چه کنیم که اسیر تشخیص های نادرست و افراطی آلرژی غذایی نشویم؟

این تراژدی وقتی عمیق‌تر می‌شود که شیرخواران و کودکان معصوم بیشتر سوژه مورد نظر باشند. این گلهای نو شکفته که از خود اراده و زبانی برای دفاع ندارند، به بهانه خیرخواهی و با کوچک ترین علایمی که اغلب حساسیت غذایی نیست، انگ آلرژی غذایی می‌خورند و چه بسا از شیر مادر که سالمترین و بهترین ماده غذایی محسوب می‌شود، محروم می‌گردند.

هفته و ماه‌های اول پس از تولد سرعت رشد کودک و به خصوص رشد مغزی از تمام دوره‌های عمر انسان بیشتر است و وقتی به‌دلیل نه چندان مهم و اساسی غذای اصلی مثل شیر یا تخم مرغ حذف می گردد، صدمات جبران ناپذیری در سلامت کودک ایجاد می‌کند.

آمار نشان می‌دهد که ۲۵ درصد مردم از آلرژی یا حساسیت غذایی شاکی هستند ولی در بررسی کامل این بیماران با توجه به شرح حال، معاینه بالینی و تست‌های تخصصی که در شرایط خاص مورد نیاز است،  تنها ۶ الی ۸ درصد کودکان و ۲ الی ۳ درصد بزرگسالان حساسیت واقعی به غذای خاص دارند.

نکته جالب اینکه کسانیکه در بررسی ها، حساسیت غذایی نشان می دهند نیز اغلب به ۱ یا ۲ دو نوع غذا واکنش نشان می‌دهند. در این آمار دو نکته واقعی نهفته است، اول اینکه خیلی از کسانی‌که تصور می‌کنند خودشان یا کودکشان حساسیت غذایی دارند در مقام بررسی اینچنین نیست و دوم اگر حساسیت غذایی وجود داشته باشد تعداد مواد غذایی که مشکل ایجاد می‌کنند یک الی دو نوع غذا می‌باشد.

علایم آلرژی غذایی بسیار متنوع بوده و بطور شایع در دستگاه گوارش، پوست و مخاط تظاهر می‌کند ولی یک علامت به‌فرض اگزمای پوستی بمعنی وجود صد در صد حساسیت غذایی نیست. در واقع تنها حدود ۳۰ درصد از شیرخواران مبتلا به اگزما (در صورتیکه اگزمای متوسط تا شدید باشد) ممکن است آلرژی غذایی داشته باشند و ۷۰ درصد آلرژی غذایی ندارند.

برخی علایم آلرژی غذایی اگرچه شایع هستند ولی شدت چندانی نداشته و با گذشت زمان به‌تدریج رفع می‌گردند، مثل شیرخوارانی‌که دفع مدفوع همراه با رگه‌های خون دارند. در این موارد بجز شرح حال دقیق و معاینه بالینی، اندوسکوپی دستگاه گوارش و تست‌های آلرژی در اغلب موارد لازم نیست، حتی در موارد خفیف آن نیاز به رژیم غذایی و محدود کردن غذاهای اصلی و اساسی هم نمی‌باشد.

چه کنیم که اسیر تشخیص های نادرست و افراطی آلرژی غذایی نشویم؟

۱- آلرژی غذایی تنها در موارد محدودی می‌تواند تهدید کننده حیات باشد، در این موارد علایم به‌ فوریت بعد از خوردن غذا ایجاد می شود که می تواند در فرد بعد از چند دقیقه مصرف غذا ایجاد خارش ، کهیر ، تورم لب و صورت، تنگی نفس، خفگی و ... کند. در این موارد سریعا به اورژانس مراجعه کرده و بعد از درمان مشکل حاد و اورژانسی برای بررسی بیشتر به فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی مراجعه کنید.

۲- در صورتی که لیست بلندی از مواد غذایی برای شما یا بیمارتان حذف شده، حتما از فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی مشورت بگیرید.

۳- نظام پزشکی در سراسر کشور و معاونت درمان یا آموزشی دانشگاه ها و انجمن علمی رشته های مربوطه می‌توانند مشاورین خوبی برای انتخاب پزشک جهت تشخیص و درمان بیماری‌های آلرژیک باشند.

دکتر محمدحسن بمانیان| آلرژیست و کلینیکال ایمونولوژیست و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران