آشنایی با شروط حق طلاق

اگر حق طلاق از شروط ضمن عقد در نظر گرفته شده باشد قباله ازدواج برای انجام این کار کافیست

حق طلاق چیست؟

حق طلاق بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی و شرع، بدست مرد است ولی مرد میتواند به همسرش یا هر شخص دیگری اجرای حق خود در طلاق را وکالت دهد. بر خلاف باور عموم، نکته مهم در حق طلاق اینست که اعطای وکالت در طلاق به زوجه، زوجه را از حقوق مالی خود محروم نمی سازد و زوجه علاوه بر این که میتواند به وکالت از زوج، درخواست طلاق دهد، اصالتا می تواند از زوج تقاضای حقوق مالی خود نظیر مهریه و نفقه های پرداخت نشده را داشته باشد. چه بسا زوجه به وسیله چنین وکالتنامه ای میتواند در زمره اختیارات خود، تعیین تکلیف در خصوص نفقه و جهیزیه و حضانت فرزندان مشترک  را درج کند.

پیشینه حق طلاق

> دوره پس از مشروطه:

فضای ایران با شروع دوره مشروطه در حال دگرگونی از جامعه ای سنتی بسوی جامعه ای با قوانین مدرن بود از این جهت نخستین نمونه های اعتراض به ازدواج اجباری در تاریخ معاصر ایران با فعالیت های روزنامه نگاران و نمایشنامه نویسانی همچون میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی با انتشار آثارشان شکل گرفت. در سال ۱۳۱۰ نخستین قانون در این زمینه بر اساس قوانین شریعت دین اسلام با نام« قانون راجع به ازدواج» به تصویب رسید که شهروندان را موظف به ثبت ازدواج و حق طلاق در دفتار دولتی می کرد.

یکی از دغدغه‌هایی که عموم مردم دارند، حق طلاق زن و نحوه اجرایی کردن آن است

با تلاش فعالان و حامیان حقوق زنان در دوره های مختلف، در سال های بعد این قوانین بارها مورد تجدید نظر قرار گرفت که تصویب« قانون حمایت خانواده» و اصلاحیه بعدی آن از نتایج این تلاش ها بود که با پیگیری سازمان زنان ایران به ترتیب در سال های ۱۳۴۶ و ۱۳۵۴ به تصویب رسید که به این ترتیب بدون قید و شرط مرد، حق طلاق محدود می شد.

> دوره پس از انقلاب ۱۳۵۷:

نخستین تغییرات قانون که پس از انقلاب ۱۳۵۷ و به دستور روح الله خمینی صورت گرفت بازگشت قوانین خانواده به قوانین مورد تائید اسلام بود که گروهی از وکلای مدافع حقوق زنان به لغو« قانون حمایت از خانواده» اعتراض کردند که راه به جایی نبرد و در نتیجه حق طلاق به مرد داده شد.

شروط حق طلاق زن

دفترچه های ازدواج موجود در دفاتر ازدواج دارای بند هایی هستند که در صورت امضاء از طرف شوهر، زن این اختیار را دارد که در دادگاه های خانواده بعد از حصول این شرایط حاضر شده و تقاضای حق طلاق نماید.

طبق عقد نکاح خارج لازم زوج در بند« الف» این عقد نامه ها، هر موقع بنا به درخواست زوجه طلاق صورت نگیرد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای حق طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار او نبود، زوج باید نصف دارایی موجود خود را که در ایام زناشویی با او بدست آورده طبق نظر دادگاه بلاعوض به زوجه منتقل کند.

ضمن عقد نکاح خارج لازم زوج در بند« ب» این عقدنامه به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر می دهد که زن در صورت تحقق شرایطی، از ناحیه مرد وکیل است شخصاً یا با انتخاب فرد دیگری به دادگاه مراجعه کند و پس از اثبات ادعا، درخواست حق طلاق کند. شروط ضمن عقد نکاح ۱۲ شرط میباشد که به آن شروط دوازده گانه عقد نکاح می گویند. شروط حق طلاق زن به شرح زیر است:

* زن میتواند در صورتی که شوهرش از دادن خرجی او و انجام سایر حقوق واجبی که نسبت به همسرش دارد به مدت ۶ ماه خودداری کند، از دادگاه تقاضای صدور حق طلاق را داشته باشد.

