میان پزشکان به یک صنعت تبدیل شده است. متاسفانه مشاوره‌هایی که اغلب توسط جراحان پلاستیک، پوست، گوش و حلق و بینی و حتی جراحان عمومی انجام می‌شود، بیشتر از آنکه جنبه مشاوره و راهنمایی داشته باشد، اغواکننده و تبلیغاتی است. در حال حاضر درآمد پزشکان زیبایی ماهانه بیش از یک میلیارد تومان است. حتی بسیاری از پزشکان تخصص‌های دیگر نیز به این صنعت ورود کرده‌اند. به‌طور خلاصه باید بگویم علت اصلی گرایش به جراحی‌های زیبایی عوامل روانشناختی است که به دلیل عزت‌نفس پایین، فقدان تصورات مثبت از خود، بدریختی بدنی و کسب توجه عمومی انجام می‌شود. طبیعتا نوجوانان به دلیل اقتضای سنشان و تغییرات هورمونی بیش از بقیه دچار این اختلال می‌شوند. چه‌بسا بعد از اتفاقات سال گذشته افراد سر در لاک خود فرو بردند. چنین وضعیتی را در دوران حمله مغول‌ها به ایران تجربه کرده‌ایم. آن زمان مردم به عرفان‌های نوظهور توجه نشان می‌دادند. در نتیجه موج‌هایی که بعد از اتفاقات اجتماعی در جامعه رخ می‌دهد، قابل پیش‌بینی و رصد است که یکی از آنها گرایش خیلی زیاد به ظاهر است.
این روانشناس با بیان اینکه چرا جراحی زیبایی در مردان بیشتر شده، تاکید کرد: پیش‌تر زنان به جراحی زیبایی علاقه نشان می‌دادند، اما امروزه مردان نیز وارد میدان شده‌اند، چراکه قبلا مردان با تحصیلات، ثروت، جایگاه شغلی و خانواده خود را به جامعه معرفی می‌کردند، اما امروزه بسیاری از مردان یا تحصیلات خوبی یا شغل مناسب ندارند. بنابراین مردان نیز دچار افسردگی و ناامیدی شده‌اند. البته جالب است بدانید زنان بیشترین ترغیب‌کنندگان جراحی زیبایی مردان هستند. او ادامه داد: اختلالات تصویر بدنی، وسواس فکری در خصوص تصویر بدنی، اختلالات او‌سی‌دی و وسواس بعضا ممکن است افکار بیمارگونه در خصوص ترتیب و تقارن بدن ایجاد کند که لازم است حتما توسط روانشناس، سلامت روان فرد بررسی شود. به نظرم در این مقوله آموزش و پرورش و رسانه‌ها نقش بسزایی دارند، زیرا آنها با آگاه‌سازی می‌توانند از بروز چنین اتفاقی در جامعه جلوگیری کنند.
شریفی‌یزدی در پاسخ به اینکه آیا اعتمادبه‌نفس از طریق جراحی‌های زیبایی به دست می‌آید، گفت: افرادی که اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس پایینی دارند گرایش به انجام عمل‌های زیبایی در آنها خیلی بیشتر است، ولی مشکل این است که وقتی نقیصه اصلی وجود نداشته باشد، انجام اعمال زیبایی نه‌تنها باعث افزایش اعتمادبه‌نفس نمی‌شود، بلکه فرد حساسیت بیشتری پیدا می‌کند و دچار مشکلات روانشناختی بیشتر می‌شود، اما در شرایطی که در فرد نقص‌های مهم وجود داشته باشد مثل شرایط نافرم فک یا شرایط نافرم بینی یا مشکلات عمده در چهره یا اندام، در چنین شرایطی جراحی زیبایی می‌تواند باعث بهبود اعتمادبه‌نفس و کیفیت زندگی شود، اما این اعتماد به نفس کوتاه‌مدت است. به خاطر اینکه فرد دچار اختلال خودزشتانگاری است بعد از مدتی دوباره به سراغ عمل‌های زیبایی یا بوتاکس و غیره می‌رود.
وی درخصوص اینکه افزایش تمایل به جراحی‌های زیبایی چقدر نگران‌کننده است، بیان کرد: متاسفانه این روزها بیشتر مطب‌های پزشکی به آرایشگاه تبدیل شده‌اند. وقتی حجم جراحی‌های زیبایی در جامعه از حد نرمال بیشتر شود، نشانگر این است که جامعه تب‌دار است، یعنی جامعه در مسیر درستی حرکت نمی‌کند. طبق شنیده‌ها و مشاهدات بدین شکلی که در ایران عمل‌های زیبایی انجام می‌شود، وجود ندارد. اینکه جراحی‌های زیبایی به ۱۴ سال رسیده، خود نشانگر حال بد جامعه است. بنابراین به چند دلیل این امر نگران‌کننده است. کشورهایی مثل ما که از لحاظ اقتصادی و اجتماعی مشکل دارند، جالب توجه هستند. دوما باید بدانید نارضایتی به لحاظ روانی با عمل‌های متعدد درست نمی‌شود. چه‌بسا در این بحث جان افراد بسیاری نیز به خطر می‌افتد.
مهدیه بهارمست
- 15
- 2
