موج دوم شیوع ویروس کرونا (corona) در کشور ایران با شدتی بیش از موج نخست یکه تازی می کند و روزانه حدود ۲۰۰ نفر را به زیر خاک می برد. توسعه و گسترش موج دوم در حالی شروع شد که میزان آمادگی بیمارستانی کشور نسبت به مرحله اول کاهش پیدا کرده بود و گمان می رفت که تا پاییز شرایط کشور به حالت ثبات رسیده است.
این ثبات اما دوامی نیاورد و روزهای مرگ باری از راه رسید و تقریبا به تمام استان های کشور هم سرایت کرد. در این روزها و در موج دوم دو استان محروم کشور، کهگیلویه وبویراحمد و سیستان وبلوچستان که در ماه های گذشته شرایط پایدار و به نسبت امنی داشتند، به وضعیت هشدار و قرمز رسیدند و حالا مدام مسئولان وزارت بهداشت در سخنان خود از لزوم توجه به این دو استان می گویند؛ این تأکید البته دلیل دیگری هم دارد. آمار و اطلاعات نشان می دهد که تعداد مبتلایان به این ویروس که در شرایط حاد بیماری قرار دارند، به عددی بالاتر از ظرفیت تخت های بخش ویژه بیمارستانی کشور رسیده و همین موضوع تصمیم گیری را برای مسئولان حوزه سلامت هم دشوار کرده است.
در روزهای گذشته خانواده برخی افراد مبتلا به این ویروس خبر داده اند که به دلیل مسن بودن بیمار خود یا نداشتن آشنا در مجموعه بیمارستانی، فرد مبتلا امکان بستری در بخش مراقبت ویژه را پیدا نکرده که البته مسئولان وزارت بهداشت ایران این موضوع را رد می کنند. وضعیت تعداد مبتلایان با شرایط حاد بیماری نسبت به ظرفیت بخش مراقبت ویژه بیمارستان های کشور چگونه است و آیا همه بیماران بدحال امکان بستری در تخت آی سی یو را ندارند؟
سیاست بیمارستانی اصفهان مثل اسپانیا شده است؟
یکی از نخستین اظهارنظرهای رسمی در رابطه ممکن نبودن بستری همه بیماران مرحله حاد بیماری در قسمت های ویژه بیمارستانی به صحبت های روز ۳۰ تیر رئیس بخش پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان برمی گردد. در آن روز ویدئویی منتشر شد که در آن« علی نعمت بخش»، رییس دانشکده پزشکی دانشگاه اصفهان، در جلسه ای خصوصی شرایط بیماران کرونایی را خطرناک بیان کرد و اعلام کرد:« بحث اختیار نیست؛( ببخشید دیروز هم دکتر محمدی زاده را احساساتی کردیم)، بحث این است که در آی سی یوی بیمارستان خورشید ما مجبور شدیم مثل اسپانیا کار کنیم که بیمار ۵۰ساله برود آی سی یو و ۷۰ساله بماند تا بمیرد». این اظهارنظر البته بلافاصله با واکنش و تکذیبیه این دانشگاه روبه رو شد که فیلم منتشره تقطیع شده که البته این دانشگاه فیلم کامل را هم منتشر نکرد. در پاسخ روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان آمده است:« در دانشکده پزشکی با حضور ریاست دانشکده، معاون درمان، اساتید بالینی و دستیاران دوره های تخصص، جلسه ای درخصوص افزایش ظرفیت تخت های ICU اختصاص یافته به بیماران مبتلا به کووید ۱۹ و برنامه ریزی برای مشارکت اعضای هیئت علمی و دستیاران در این زمینه تشکیل شد.
متأسفانه بخش کوتاهی از جلسه با سوء نیت به صورت حرفه ای تقطیع و بدون توجه به صحبت های پیش و پس از آن منتشر شده است. لازم به ذکر است که در موج دوم کرونا تاکنون حداکثر بیماران نیازمند تخت های مراقبت های ویژه تعداد ۱۵۰ بیمار در ۲۲ شهرستان استان بوده است، این در حالی است که شهر اصفهان دارای بیش از ۵۰۰ تخت مراقبت ویژه است و با توجه به افزایش تعداد بیماران امکان افزایش تخت های اختصاص یافته به بیماران کووید۱۹ وجود دارد و این موضوع که بیماری به علت کمبود تخت ICU فوت کرده باشد ، از اساس نادرست است و بیان اشاره شده در فیلم معطوف به ضرورت درگیرشدن ظرفیت بیشتری از تخت های ICU سایر بیمارستان ها به بیماران کووید۱۹ بر اساس افزایش تعداد بالای بیماران بوده است». بخش مهم این جوابیه می گوید که در حال حاضر ظرفیت بخش آی سی یو بیش از سه برابر مبتلایان بدحال ویروس کروناست. در این جوابیه البته توضیحی درباره تعداد تخت های بخش مراقب ویژه که به بیماران ویروس کرونا اختصاص پیدا کرده، آورده نشده و همچنین مشخص نیست اگر تعداد مبتلایان با شرایط حاد بیماری به بیش از ۵۰۰ نفر برسد، مسئولان بیمارستانی چه سیاستی را در پیش خواهند گرفت؟