* دومین شرط ذکر شده در عقدنامه که زن طبق آن مجوز حق طلاق را دارد، بدکرداری زوج است تاآنجا که ادامه زندگی برای زوجه طاقت فرسا شود.

* بیماری خطرناک غیر قابل درمان مرد آنقدر که سلامت زن را به خطر بیاندازد، از سومین شروطیست که زن با وجود آن می تواند تقاضای حق طلاق دهد.

* از چهارمین شرط حق طلاق زن می توان به دیوانه بودن مرد اشاره کرد در هنگامی که امکان فسخ وجود ندارد.

آسان ترین راه برای گرفتن حق طلاق زن حضور در یک دفتر اسناد رسمی است

* اشتغال مرد به کاری که سبب شود حیثیت و آبروی زن و مصالح خانوادگی او آسیب ببیند، از پنجمین شرط مندرج در عقدنامه است که زن میتواند تقاضای حق طلاق کند.

* یکی دیگر از شروط ضمن عقد نکاح که زن، حق طلاق را دارد اینست که محکومیت شوهر به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر باشد، یا به جزای نقدی که بر اثر ناتوانی از پرداخت، ۵ سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که کلاً ۵ سال بازداشت یا بیشتر شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.

* در صورتیکه زوج به هر گونه اعتیادی مبتلا باشد که از نظر دادگاه به زندگی خانوادگی آسیب وارد کند و سبب سخت شدن ادامه زندگی برای زوجه شود مانند اعتیادی که منجر به بیکاری مرد، فروش اثاث منزل و وارد نمودن ضرر به سلامت جسمی و روحی زن و فرزند شود، در این صورت زن مجوز حق طلاق را دارد.

* هشتمین شرطی که زن به اختیار آن حق طلاق دارد، اینست که زوج بدون عذر موجه زندگی خانوادگی را ترک کند یا این که بدون عذر موجه ۶ ماه پی درپی غیبت کند، در چنین شرایظی زن میتواند به دادگاه مراجعه کند و طلاقش را بدون حضور شوهر ثبت کند.

* یکی دیگر از شروطی که در عقدنامه نیز ذکر شده و زن میتواند طبق آن حق طلاق خود را نزد دادگاه بگیرد، محکومیت قطعی زوج بر اثر ارتکاب به جرم و اجرای هر گونه مجازات اعم از حد و تعزیر است که مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی زن باشد تشخیص چنین امری نیز طبق وضع و موقیعت زن و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.

* دهمین شرط از شروط دوازده گانه عقد نکاح، اینست که مرد بعد از این که ۵ سال از زندگی مشترکشان گذشت به علت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر بچه دار نشود که در اینصورت زن میتواند تقاضای حق طلاق کند.

* چنانچه زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه بعد از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود در این صورت دادگاه میتواند حق طلاق را برای زن صادر کند.

* آخرین شرط از شروطی که زوج در عقدنامه آنرا امضا می کند و حق طلاق را به همسرش می دهد، ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسرش است که زن در صورت وقوع چنین شرایطی، می تواند حق طلاق را از مرد بگیرد.

حق طلاق زن در دادگاه ها و سایر مراجع قضایی به رسمیت شناخته شده است

مدارک لازم برای گرفتن حق طلاق

چنانچه حق طلاق از شروط ضمن عقد در نظر گرفته شده باشد برای انجام چنین کاری قباله ازدواج اکتفا میکند. همینطور چنانچه طلاق در دفترخانه انجام شود به مدارکی همچون اصل و کپی شناسنامه، اصل و کپی کارت ملی و اصل سند ازدواج احتیاج است. زوجه برای احراز وکالتش نزد دادگاه، به وکالت نامه ای رسمی از زوج نیاز دارد. درعمل، زوجه صرفا به استناد شرط ضمن عقد نکاح نمیتواند خودش را وکیل زوج معرفی نماید؛ به همین علت برای این که چنین شرطی ضمن عقد نکاح، قابل اجرا شود باید علاوه بر درج چنین شرطی، زوج برای اعطای وکالت به زوجه به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کند و وکالتش را برای مطلقه نمودن خود طی سندی رسمی با درج موارد فوق به زوجه و ارائه مدارک لازم برای گرفتن حق طلاق، اعطا کند.  

