کلاستروفوبیاکلاستروفوبیا چیست؟
کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی، نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد از قرار گرفتن در مکان‌های بسته و تنگ می‌ترسد. این ترس می‌تواند آنقدر شدید باشد که فرد از انجام فعالیت‌های روزمره خود، مانند رفتن به آسانسور، مترو یا تونل، خودداری کند.
به عبارتی کلاستروفوبیا یک ترس شدید از فضاهای بسته است، بسیاری از ترس ها منطقی به نظر می رسند. همه ما سعی می کنیم از چیزهایی که باعث ناراحتی ما می شود اجتناب کنیم. تفاوت بین ترس و فوبیا در این است که فوبیا ترس شدید و غیرمنطقی نسبت به یک یا چند چیز یا موقعیت است. همچنین، با فوبیا، سطح ترس شما با خطر واقعی ارائه شده توسط شی یا موقعیت ترسناک مطابقت ندارد.
وقتی ترس در توانایی شما برای انجام فعالیت های روزانه اختلال ایجاد کند، به صورت فوبیا تعریف می شود. فوبیا می تواند توانایی شما را برای کار موثر محدود کند، روابطتان را تحت تاثیر قرار دهد و عزت نفس شما را کمتر کند.
حدود ۱۲.۵ درصد از جمعیت به کلاستروفوبیا مبتلا هستند. یک فرد معمولی با یک فوبی خاص، مانند کلاستروفوبیا، از سه شی یا موقعیت می ترسد. حدود ۷۵ درصد از افراد مبتلا به فوبیای خاص از بیش از یک شی یا موقعیت می ترسند.
از جمله محرک های رایج کلاستروفوبیا می توان به موارد زیر اشاره کرد:
تونل ها
آسانسورها
قطارها
هواپیماها
ماشین های کوچک
غارها
دستگاه تصویربرداری MRI
انبارها
اتاق های کوچک بدون پنجره یا با پنجره هایی که باز نمی شوند
افکار در مورد قرار گرفتن در یک فضای محدود
افرادی که به کلاستروفوبیا مبتلا هستند، از قرار گرفتن در یک فضای بسته یا تنگ احساس اضطراب می کنند، ممکن است در تمرکز و عملکرد مشکل داشته باشند، همچنین غرق در افکار قرار گرفتن در یک فضای محدود می شوند، افکارشان ممکن است آنها را در شب بیدار نگه دارد.
کلاستروفوبیا در زنان بیشتر از مردان است. اگرچه هر فردی، در هر سنی، می تواند به فوبیای خاص مبتلا شود، اما بیشتر آنها در دوران کودکی و نوجوانی ایجاد می شوند.
درباره کلاستروفوبیاعلائم کلاستروفوبیا
علائم کلاستروفوبیا شبیه علائم اضطراب و حمله پانیک است. ممکن است تجربه کنید. علائم فیزیکی شامل موارد زیر می باشند:
- عرق کردن یا تکان خوردن شدید بدن
- سفتی در قفسه سینه یا ضربان قلب سریع.
- مشکل در تنفس یا تنفس سریع.
- لرز یا برافروختگی (صورت قرمز و داغ).
- احساس خفگی
- ناراحتی معده یا احساس "پروانه داشتن" در شکم به اصلاح عامیانه دلشوره
- سرگیجه، احساس ضعف یا سبکی سر.
- دهان خشک.
- احساس سردرگمی یا سردرگمی.
- بی حسی یا گزگز.
- صدای زنگ در گوش.
- گریه، عصبانیت، یخ زدن یا چسبیدن (علائم یک فوبی خاص در کودکان).
علائم عاطفی نیز شامل موارد زیر می باشند:
- ترس از دست دادن کنترل
- ترس از غش کردن.
- احساس ترس.
- احساس اضطراب شدید.
- احساس نیاز شدید به ترک موقعیت.
- درک اینکه ترس منطقی نیست، اما نمی توانید بر آن غلبه کنید.
- ترس از مردن
علائم کلاستروفوبیاتشخیص کلاستروفوبیا
اگر کلاستروفوبیا دارید، ترس از فضاهای بسته دارید و می‌دانید که این یک مشکل است، زیرا در اجتناب از موقعیت‌هایی که ممکن است با فضاهای بسته مواجه شوید، بسیار احتیاط می‌کنید.
اگر همه موارد زیر را داشته باشید، ممکن است تشخیص داده شود که شما کلاستروفوبیا دارید:
- ترس شما از فضاهای بسته شدید است و شش ماه یا بیشتر وجود داشته است.
- ترس یا اضطراب شما در مورد یک موقعیت یا شی خاص است - در این مورد، فضاهای بسته مانند آسانسور یا ماشین کوچک.
- ترس و اضطراب شما تقریباً همیشه به محض اینکه با ترس خاص خود روبرو می شوید یا به موقعیت ترسناک فکر می کنید اتفاق می افتد.
- از موقعیت ترسناک خود اجتناب می کنید یا آن را با ترس یا اضطراب شدید تحمل می کنید.
