۲۰۱۸ سال آنفلوانزا است / برای پپیشگیری از آنفلوانزا چه باید کرد؟

شایع‌ترین نوع، آنفلوآنزای نوع A است و بیشتر رده‌های آن بی خطر هستند و مشکل جدی برای فرد مبتلا ایجاد نمی‌کند اما باعث آلودگی مرغابی‌ها می‌شود. سه گونه مختلف این ویروس در انسان ایجاد بیماری می‌کنند. این سه گونه به هم راه چند نوع دیگر، سایر پستانداران و به ویژه خوک را آلوده می‌کند.

رده‌های غالب این ویروس یعنی A و B در فصل زمستان در نیمکره شمالی و جنوبی شیوع یافته و نیمی از افراد را آلوده می‌کند و و باعث بروز بیماری در ۱۰ تا ۱۵ درصد آنها می‌شود. در این میان، ویروس نوع A به دلیل جدید بودن ویروس و این که جزء ژن‌های ویروسی است، اهمیت بالاتری دارد. آنفلوآنزای نوع A قابل انتقال از پرندگان به انسان است که همین امر زمینه شیوع بیماری را در منطقه وسیعی ایجاد می‌کند.

چرا گهگاه شاهد بازگشت اپیدمی آنفلوآنزا هستیم؟

آنفلوآنزا در میان بیماری‌های انسانی منحصر به فرد است و به طور دائم در فصل سرما، در مناطق خشک آسیای شرقی و در شرایطی که ویروس ترجیح دهد، در زمستان‌های نیمکره شمالی و جنوبی شیوع پیدا می‌کند. از آنجایی که این ویروس از طریق قطرات تنفسی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود و نیز از سطوح آلوده نیز احتمال سرایت آن وجود دارد، همه افراد در معرض ابتلا قرار می‌گیرند.

ویروس آنفلوآنزا با سرخک متفاوت است و سیستم ایمنی را برای همیشه در برابر آن مصون نمی‌کند. پروتئینی روی سطح این ویروس قرار دارد که سیستم ایمنی بیشتر متوجه آن شده و دائما جهش پیدا می‌کند. هر چند سال یک بار این جهش‌ها فعال می‌شوند و آنتی‌باد‌هایی که قبلا توسط سیستم ایمنی ساخته شده قادر به تشخیص ویروس‌های جدید نیستند و بدن دوباره بیمار می‌شود. سیستم ایمنی بدن هنوز نسبت به ویروس‌هایی که از قبل نسبت به آنها ایمن شده‌اند، مصونیت کمی دارد و به همین دلیل است که گاهی بیماری شدت زیادی ندارد.

نگرانی‌ها از اپیدمی امسال

آمار ثبت شده از رده‌های ویروس آنفلوآنزا متشکل از نوع Aو B در حال حاضر فعال هستند که تحت عنوان ویروس‌هایH1N1 و H3N2 شناخته می‌شوند. در این میان H3N2مشکلی اساسی است. بین سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۶۸، هیچ ویروس H3N2 وجود نداشته بنابراین افرادی که قبل از سال ۱۹۶۸ متولد شده‌اند، ضعیف‌ترین سیستم ایمنی را در برابر ابتلا به آنفلوآنزا دارند که غالبا جمعیت سالمند را دربرمی‌گیرد. در زمان غلبه این ویروس، مرگ و میر افزایش می‌یابد به طوری که زمستان گذشته در اروپا شاهد مرگ ۲۲۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به ویروس H3N2 بودیم. به نظر می‌رسد که امسال هم این ویروس به نهایت شدت خود برسد. زمستان گذشته در استرالیا، این ویروس عامل بیش از سه چهارم موارد ابتلا بوده است و بیشترین مرگ و میرها را در افراد سالمند رقم زد. دانشمندان دانشگاه آمستردام معتقدند که هنوز علت شدت یافتن ویروس‌های آنفلوآنزا را به درستی نمی‌دانند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد که امسال مرگ‌بارترین اپیدمی ویروس آنفلوآنزا در صد سال اخیر به وقوع می‌پیوندد. در اپیدمی‌ای که صد سال پیش و در سال ۱۹۱۸ در اسپانیا رخ داد، بیش از ۱۰۰ میلیون نفر جان خود را از دست دادند که قریب ۵ درصد جمعیت آن زمان را شامل می‌شد. ویروس آنفلوآنزا به طور مستقیم باعث ایجاد ذات‌الریه ویروسی می‌شود که با عفونتی عمیق به غشاهای جذب‌کننده اکسیژن در ریه‌ها آسیب می‌رساند.