ظرفیت تخت های مراقبت ویژه کشور چقدر است؟
به نظر می آید بررسی درستی و سقم ماجرای اصفهان و گفته های رئیس بخش پزشکی بیمارستان علوم پزشکی این استان و همینطور بررسی شرایط کلی کشور با کمک گرفتن از امار و ارقام رسمی روش سنجیده تری است؛ به این معنا که گنجایش کنونی بخش مراقبت ویژه کشور چقدر است و فعلا چه تعداد از مبتلایان نیازمند بستری در این بخش و استفاده از تخت های آی سی یو هستند؟ بررسی این مسئله در گام اول نیازمند بررسی گنجایش بیمارستانی کشور و همچنین ظرفیت بخش مراقبت ویژه در کشور است. مانند هر مسئله آماری دیگری در کشور، رسیدن به اطلاعات دقیقی از ظرفیت بیمارستانی و همچنین ظرفیت بخش مراقبت های ویژه سخت است و آخرین داده ها رسمی منتشرشده به سال ۹۶ برمی گردد. طبق سال نامه آماری مورد تائید وزارت بهداشت که در سال ۱۳۹۶ منتشر شد، تعداد ۱۲۵هزارو ۵۶۶ تخت بیمارستانی در ۳۱ استان کشور موجود است که از این تعداد هشت هزارو ۲۱۲ تخت آی سی یو است. ازاین گذشته در دو سال پیش هم مسوولان آماری در این زمینه مطرح کردند؛ مثلا دی ماه سال گذشته « علی امیر سوادکوهی» رئیس انجمن مراقبت های ویژه ایران، تعداد تخت های آی سی یو کشور را هفت هزارو ۲۰۰ مورد عنوان کرد. ابتدای امسال هم« علی ربیعی»، سخنگوی دولت، از افزایش حدود هزارتختی بخش مراقبت ویژه بیمارستانی کشور سخن گفت که البته این اظهارنظر از سوی مراجع و کارشناسانی غیردقیق خوانده شد. طبق این اعداد و ارقام، تعداد تخت های آی سی یو کشور در بالاترین حالت حدود هشت هزار تخت است که البته همه این تخت ها به بیماران کرونایی اختصاص پیدا نخواهد کرد.
مبتلایان کنونی نیازمند بستری در آی سی یو چند نفر هستند؟
گام بعدی برای این بررسی، محاسبه و برآوردی از تعداد مبتلایان به ویروس کرونا در کشور و همچنين تعداد مبتلایان با وضعیت حاد بیماری است؛ اینکه چه تعداد از این بیماران نیازمند بستری در بخش مراقبت های ویژه هستند؟ برای جواب به این سوال، دقت در آخرین داده ها رسمی اعلام شده از سوی سخنگوی وزارت بهداشت می تواند کارساز باشد.« سیماسادات لاری» ظهر دیروز در این مورد گفت:« از دیروز تا امروز سوم مرداد ۱۳۹۹ و طبق معیارهای قطعی تشخیصی، دوهزارو ۴۸۹ بیمار تازه مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که هزارو ۵۰۴ نفر از آنها بستری شدند. مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۲۸۶هزارو ۵۲۳ نفر رسید. متأسفانه در ۲۴ ساعت گذشته، ۲۱۵ بیمار کووید۱۹ جان خود را از دست دادند و مجموع متوفیان این بیماری به ۱۵هزارو ۲۸۹ نفر رسید». او همچنین درباره بیماران رهایی یافته از بند این ویروس و همچنین افراد با شرایط حاد بیماری هم گفت:« خوشبختانه تاکنون ۲۴۹هزارو ۲۱۲ نفر از بیماران، بهبود یافته یا از بیمارستان ها ترخیص شده اند. سه هزارو ۶۵۳ نفر از بیماران مبتلا به کووید۱۹ در وضعیت شدید این بیماری تحت مراقبت قرار دارند. تاکنون هم دو میلیون و۲۷۸هزارو ۳۸۴ آزمایش تشخیص کووید۱۹ در کشور انجام شده است ».
به عبارت دیگر فعلا و بر اساس آمار رسمی، سه هزار و ۶۵۳ نفر در شرایط شدید این بیماری قرار دارند و اگر تعداد تخت های بخش ویژه کشور را همان حد بالا یعنی هشت هزار تخت در نظر بگیریم و فرض بعدی را هم اختصاص ۵۰ درصد تخت های بخش مراقبت ویژه به بیماران کرونا (corona) لحاظ کنیم، در حال حاضر تعداد افراد مبتلا با شرایط حاد به تعداد تخت های بخش مراقبت ویژه نزدیک شده است. به عبارت دیگر اگر شیوع ویروس به همین شدت ادامه پیدا کند، حتما در روزهای آینده کادر بیمارستانی مجبور به گزینش بیماران برای بستری در بخش مراقبت های ویژه خواهند شد؛ البته اگر تاکنون مجبور به چنین گزینش دشواری نشده باشند. نکته مهم دیگر در این زمینه نبود عدالت توزیعی در بخش تخت های مراقبت ویژه است و استان های محروم که از قضا این روزها در شرایط حاد شیوع قرار دارند، سرانه بسیاری پایین تری دارند و همین سرانه پایین در بخش تخت های مراقبت ویژه، امکان افزایش مرگ را بیشتر می کند.
* محمد باقرزاده
- 13
- 1
