سرماخوردگی در دوران بارداری
سیستم ایمنی بدن بطور طبیعی در دوران بارداری تا حدودی سرکوب میشود و عملکرد آن نسبت به قبل، کندتر میشود؛ بدین دلیل که جنین توسط سیستم ایمنی مادر، به عنوان جزئی از بدن محسوب میشود و به آن حمله نمیکند تا جنین توانایی زندگی درون رحم مادر در تمام مدت بارداری را داشته باشد. بدن مادر در موقعیتیست که به مراقبت بیشتری نیاز دارد زیرا اگر در طول بارداری به هر گونه بیماری مبتلا شود برای درمان آن مجوز استفاده از هر دارویی را ندارد. مسلماً بدن مادر باردار با کاهش قدرت سیستم ایمنی، توانایی مقابله با سرماخوردگی مانند پیش از بارداری را ندارد، به همین خاطر دربرابر علائم شایع سرماخوردگی مانند آبریزش بینی، سرفه و گلو درد دچار اسیب بیشتری می شود.
علائم سرماخوردگی در دوران بارداری
در دوران بارداری و غیر بارداری، علائم و نشانه های سرماخوردگی شبیه هم می باشد. مدت زمان بروز این علائم بمدت ۱۰ تا ۱۴ روز می باشد. ولی درصورت تداوم این علائم، بیش از ۱۰ تا ۱۴ روز یا تشدید شدن آن باید به پزشک مراجعه کنید. سرماخوردگی معمولاً با علائمی نظیر گلودرد و آبریزش بینی شروع می شود و پس از گذشت دو یا سه روز، گاهی وقت ها این علائم تشدید میشود:
- عطسه
- سرفه
- گرفتگی بینی
- تب خفیف
- خستگی بدن
- ریزش اشک
- سردردهای خفیف یا شدید
علت سرماخوردگی در دوران بارداری
رینو ویروس، علت اصلی سرما خوردگی محسوب میشود که از هر فرد به فرد دیگری منتقل میشود. وقتی که در دوران بارداری سیستم ایمنی مادر، ضعیف میشود احتمال بروز سرما خوردگی خیلی زیاد میشود به همین علت تقویت سیستم ایمنی بدن به عنوان مهم ترین اقدامیست که باید برای درمان سرماخوردگی زن باردار در نظر گرفته شود.
سرماخوردگی در دوران بارداری خطرناک است؟
سرماخوردگی در دوران بارداری به تنهایی خطری را تهدید نمیکند، ولی درصورت همراه شدن با تب بالای ۳۹ درجه بیانگر عفونت در بدن مادر می باشد. همچنین برای این که آبریزش را در دوران بارداری درمان کنید باید طبق نظر پزشک، داروهایی را مصرف کنید که در دوران سرماخوردگی مجاز باشد.
عوارض سرماخوردگی در دوران بارداری
از عوارض سرماخوردگی می توان به عوارضی اشاره کرد که در اثر داروها حاصل میشود. در صورت تب داشتن خانم باردار، این تب بالا به معنای وجود عفونت است و اگر درمان نشود در ماه های اول بارداری احتمال سقط جنین را افزایش می دهد و همچنین پس از ۷ ماهگی احتمال زایمان زودرس وجود دارد. وزن کم نوزاد یکی از عوارض مصرف خودسرانه ی قرص سرماخوردگی، مسکن ها و تب برها می باشد.
داروهای ممنوعه برای درمان سرماخوردگی در دوران بارداری
داروهایی که زنان باردار در صورت ابتلا به سرماخوردگی، مجاز به مصرف آن نیستند شامل داروهای دارای پایه افدرین( داروهایی که برای تسکین موقت تنگی نفس و خستگی ناشی از آسم و بیماری های تنفسی تجویز میشوند )، فروش داروهای ضدسرماخوردگی معمول بدون تجویز نسخه، بخورهای حاوی منتول و شربت های ضدسرفه ی خلط آور می باشد. در نهایت خانم های باردار نباید داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مثل آسپرین و ایبوبروفن را مصرف کنند.