آنفلوآنزا به ویژه در سالمندان سطح وسیعی از التهاب را ایجاد می‌کند. هر ساله درست بعد از سپری شدن فصل شیوع آنفلوآنزا، موجی از مرگ و میر ناشی از بروز التهاب بر اثر بروز حملات و سکته‌های قلبی در دنیا رخ می‌دهد. چنین وضعیت مزمنی احتمال بروز التهاب را مانند چاقی افزایش می‌دهد که آنفلوانزا را خطرناک‌تر می‌کند. ذات‌الریه مرتبط با آنفلوآنزا چهارمین قاتل زنان در انگلیس به شمار می‌رود.

تزریق واکسن چقدر ضروری است؟

به حرف کسانی که می‌گویند تزریق واکسن باعث شده به آنفلوآنزا مبتلا شوند، گوش نکنید. ویروسی که داخل واکسن به کار رفته مرده است و قابلیت تکثیر ندارد. مشاهدات اخیر نشان می‌دهد که واکسیناسیون در گذشته به این معنا بوده که تا سال‌ها و تا پیش از هماهنگی با ویروس‌های جدید، ویروس آنفلوآنزا شدت داشته است. این یافته‌ها نشان می‌دهد که تزریق واکسن آنفلوآنزا تأثیر محافظتی شگرفی در جلوگیری از ابتلا به ویروس داشته باشد.

متاسفانه واکسن آنفلوآنزا به طور کامل قادر به ایجاد مصونیت و جلوگیری از ابتلا به بیماری نیست و افرادی که واکسن تزریق می‌کنند تا ۶۰ درصد نسبت به بیماری مقاوم می‌شوند. انگلیسی‌ها بالاترین آمار واکسیناسیون در برابر ویروس آنفلوآنزا را به خود اختصاص داده‌اند به طوری که بیش از ۷۰ درصد اشخاص بالای ۶۵ سال در این کشور تحت تزریق واکسن ویروس آنفلوآنزا قرار می‌گیرند. از زمان تزریق تا اثربخشی و ایجاد مصونیت آن حدود دو هفته زمان لازم است و کودکان بیشترین تاثیر را از آن می‌گیرند. در کودکان به جای تزریق واکسن، قطره حاوی ویروس ضعیف شده آنفلوآنزا خورانده می‌شود.

چگونه از خود و دیگران محافظت کنیم؟

واکسیناسیون بهترین راهکار برای جلوگیری از ابتلا به ویرس آنفلوانزاست اما در کنار آن، بایدها و نبایدهایی هم وجود دارد که رعایت آنها احتمال بروز این بیماری را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. شستن مرتب دست‌ها از جمله راه‌های ساده مقابله با این ویروس است. بعد از تماس دست‌ها با سطوح آلوده به ویروس، حتما دست‌ها را به خوبی بشویید زیرا تماس دست‌های آلوده با دهان و چشم ها احتمال ورود آن به بدن را افزایش می‌دهد.

در چنین شرایطی از ماسک استفاده کنید. ماسک به عنوان یک مانع در مقابل ورودی سیستم تنفسی می‌تواند تا حد زیادی مانع از ورود ویروس‌ها به داخل بدن شود.

اگر عطسه می‌کنید و دستمال همراه ندارید، به جای این که داخل دست‌هایتان عطسه کنید، از چین آرنج برای جلوگیری از انتشار ذرات خارج شده از دهان و ویروس های احتمالی استفاده کنید.

سعی کنید برای جلوگیری از انتشار ویروس آنفلوآنزا تا زمان بهبودی سر کار نروید و سعی کنید تا جایی که می‌توانید از منزل کارهایتان را انجام دهید.

سعی کنید زمستان‌ها از مهاجرت بین نیمکره شمالی و چنوبی که احتمال شیوع ویروس آنفلوآنزا وجود دارد، خودداری کنید. این کار احتمال ابتلا را کاهش می‌دهد. همچنین از درمان‌های معمول آنفلوآنزا شامل داروهای مسکن و ضداحتقان‌ها استفاده کنید تا علائم اولیه بیماری را کاهش دهد.