- ترس شما با خطر واقعی تناسب ندارد.
- ترس شما باعث ناراحتی قابل توجه شما می شود یا به طور قابل توجهی توانایی شما را برای عملکرد مختل می کند.
درمان کلاستروفوبیا
مواجهه درمانی و درمان شناختی رفتاری دو درمان اصلی برای کلاستروفوبیا هستند.
مواجهه درمانی:
مواجهه درمانی که به آن درمان حساسیت زدایی نیز گفته می شود، شما به تدریج در معرض موقعیت ترسناک خود قرار می گیرید. با قرار گرفتن در معرض تدریجی و مکرر، هدف این است که در موقعیت خاص خود احساس راحتی کنید.
مواجهه درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مواجهه مستقیم با فوبیای ترسناک خود، در زمان واقعی.
- یادآوری و توصیف تجربه ترسناک خود.
- نگاه کردن به تصاویر یا استفاده از واقعیت مجازی برای نزدیک شدن به تجربه واقعی ترسناک و در عین حال در یک محیط امن باشید.
- مواجهه درمانی می تواند به روش های مختلفی انجام شود. درمان همچنین شامل تمرینات تمدد اعصاب و تنفس است. روانشناس شما بر اساس شدت علائم شما یک برنامه منحصر به فرد برای شما ایجاد خواهد کرد.
درمان شناختی رفتاری (CBT):
این نوع روان درمانی (گفتار درمانی) بر مدیریت فوبیای شما با تغییر طرز تفکر، احساس و رفتار شما تمرکز دارد.
در طول CBT، شما:
- در مورد علائم خود صحبت کنید و احساس خود را توصیف کنید.
- فوبیای خود را عمیق تر کاوش کنید تا درک درستی از نحوه پاسخگویی به دست آورید.
- یاد بگیرید چگونه تفکر خود را تشخیص دهید، ارزیابی مجدد کنید و تغییر دهید.
- از مهارت های حل مسئله برای یادگیری نحوه کنار آمدن استفاده کنید.
- به جای اجتناب از فوبیا با آن روبرو شوید.
- یاد بگیرید چگونه ذهن و بدن خود را آرام نگه دارید.
تشخیص کلاستروفوبیادلایل ابتلا به کلاستروفوبیا
کلاستروفوبیا یا تنگناهراسی که به فوبیای خاص نیز معروف است، به ترس از اشیا، افراد یا فعالیت های خاص گفته می شود. کلاستروفوبیا از جمله فوبیاهایی است که انواع مختلفی دارد به عنوان مثال ترس از سوزن یا ارتفاع دو نوع فوبیای متفاوت هستند.
درصورتی که به یکی از آنها مبتلا هستید، مناطق مغزی شما که در پاسخ به ترس دخیل هستند، بیش فعال اند. کلاستروفوبیا ممکن است به ژنوم شما مربوط باشد، براساس تحقیقات نقصی در ژنی به نام GPM۶A پیدا کرده‌اند که گمان می‌رود ممکن است باعث ایجاد کلاستروفوبیا شود. درصورتی که یکی از والدین به این فوبیا مبتلا باشند، احتمال ابتلای فرزندان نیز وجود دارد.
گاهی اوقات فرد پس از یک رویداد آسیب‌زا در دوران کودکی دچار کلاستروفوبیا می‌شود، مانند:
- قلدری
- تجربه‌ی سوء استفاده
- گیر‌افتادن در مکان تنگ مانند آسانسور
ابتلا به یک اختلال اضطرابی دیگر، شانس ابتلا به ترس از فضای بسته را افزایش می‌دهد. در این شرایط هر فضای محدودی می‌تواند باعث ایجاد ترس در شما شود.
پیشگیری از کلاستروفوبیا
هیچ راه قطعی برای پیشگیری از کلاستروفوبیا وجود ندارد. اما با انجام برخی اقدامات، می‌توان احتمال ابتلا به این اختلال را کاهش داد، از جمله:
کاهش اضطراب؛ با انجام فعالیت‌هایی مانند ورزش، مدیتیشن و یوگا می‌توان اضطراب را کاهش داد.
اجتناب از مکان‌های بسته و تنگ؛ اگر فردی سابقه کلاستروفوبیا دارد، بهتر است از مکان‌های بسته و تنگ اجتناب کند.
مراجعه به متخصص بهداشت روان؛ اگر فردی علائم کلاستروفوبیا را تجربه می‌کند، باید به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کند.
درمان مواجهه ای برای کلاستروفوبیاسخن پایانی درباره کلاستروفوبیا
کلاستروفوبیا یک اختلال اضطرابی شایع است که می‌تواند زندگی فرد را به طور قابل‌توجهی تحت تأثیر قرار دهد. خوشبختانه، کلاستروفوبیا قابل درمان است و با درمان مناسب، افراد می‌توانند بر ترس خود از مکان‌های بسته و تنگ غلبه کنند.
گردآوری: بخش روانشناسی سرپوش
- 11
- 5
