در کنار تمام بحران‌هایی که سیستانوبلوچستان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، حالا باید مشکل دیگری را هم اضافه کرد؛ کمبود خون: «برخی ذخیره‌های گروه خونی این استان دچار بحران شده است که می‌تواند خطرساز باشد.» این را سهیلا خسروی، مدیرکل انتقال خون سیستانوبلوچستان به «ایسنا» گفته و ادامه داده: «در ٧ ماه امسال ٣٩هزار واحد خون در استان اهدا شد، درحالی‌که نیاز استان در این مدت ٦٢هزار و ٥٣٣ واحد بود.» حالا به همه اینها نیاز روزانه ٤٠٠ واحد خون و فرآورده‌های خونی را هم باید اضافه کرد که از سوی همین مسئول اعلام شده است.
چند روز پیش بود که علی‌اکبر پورفتح‌الله، مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور به کاهش اهدای خون در پاییز و زمستان اشاره کرده بود؛ اتفاقی که هر سال سازمان انتقال خون را با چالش مواجه می‌کند. دلیل آن هم کاهش مراجعه مردم برای اهدای خون اعلام شده است، با این همه اما پورفتح‌الله گفته بود که ذخایر خونی کشور هر روز پایش می‌شوند تا همیشه پنج برابر مصرف روزانه خون و فرآورده‌های خونی ذخیره در اختیار باشد.
با این‌که این مسئول وعده جبران کمبودهای خونی را داده بود، اما مدیرکل انتقال خون استان سیستانوبلوچستان در گفت‌وگو با «شهروند»حرف‌های دیگری می‌زند و در عین حال تاکید می‌کند که تاکنون درمان بیماران با مشکل مواجه نشده است: «زمانی که با کمبود خون و فرآورده‌های خونی مواجه می‌شویم، درمان متوقف نمی‌شود، بلکه روندش طولانی می‌شود، حالا هم وضع استان به گونه‌ای نیست که خون در اختیار نباشد، چراکه ما وقتی به خون نیاز داشته باشیم، به هر شکلی که باشد، کمبودها را جبران می‌کنیم، اما مسأله، آمادگی در برابر حوادث و اتفاقات غیرمترقبه است. ما باید بین ٥ تا ٧ روز ذخیره خونی داشته باشیم، اما با این شرایط آمادگی لازم را نداریم.»
خسروی می‌گوید که کمبود شدید خون در استان احساس می‌شود و بیماران به خون نیاز مبرم دارند: «کاهش ذخایر خونی در این استان آن هم در پاییز و زمستان، یک روند عادی است، اما مسأله این است که در شرایط عادی میزان اهدای خون با میزان نیاز این استان برابر نبوده و حالا در فصل سرما کمبود ذخایر خونی بیش از همیشه خودش را نشان می‌دهد.»
خسروی می‌گوید که در استان سیستانوبلوچستان نمی‌توان نیاز بیماران را برآورده کرد و همیشه از ذخایر خونی استان‌های دیگر استفاده می‌شود.
میزان اهدا و نیاز به خون در سیستانوبلوچستان برابر نیست
شاید این‌طور به نظر برسد که میزان اهدای خون در سیستانوبلوچستان پایین است، اما خسروی این موضوع را رد می‌کند و می‌گوید که شاخص اهدای خون در این استان از تمام کشور بالاتر است، یعنی در سیستانوبلوچستان شاخص اهدای خون ٢٦ در هزار است و کل کشور آمار ٢٧ در هزار را دارد. مشکل اما جای دیگری است: «سیستانوبلوچستان دچار معضلات فراوانی است، یکی از مهمترین آنها وجود ٣هزار و ٢٠٠ بیمار تالاسمی است، در کنار این تعداد، هزار بیمار مبتلا به اختلالات انعقادی خونریزی دهنده با کمبود فاکتور ١٣ هم در استان زندگی می‌کنند تا جایی که این استان بالاترین تعداد بیماران با مشکل انعقادی را در دنیا دارد.» اما این همه ماجرا نیست، بالا بودن میزان تصادفات در این استان هم خود تبدیل به بحرانی جدی برای ذخایر خونی شده است. به گفته این مسئول در سازمان انتقال خون، جاده‌های استان ایمنی لازم را ندارند و در آنها تصادفات زیادی رخ می‌دهد، همین موضوع تعداد مصدومان را بالا برده و آنها برای درمان به واحدهای خونی زیادی نیاز دارند: «ما در یک شهر مرزی زندگی می‌کنیم، درگیری‌ها در این استان بالاست، درگیری قاچاقچیان و خودروهایشان. بالا بودن تصادفات هم مزید بر علت شده است، در یک تصادف بالای ١٠، ١٥ نفر مصدوم می‌شوند و نیاز به درمان پیدا می‌کنند.»
