ویژگی عجیب باهوش‌ها

برخورداری از هوش بالا مشخصه واحدی ندارد. ژنتیک نقش فراوانی در میزان هوش افراد دارد با این حال نمی‌توان عوامل محیطی را در پرورش آن بی‌تاثیر دانست. علاوه بر این، افراد باهوش‌تر سبک زندگی متفاوت‌تری را هم در پیش می‌گیرند که گاهی از کنترل خود آنها هم خارج است. البته نمی‌توان این موضوع را به تمام افراد باهوش تعمیم داد. با تمام اینها دانشمندان دست از پژوهش و تحقیق در این زمینه برنداشته و برخی از نشانه‌های علمی را برای افراد باهوش برشمرده‌اند.

همان طور که گفته شد، ارائه تعریف واحدی از هوش وجود ندارد و سالیان سال است که روانشناسان مشغول بررسی در این زمینه هستند. پروفسور «رابرت جی، اشترنبرگ»، هوش را یک توانمندی می‌داند و می‌گوید: «آموختن از تجارب گذشته، به کارگیری مفاهیم انتزاعی و بهره‌گیری از آگاهی برای ایجاد تغییراتی محیطی، یکی از تعاریف هوش تلقی می‌شود».

برخی از مهارت‌‌ها از جمله ادراک، یادگیری، تقویت حافظه، استدلال و حل مشکلات، به تقویت هوش می‌انجامند.احتمالا تصور شما از یک فرد باهوش، این است که باید بسیار مرتب و منظم باشد اما مطالعات انجام شده در دانشگاه «مینه سوتا» نشان می‌دهد افرادی که ایده‌های خلاقانه بیشتری دارند، در مقایسه با سایرین، چندان مرتب نیستند.

کاثلین وُهز، نویسنده این پژوهش می‌گوید: «چنین به‌هم‌ریختگی‌هایی به دلیل شکستن سنت‌هاست که به شکل‌گیری بصیرت‌های جدیدی می‌انجامد». در واقع افراد باهوش دائم در حال پرورش ایده‌های جدید هستند و به برخی از مسائل جزئی توجه چندانی نمی‌کنند.

در بسیاری از فیلم‌ها هم دیده‌اید که افراد باهوش تا پاسی از شب بیدار هستند. در پژوهشی که در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن انجام گرفت، نشان داده شد افرادی که دیرتر می‌خوابند از هوش بالاتری برخوردار هستند. بیدار بودن در طول شب برای ذهن‌های خلاق جذابیت بیشتری دارد.

دکتر «وای» بر این باورست که ساعت بدن افراد باهوش‌تر به صورت متفاوتی عمل می‌کند و دلیل دیگر این امر نیز آن است که آنها اغلب افراد درونگرایی هستند و با بیدار ماندن در طول شب، تمام عوامل مزاحم را کنار گذاشته و به اندیشیدن و حل مسایل مبادرت می‌کنند.

احتمالا برایتان پیش آمده که فردی با صدای بلند و نامطلوب در کنارتان چیزی را بجود. مطالعه‌ای در دانشگاه «نورث وسترن» نشان داده که هر عاملی که تمرکز را در افراد باهوش برهم بزند، موجبات آزار آنها را فراهم می‌آورد. شاید به همین دلیل نیز این گروه شب‌ها را برای انجام عمده فعالیت‌های فکری خود بر‌می‌گزینند.

بر اساس مطالعات علمی انجام شده توسط «سونی براون»، نویسنده «تکامل دیوانگی»، انجام بدون فکر برخی از کارها به پردازش اطلاعات و حل مشکلات کمک می‌کند. این پژوهش توسط محققان بریتانیایی نیز مورد بررسی قرار گرفت. محققان این پژوهش دریافته‌اند، افرادی که بدون فکر کردن کاری را انجام می‌دهند، تا ۲۹ درصد بیشتر از سایرین، برخی از اطلاعات را به خاطر می‌آورند. انجام بدون فکر برخی از کارها سبب کارآیی بهتر حافظه شده و به مغز نیز راهکارهای بصری را برای بیان مفاهیم و احساسات می‌دهد.