انواع وکالت طلاق و واگذاری حق طلاق

انواع وکالت در طلاق شامل موارد زیر می باشد :

- وكالت طلاق مطلق( حق طلاق مطلق):

در وكالت طلاق یا حق طلاق مطلق، تحقق امری در عالم خارج شرط نمی باشد یعنی زوج به زوجه وكالت می دهد هر وقت بخواهد از جانب زوج، خود را مطلقه سازد هر چند در این موارد نیز زوج است كه زوجه را طلاق می دهد؛ ولی اثر آن با موردی كه زوجه راساً طلاق بگیرد یكسان است و زوجه نیز حق دارد که رابطه زوجیتش را به مردی كه ادامه نكاح با او مضر است، خاتمه دهد. این امر در قانون مدنی صریحاً پیش بینی نشده است؛ ولی چنین امكانی را میتوان از قواعد عمومی مربوط به وكالت و نكاح و طلاق در حقوق مدنی تائید نمود مضاف بر اینكه فقهای مختلفی بر صحت آن تصریح نموده اند که یکی از این فقها امام خمینی( ره) می باشد.

- وکالت مشروط:

طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنى در وکالت مشروط، حق طلاق مقید به تحقق شرطى در خارج است. به بیان دیگر، شروط مندرج در این ماده و قباله هاى نکاحیه مانند اختیار کردن زن دیگر توسط شوهر، ترک انفاق، سوءرفتار و… یا هر شرطى که خلاف مقتضاى ذات عقد ازدواج نباشد، باید به وقوع بپیوندد و در اینصورت ، زن از جانب شوهر خود می تواند بعنوان وکیل حق طلاق خود را بگیرد.

یکی از راه‌های گرفتن حق طلاق زن، درج این حق در سند ازدواج است

نقش وکیل در دریافت حق طلاق

به مشورت و راهنمایی بهترین وکیل  در خصوص حق طلاق و وکالت در طلاق در دو مرحله نیاز است. نخستین مرحله قبل از درج این حقوق در سند ازدواج و یا در دفتر اسناد رسمی است. بهتر است زوجین پیش از این که به دفتر اسناد رسمی برای واگذاری حقوقی نظیر حق طلاق، حق خروج از کشور، حق مسکن، حق تحصیل و سایر موارد مراجعه کنند، ابتدا از یک وکیلی که در حقوق خانواده تخصص دارد، مشورت بگیرند به علت این که متن وکالت نامه و اقرارنامه ای که توسط زوج امضا می شود باید دقیق باشد در غیراینصورت در آینده امکان دارد قابلیت اجرایی نداشته باشد. دومین مرحله اینست که زمان طلاق به حضور و همراهی وکیل نیاز است. برای تسهیل و تسریع روند جدایی و جلوگیری از مشکلات احتمالی در پروسه طلاق، بهتر است از یک وکیل با تجربه کمک بگیرید.

مزایای حق طلاق برای زن

چنانچه حق طلاق با زن باشد، در تمام مراحل و از طریق وکیل دادگستری میتواند بدون نیاز به حضور شوهر با طلاق توافقی، به راحتی طلاق بگیرد.

معایب حق طلاق برای زن

بعد از دادن این وکالت، زن یا هر فرد دیگری که وکالت در طلاق به او داده شده است می تواند در کوتاه ترین زمان و با شرایطی که در وکالتنامه آمده است، از طریق طلاق توافقی، بدون حضور شوهر و با انتخاب وکیل برای وی، حق طلاق( گواهی عدم امکان سازش) را از دادگاه خانواده اخذ نماید.

حدود اختیارات وکالتنامه‌ی حق طلاق بسیار اهمیت دارد

گردآوری: بخش سلامت سرپوش