خسروی انتقاد جدی به وضع جاده‌های این استان دارد. او می‌گوید که جاده‌های این استان عمدتا یک باندی و کویری است، سرعت رانندگان هم بالاست و شرایط وقوع تصادف‌های شدید را فراهم می‌کند.
هر ٢١ ساعت یک مرگ در جاده‌های سیستان و بلوچستان
بررسی‌ها نشان می‌دهد، جاده‌های سیستان و بلوچستان با ۷ محور پرحادثه، ۳۸ نقطه حادثه‌خیز و تنها ۲۷۰ کیلومتر بزرگراه هر ۱۲ ساعت جان یک نفر را می‌گیرد. پیش از این در گزارشی اعلام شد، جولان کاروان‌های قاچاق سوخت و انسان، برخورد با شتر و در بیشتر روزهای سال کاهش دید افقی در جاده‌های استان بر اثر طوفان و ریزگردها، آمار تصادفات این استان را بالا برده است. گفته می‌شود، سیستان و بلوچستان به‌عنوان پهناورترین استان کشور از نظر میزان راه‌های جاده‌ای اصلی رتبه چهارم و از نظر میزان راه‌های روستایی رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده است، اما با وجود این، از نظر میزان بزرگراه رتبه آخر کشوری و از نظر میزان مجتمع‌های خدماتی و رفاهی بین‌راهی رتبه ٢٩ کشوری را دارد. این سهم اندک سیستان و بلوچستان از راه‌های مطمئن و امکانات رفاهی جاده‌ای درحالی است که از ٢٧ محور اصلی استان، ٧ محور به‌عنوان پرحادثه‌ترین محورهای استان شناخته می‌شود و حدود نیمی از تصادفات جاده‌ای استان در آنها رخ می‌دهد. در سال گذشته ٧٦٣ نفر در جاده‌های این استان جانشان را از دست داده و ٧هزار و ٢٧٠ نفر هم مصدوم شده‌اند.
مشکل دیگر در کمبود ذخایر خونی، زایمان‌های بالا و زایمان‌های خانگی است: «در این استان زاد و ولد نسبت به استان‌های دیگر، بالاتر است، خونریزی در حین زایمان‌ها هم بالاست، به‌ویژه زمانی که زایمان در خانه انجام شده است، مثلا همین چند روز پیش برای نجات یکی از این مادران، نزدیک به ٤٠ واحد خون استفاده شد، چرا؟ چون در خانه زایمان کرده و جانش به خطر افتاده بود.» براساس اعلام خسروی، میزان تولید و توزیع خون در سیستان و بلوچستان برابری ندارد.
نیاز خونی این استان از استان‌های دیگر تأمین می‌شود؛ کرمان، خراسان جنوبی، یزد، سمنان و خراسان شمالی استان‌هایی هستند که معمولا به سیستان و بلوچستان کمک‌رسانی و کمبودهای خون این استان را جبران می‌کنند، اما حالا که فصل سرماست و مراجعه برای اهدای خون کاهش پیدا می‌کند، خود همان استان‌ها هم با کمبود مواجه می‌شوند و درنهایت کمک‌رسانی کم می‌شود: «هر اتفاقی می‌تواند روی ذخایر خونی سیستان و بلوچستان تأثیر بگذارد، مثلا زلزله اخیر کرمانشاه که مصدومان زیادی هم داشت، باعث شد تمرکز استان‌های دیگر بر کرمانشاه بیشتر شود و ذخایر خونی‌شان را برای همان استان بفرستند.»