دکتر «وای» فرضیه‌ای در این ارتباط ارائه می‌دهد: «در واقع این وضعیت، عدم تفکر کامل نیست، بلکه دور ماندن از برخی از مسایل است. به عنوان مثال این امکان وجود دارد که ایده‌ای به ذهن شما بیاید در حالی که تمرکزی بر آن نیز وجود نداشته و این ایده در پس ناخودآگاه ذهن شکل گرفته باشد».

شاید این تصور رایج وجود داشته باشد که افراد باهوش از اعتماد به نفس فراوانی برخوردار باشند اما لزوما این امر صادق نیست. در مطالعه سال ۱۹۹۹ میلادی (۱۳۷۸ شمسی) دانشگاه «کورنل»، دانشمندان دریافته‌اند، افراد بی‌کفایت خود قادر به تشخیص بی‌کفایتی‌هایشان نیستند که نوعی ارزیابی فردی تلقی و از آن به «اثر دانینگ-کروگر» یاد می‌شود.

دکتر «دیوید دانینگ» نتایج مطالعات خود را اخیرا در نشریه Pacific Standard به انتشار رسانید. او بر این باورست که افراد باهوش‌تر، عمدتا توانمندی‌ها و دستاوردهای خود را دست کم می‌گیرند و به جای آنکه اعتماد به نفس فراوانی داشته باشند، از عملکردهای خود انتقاد می‌کنند.

اگرچه تا پیش از این تصور می‌شد، رویاپردازی تاثیرات منفی را بر عملکرد مغز می‌گذارد اما پژوهش‌های اخیر محققان نشان داده که عوامل دیگری بر این روند تاثیرگذار هستند. مطالعه مرتبط دانشگاه کالیفرنیا، به اثبات رسانید افرادی که در فواصل انجام کارهای ضروری به امور غیرضروری نیز می‌اندیشند، تکالیف و وظایف خود را بهتر انجام می‌دهند.

این پژوهش‌ها نشان داد، اختصاص زمانی به انجام کارهای غیرضروری، می‌تواند به حل بهتر مسائل و افزایش خلاقیت افراد بیانجامد. مکانیزم رویاپردازی بسیار شبیه به انجام کاری بدون تفکر است. دکتر «وای» در این‌باره می‌گوید: «رویاپردازی اتفاقی در پس ذهن است و این احتمال وجود دارد که حتی بدون تمرکز مستقیم به یک موضوع خاص، به حل آن و یا ارائه راهکارهایی برای آن مسئله بپردازد».

بسیاری از دستاوردهای علمی نیز نشان می‌دهند که اندکی دور ماندن از مسئله‌ای که ذهن را مشغول نگاه داشته، با پرت کردن حواس به ارائه راهکارهای مرتبط می‌انجاند. اگر شما نیز رویاپردازی می‌کنید و این کار یکی از عادات‌تان به شمار می‌رود، این احتمال وجود دارد که مهارت‌های حل مسائل و یا خلاقیت در شما بیشتر از سایرین باشد.

شاید به نظرتان برسد که حرف زدن با خود از نشانه‌های جنون است اما بهتر است بدانید که یکی از نشانه‌های قدرت تفکر در ابعاد وسیع، حافظه خوب و مهارت‌های ادراکی است. در مطالعه‌ای که در دانشگاه «ویسکونتین» و «پنسیلوانیا» انجام پذیرفت، محققان از شرکت‌کنندگان این پژوهش خواستند تا اشیائی را به خاطر سپرده و آنها را بیابند.

بلند گفتن نام آن اشیاء توانست به به خاطر سپردن آنها کمک فراوانی کند. «گری لوپیان»، نویسنده این تحقیق، در مورد نتایج بدست آمده چنین می‌گوید: «زبان تنها سیستم برقراری ارتباط نیست بلکه می‌تواند ادراک را افزایش داده و به تفکر موثرتر نیز بیانجامد. در واقع زمانی که نام شیء را بلند بیان می‌کنید، آنرا در ذهن خود مجسم می‌کنید و در نتیجه مغز قدرت به خاطر سپردن و یا یافتن بهتر آن شیء را می‌یابد».