روش های خانگی درمان سرماخوردگی در دوران بارداری
در دوران بارداری به منظور درمان آنفولانزا و سرماخوردگی، روشها و داروهای بی خطری وجود دارد. از این رو برای درمان سرماخوردگی در بارداری بهتر است که نسبت به داروهای مطمئن و خطرناک مطلع شوید و برای درمانشان از روش های خانگی استفاده کنید.
* داشتن استراحت کافی:
یکی از راههای کوتاه کردن طول مدت سرماخوردگی، استراحت کردن است در روزهای ابتدایی بیماری تا حدودی استراحت کردن، برای بدن شما مفید است.
* ورزش:
زنان بارداری که سرماخوردگی دارند ولی دچار عارضه ی تب نشده ند و یا سرفه موجب اذیت کردن آنها نمی شود مجوز انجام فعالیت های ورزشی منظم و سبک را دارند. از مزایای ورزش در بارداری می توان به حفظ روحیه و سلامت مادر و جنین اشاره کرد.
* شستشوی بینی:
شستشوی بینی با سرم شست و شو بهترین روش درمان سرماخوردگی در دوران بارداری محسوب میشود. البته درصورت بیشتر شدن طول مدت سرماخوردگی از یک هفته حتماً باید نزد پزشک بروید. گاهی وقت ها پزشک شما تشخیص میدهد که باید بعضی از آنتی هیستامین ها را مصرف کنید. در هر حال توصیه می شود که با استفاده از آب نمک یا سرم شست و شو، بینی خود را بطور مرتب بشویید و تمیز کنید. همچنین بهتر است بدانید که هوای سرد و خشک باعث تشدید شدن سرماخوردگی شما میشود، به همین خاطر باید هوای خانه را مرطوب کنید. توصیه ی متخصصان برای خانم های باردار اینست که نسبت به تزریق واکسن آنفلوانزا پیش از شروع فصل سرما اقدام کنند. این نکته را در دوران بارداری در نظر داشته باشید که نباید هیچ دارویی را بدون نظر پزشکتان مصرف کنید.
* مصرف سیر تازه:
ترکیبات ضد ویروس و ضد باکتری( آلیسین) موجود در سیر، نقش بسزایی در درمان سرماخوردگی دارد، به این ترتیب می توانید یک یا دو تکه کوچک سیر را بخورید و یا آن را به سوپ خود اضافه کنید.
* آب رسانی کافی به بدن:
در دوران بارداری باید حتماً آب موردنیاز بدن خود را تامین کنید. به همین منظور باید آب و مایعات مفیدی نظیر چای کم رنگ، آب طعم دار لیمو، آب معدنی های گازدار و یا حتی آبمیوه های ارگانیک را مصرف کنید. حجم خون بدن مادران باردار با گذشت زمان زیاد میشود و با توجه به اینکه آب، تشکیل دهنده ی بخش عمده ای از خون است؛ به همین خاطر باید در این دوران، آب و مایعات بمیزان کافی بنوشید. در صورت ابتلا به سرماخوردگی در دوران بارداری باید در طول روز به مظور آب رسانی کافی به بدن، بدون بروز حس عطش یا علائم تشنگی به میزان کافی آب بنوشید.
* استفاده از دستگاه بخور :
درصورتی که سرفه میکنید و همچنین درصورت ابتلا به احتقان بینی نمیتوانید شب ها خواب راحتی داشته باشید از این رو بهتر است که از یک دستگاه بخور برای کمک به تنفس بهتر استفاده کنید. اگر هوای درون منزل را مرطوب نگه دارید به نرم شدن سینه، روان شدن ترشحات ریوی و باز شدن مجاری تنفسی کمک می کند و در نتیجه تأثير به سزایی در تنفس راحت و طبیعی و استراحت بهتر شما دارد.