بیماران منتظرند
خسروی از مردم می‌خواهد تا برای اهدای خون اقدام کنند: «بسیاری از بیماران نیازمند به خون در بیمارستان‌ها چشم‌انتظار یاری مردم برای اهدای خون هستند، این درحالی است که فرآورده‌های خونی را نمی‌توان به مدت طولانی نگهداری کرد.» به گفته او، اهداکنندگان باید حداقل ٥٠ کیلوگرم وزن داشته باشند، سابقه رفتارهای پرخطر نداشته باشند، فشار خونشان پایین نباشد، حداقل ١٨ ساله و حداکثر ٦٠ ساله باشند، از سلامت کامل برخوردار باشند و به بیماری کم‌خونی مبتلا نباشند.
به گفته این مسئول، برای جبران کمبود خون و فرآورده‌های خونی به اهداکنندگان فراخوان تلفنی داده شده و حتی نامه‌ای خطاب به اداره‌های انتقال خون استان‌ها نوشته شده تا اگر بیش از نیازشان ذخایر خونی دارند، آن را در اختیار استان سیستان و بلوچستان قرار دهند.
هلال احمر طرح‌های خون‌گیری سالم را گسترش می‌دهد
محمدمهدی سجادی، معاون داوطلبان هلال احمر سیستانوبلوچستان مشکلات «خونی» استان را می‌شناسد، از تصادف‌ها و تعداد بالای بیماران و... هم خبر دارد و می‌داند که همه این مشکلات روند توزیع خون را با مشکل مواجه کرده است؛ با این حال به «شهروند» می‌گوید که گروه داوطلبان هلال احمر سیستانوبلوچستان با اجرای طرح اهدای ماندگار در تلاش هستند تا میزان خون‌گیری را بالا ببرند و فرهنگ اهدای خون را ارتقا دهند: «طرح اهدای ماندگار در شعبه‌های مختلف هلال احمر استان اجرا می‌شود. شهرهای زاهدان، چابهار، ایرانشهر، سراوان و... جزو شهرهایی هستند که بالاترین میزان اهدای خون را دارند.» به گفته سجادی، یکی از سیاست‌های هلال احمر استان این است که داوطلبان را تبدیل به اهداکننده مستمر کند و بر همین اساس هم به صورت هفتگی یا ماهانه با آنها در ارتباط است تا برای اهدای خون اقدام کنند. معاون داوطلبان هلال احمر استان سیستانوبلوچستان تأیید می‌کند که ذخایر خونی این استان به دلیل بالابودن تصادفات و بیماری‌ها کم است و می‌گوید: «در نظر داریم تا طرح‌های خون‌گیری را گسترش دهیم اما نکته‌ای که وجود دارد این است که خیلی از شهرها مرزی هستند و در آن‌جا پایگاه خون‌گیری وجود ندارد، همین هم شده تا ما هر چند وقت یک‌بار اتوبوس‌آمبولانس‌ها را از شهرهای بزرگ به سمت شهرهای کوچک بفرستیم تا کار خون‌گیری سالم را انجام دهند.» او می‌گوید که به دلیل مشکلات اقتصادی انتقال خون استان با مشکل تأمین پایگاه‌ها و نیروی انسانی برای فعالیت در آنها مواجه است: «اگر تعداد پایگاه‌های خون‌گیری بیشتر شود، قطعا میزان اهدای خون هم بالا می‌رود.»
شاخص اهدای خون در سیستان و بلوچستان ٢٦ در هزار و در کشور ٢٧ در هزار است
میزان اهدای خون در این استان پایین نیست، نیاز به ذخایر خونی زیاد است
در برخی از گروه های خونی با بحران مواجهیم
کمبود شدید خون در سیستان و بلوچستان احساس می شود
در استان سیستان و بلوچستان نمی‌توان نیاز بیماران را برآورده کرد و همیشه از ذخایر خونی استان های دیگر استفاده می شود
بررسی ها نشان می دهد، جاده‌های سیستان و بلوچستان با ۷ محور پرحادثه، ۳۸ نقطه حادثه‌خیز و تنها ۲۷۰ کیلومتر بزرگراه هر ۱۲ ساعت جان یک نفر را می‌گیرد
سیستان و بلوچستان به عنوان پهناورترین استان کشور از نظر میزان راه‌های جاده‌ای اصلی رتبه چهارم و از نظر میزان راه‌های روستایی رتبه سوم کشوری را به خود اختصاص داده است اما با این وجود از نظر میزان بزرگراه رتبه آخر کشوری و از نظر میزان مجتمع‌های خدماتی و رفاهی بین‌راهی رتبه ٢٩ کشوری را دارد
- 12
- 3
