کوررنگی اختلال آزاردهنده‌ای که درمان ندارد

کوررنگی یا دقیق تر بگوییم نقص دید رنگی (Color vision deficiency) یک اختلال ارثی است که فرد مبتلا را در دیدن و تشخیص برخی از رنگ‌های خاص همچون آبی، زرد، قرمز یا سبز دچار مشکل می‌کند. این اختلال که شاید در نظر اول ساده و پیش پا افتاده به نظر برسد، کیفیت زندگی مبتلایان را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. تصور کنید نتوانید رنگ لباس‌هایی که می‌خواهید به تن کنید یا رنگ های چراغ راهنمایی را از هم تشخیص دهید.  

این مشکل ژنتیکی در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود به طوری‌که از هر پنج مورد کوررنگی، سه مورد مربوط به مردان و ۲ مورد مربوط به زنان است.

به مناسبت فرارسیدن روز جهانی آگاهی از کوررنگی نگاهی جزئی تر به این اختلال خواهیم انداخت.  

علت بروز کوررنگی

در درون شبکیه چشم دو نوع سلول برای تشخیص نور وجود دارند که از آنها با عنوان سلول‌های استوانه‌ای و مخروطی یاد می‌شود. سلول‌های استوانه‌ای تنها روشنایی و تاریکی را تشخیص داده و نسبت به سطوح پایین نور حساسیت بالایی دارند. سلول‌های مخروطی مسئول تشخیص رنگ بوده و در نزدیکی مرکز دید متمرکز شده‌اند. این سلول‌ها حاوی رنگدانه‌هایی هستند که رنگ‌های قرمز، سبز و آبی را پردازش کرده و با این کار امکان درک طیف گسترده‌ای از رنگ‌ها را برای مغز فراهم می‌کنند.

کوررنگی در صورت فقدان، از کار افتادن یا عملکرد نادرست یکی یا بیشتر از یک سلول مخروطی رخ می‌دهد. این اختلال درجات متفاوتی دارد؛ برخی از افراد مبتلا به نقص دیدرنگی خفیف در نور مناسب می توانند رنگ‌ها را آن طور که هستند، ببینند اما در نورکم در تشخیص برخی رنگ‌های خاص با مشکل روبه رو می‌شوند. برخی دیگر از مبتلایان به این اختلال در هر نوری که باشد امکان تشخیص برخی از رنگ‌های خاص را نخواهند داشت. شدیدترین نوع کوررنگی که در آن فرد همه چیز را خاکستری می‌بیند، چندان رایج نیست.  

در کنار عامل ژنتیک، عوامل دیگری چون ابتلا به پارکینسون، آب مروارید، نوروپاتی ارثی عصب بینایی لبر (LHON)، سندرم نادر کالمن یا استفاده از برخی داروهای خاص می‌تواند باعث بروز اختلال کوررنگی شود. این اختلال همچنین ممکن است در اثر آسیب‌های وارده به سلول‌های شبکیه در جریان روند پیری یا ورود ضربه به بخش‌هایی از مغز که محل پردازش بینایی است، ایجاد شود.

درمان

اگرچه محققان دانشگاه واشنگتن موفق شدند تا با استفاده از ژن تراپی کوررنگی را در میمون‌ها درمان کنند اما تا زمانی که امنیت این تکنیک اثبات نشود، نمی‌توان آن را در مورد نمونه‌های انسانی به کار برد. افزون بر این، برخی از مبتلایان از لنزهایی خاص برای بالا بردن ادراک خود از رنگ‌ها استفاده می‌کنند، اما با این حال هنوز درمان قطعی مشخصی برای این مشکل ارائه نشده است.