* مصرف پیاز:
مصرف پیاز برای درمان سرماخوردگی در دوران بارداری مفید است. خاصیت ضدعفونی کننده ی پیاز کاربرد بسیاری دارد، همچنین مصرف پیاز پخته شده، خلط آور است و ترشحات گلو را کاهش می دهد. همچنین میتوانید از پیاز در سوپ، استفاده کنید و میل کنید.
* غرغره کردن آب نمک:
غرغره کردن آب نمک، تأثير به سزایی در تسکین گلو درد دارد. به این منظور باید در یک لیوان آب گرم، یک چهارم قاشق چای خوری نمک را حل کنید و روزانه چندین مرتبه غرغره کنید.( چنانچه در دوران بارداری، فشار خون شما بالا باشد باید برای غرغره کردن آب نمک احتیاط کنید و در این زمینه با پزشک خود حرف بزنید ).
* لیمو و عسل:
یکی از روشهای موثر برای درمان سرماخوردگی در دوران حاملگی استفاده از عسل با لیمو می باشد. درواقع خواص طبیعی لیمو و عسل برای درمان سرماخوردگی مفید است. خواص ضد میکروبی و ویتامین C لیمو و همچنین طعم شیرین عسل برای مبارزه با آلرژی فصلی و طیف گسترده ای از خواص ضد میکروبی ارزشمند است. آن ها برای کمک به علائم سرماخوردگی، اغلب در آب گرم یا چای استفاده می شود. عسل و لیمو در مهار کردن رشد میکروب که باعث بروز عفونت میشود، تأثير به سزایی دارد. ویتامین C موجود در لیمو باعث تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان علائم سرماخوردگی میشود.
خواص ضد ویروسی عسل در مهار کردن فعالیت های ویروس سرماخوردگی مؤثر است. علاوه بر این عسل، سرفه را درمان می کند و در طول سرماخوردگی، به خواب افراد به خصوص کودکان کمک میکند. طبق برخی از شواهد موجود، گاهی وقت ها عسل در مقایسه با سرکوب کننده های سرفه( دکسترومتورفان) عملکرد بهتری دارد. بطور کلی، بنابر شواهد کافی، طول دوره ی سرماخوردگی با مصرف لیمو و عسل کوتاه میشود و همچنین در پیشگیری از سرماخوردگی مفید است.
* اکالیپتوس:
خواص ضدعفونی کننده ی گیاه اکالیپتوس، تأثير به سزایی در درمان سرماخوردگی دارد. برای این که از خواص این گیاه برخوردار شوید، باید در ۲۵ میلیگرم روغن مایع گیاهی بمیزان ۱۵ تا ۲۰ قطره روغن اوکالیپتوس بریزید و با استفاده از آن قفسه سینه خود را ماساژ دهید.
* شلغم، لبو و کدو حلوایی:
اگر شلغم، لبو و کدو حلوایی را به صورت آب پز مصرف کنید به درمان سرماخوردگی در دوران بارداری کمک میکند.
داروهای مجاز برای درمان سرماخوردگی در بارداری
مادر باردار تنها با تجویز پزشک متخصص در فاصله هفته ۱۲ام تا ۲۸ام بارداری مجاز به مصرف دارو می باشد. در ادامه با انواع داروهای قابل استفاده برای درمان مادران باردار مبتلا به سرماخوردگی اشنا شوید:
> داروی مهارکننده سرفه در شب
> پماد منتول برای قفسه سینه، شقیقه ها و زیر بینی
> داروی سرفه( آبنبات سرماخوردگی در بارداری) یا قرصهای مکیدنی گلو
> چسب های تنفسی بینی که برای بازشدن راههای تنفسی مورد استفاده قرار میگیرد.
> استامینوفن( تیلنول) برای درد، گرفتگی عضلات و تب
> داروی خلط آور در روز
> شربت ساده سرفه
> کربنات کلسیم( میلانتا، تامز) یا داروهای مشابه برای درمان سوزش سردل، تسکین حالت تهوع یا مشکل معده
این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف داروهای همه کاره که برای مقابله با علائم بسیاری از بیماریها از مواد تشکیل دهنده مختلف ترکیب شده اند، برای مادران باردار بسیار خطرناک است.
پیشگیری از سرماخوردگی در دوران بارداری
* برای این که در دوران بارداری به سرماخوردگی مبتلا نشوید باید تا جایی که میتوانید از دست دادن و روبوسی با افراد بپرهیزید.
* باید به منظور پیشگیری از سرماخوردگی از ماسک در اماکن عمومی پرازدحام استفاده کنید و دست تان را هرگز به چشمانتان نزدیک نکنید.
* دستانتان را بطور مرتب با آب و صابون بشویید.
* توصیه میشود که یک رژیم غذایی سالم داشته باشید که همه ی گروههای غذایی در آن وجود داشته باشد. اگر اداب صحیح غذا خوردن را رعایت کنید تأثير مهمی در سیستم ایمنی قویتر، هضم خوب و کاهش ابتلا به بیماری های مختلف دارد. از این رو باید غذا را بخوبی بجوید، از درهم خوری بپرهیزید، همچنین نباید همراه با غذا ازموادی نظیر آب، ماست، سالاد و مایعات دیگر مصرف کنید، در یک وعده غذایی از خوردن چند مدل غذا پرهیز کنید، نباید پرخوری کنید، در فاصله یک ساعت قبل تا ۲ ساعت پس از غذا از مصرف چای و میوه بپرهیزید. در هر میان وعده توصیه ی ما به شما اینست که فقط یک نوع میوه میل کنید، در ساعات منظم باید برنامه غذایی خود را در فواصل ۴- ۳ساعت به صورت ۵ وعده غذایی با حجم کمتر تنظیم کنید، بعد از این که حداقل بمدت ۳- ۲ ساعت از زمان شام خوردنتان گذشت، می توانید بخوابید.
* باید به گونه ای برنامه خود را تنظیم کنید تا به میزان کافی استراحت داشته باشید و در ساعت ۱۰- ۹ شب بخوابید.
* برای پیشگیری از سرماخوردگی در دوران بارداری بهتر است که فعالیت بدنی مناسب داشته باشید. از عواملی که به ایجاد گردش بهتر خون در بدن، تقویت سیستم ایمنی قوی و دفع فضولات کمک می کند می توان به پیاده روی ملایم روزانه و پرهیز از استراحت و بی حرکتی زیاد اشاره کرد.
* در طی روز و حتی در زمان خواب باید به منظور پیشگیری از سرماخوردگی در دوران بارداری، سر و گردن و کف پاهایتان را بپوشانید.
* در صبح ناشتا یا پس از حمام نباید آب و نوشیدنی های خیلی خنک بخورید.
* در معرض باد به ویژه بعد از حمام به منظور پیشگیری از سرماخوردگی در دوران بارداری قرار نگیرید.
زمان مراجعه به پزشک
زنان باردار مبتلا به سرماخوردگی اگر با علائم و نشانه های زیر مواجه شدند باید سریعاً به پزشک مراجعه کنند:
>> با وجود مراقبت های خانگی هنوز هم با علائم سرماخوردگی رو به رو هستید و درمان نشده اید.
>> برای سرماخوردگی در دوران بارداری از داروهای بی ضرر مصرف کرده اید ولی هنوز علایم سرماخوردگی دارید.
>> با علئمی مانند سرگیجه، گیجی یا سردردهای شدید مواجه هستید.
>> سرفه های شما در زمان سرماخوردگی با خلط سبز رنگ همراه باشد.
>> در صورتی که تب دارید و از ۳۹ درجه یا ۴۰ درجه بالاتر است.
>> روی قفسه سینه ی خود، احساس درد یا فشار دارید یا تنفستان مشکل پیدا کرده است.
>> اگر به خونریزی واژینال مبتلا شده اید.
>> درصورتی که حرکت های جنین شما بعد از سرماخوردگی در دوران بارداری کم تر شده است.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 14
- 3