ترومای مهاجرت چیست؟
مهاجرت، پدیدهای چندلایه و پیچیده است که بر ابعاد گوناگون زندگی انسان از جمله سلامت جسمانی و روانی تأثیر می گذارد. در طول دو دهه گذشته، علاقه فزاینده ای به مسئله تروما در میان جمعیت پناهندگان وجود داشته است، یکی از مهمترین تأثیرات مهاجرت، بروز آسیبهای روحی و روانی است که به آن «ترومای مهاجرت» گفته میشود. ترومای مهاجرت به مجموعهای از علائم و اختلالات روانی اشاره دارد که در پی تجربههای ناگوار و استرسزا مانند جنگ، آزار و اذیت، فقر و خشونت در کشور مبدأ یا حین فرایند مهاجرت، ایجاد میشود. براساس آنچه اداره خدمات بهداشت روانی تعریف می کند، تروما مجموعه ای از رویدادها، یا مجموعه ای از شرایط است که توسط یک فرد به عنوان مضرات فیزیکی یا عاطفی یا تهدید کننده زندگی تجربه می شود، این رویدادها اثرات نامطلوب بر عملکرد و سلامت روانی، جسمی، اجتماعی، عاطفی یا معنوی فرد خواهند گذاشت.
عوامل ایجاد ترومای مهاجرت
عوامل مختلفی در بروز ترومای مهاجرت نقش دارند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
تجارب آسیبزا در کشور مبدأ:
مهاجران اغلب از شرایط نامناسب زندگی در کشور مبدأ، از جمله جنگ، فقر، فساد، بیثباتی سیاسی و اجتماعی رنج میبرند. این تجارب آسیبزا میتواند منجر به بروز اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شود.
تجربههای سخت در طول مسیر مهاجرت:
مهاجران اغلب مسیرهای طولانی و خطرناکی را برای رسیدن به مقصد خود طی میکنند. این مسیر پرمخاطره میتواند شامل مواجهه با قاچاقچیان، شکنجه، تجاوز جنسی و سایر خشونتها باشد که تأثیر عمیقی بر سلامت روانی آنها میگذارد.
تطبیق با شرایط جدید زندگی در کشور مقصد:
مهاجران در کشور مقصد با چالشهای متعددی مانند زبان جدید، فرهنگ جدید، دوری از خانواده و دوستان و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و اجتماعی روبرو میشوند. این چالشها میتواند منجر به احساس انزوا، تنهایی، بیپناهی و اضطراب شود.
مراحل مختلف ترومای مهاجرت
غالبا ترومای مهاجرت در مراحل زیر انجام می شوند:
تروما قبل از مهاجرت:
گاهی ممکن است افراد پیش از مهاجرت، ضربه روحی و روانی را تجربه کنند به طوریکه همین موضوع عامل تصمیم بر مهاجرت آنها بوده باشد. خشونت، فقر، آزار و اذیت و قرار گرفتن در معرض درگیری مسلحانه از جمله مواردی است که می تواند سبب ترومای پیش از مهاجرت شوند.
ترومای حین سفر و حمل و نقل:
ترومای حین سفر همانطور که مشخص است در طول سفر رخ می دهد و عواملی نظیر خشونت، بازداشت، کار اجباری یا عدم دسترسی به خدمات اولیه می توانند آن را ایجاد کنند.
ترومای پس از مهاجرت:
گاهی پناهندگان و مهاجران بعد از سفر خود با مواردی نظیر موانع دسترسی به خدمات اولیه مانند آموزش و مراقبت های بهداشتی و همچنین مشکلات مالی و شرایط بد زندگی روبرو می شوند، همین موضوعات می توانند تجربه آسیب روحی روانی را برای آنها به همراه داشته باشند. اگر افراد بعد از مهاجرت برای عزیزان خود پول هم ارسال کنند، تاثیر دوچندان این تروما احساس خواهد شد.
کودکانی مهاجر ممکن است در پیوستن به مدرسه با مشکل روبرو شوند به همین دلیل به حمایت احساسی و روانی بسیار زیادی نیاز دارند، تا احساس امنیت را مجددا تجربه کنند و به تحصیل خود ادامه دهند.
ترومای حین اسکان و ادغام:
چالش هایی که در مسیر اسکان و همگام سازی با مهاجرت پیش می آید می تواند سبب آسیب به افراد شود. مهاجران ممکن است با مواردی نظیر نژادپرستی، طرد شدن، انزوا و تبعیض، و شرایط بد زندگی و کار روبرو شوند درنتیجه برای یکی شدن با فرهنگ کشور میزبان تلاش بسیار زیادی خواهند داشت. در این حالت افراد ممکن است در شوک باشند یا در برخی موارد حالت آشفته یا مضطربی را تجربه کنند.
علائم ترومای مهاجرت
ترومای مهاجرت میتواند طیف گستردهای از علائم جسمانی و روانی را ایجاد کند که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- احساس اضطراب، ترس و وحشت
- افسردگی و بیحوصلگی
- اختلالات خواب
- اختلالات تمرکز و حافظه
- دردهای جسمانی غیرقابل توضیح
- افکار خودکشی
اثرات ترومای مهاجرت بر زندگی مهاجران
ترومای مهاجرت میتواند تأثیرات چشمگیری بر زندگی مهاجران داشته باشد که برخی از مهمترین آنها عبارتند از:
- تضعیف توانایی سازگاری با شرایط جدید
- افزایش خطر ابتلا به بیماریهای جسمی
- مشکلات در روابط بین فردی
- مشکلات در تحصیل و اشتغال
- افزایش خطر خودکشی
مراقبت روانشناختی و فیزیکی در ترومای مهاجرت
مهاجرت میتواند روی سلامت روانی تأثیر بگذارد پس نیازمند مراقبت و توجه ویژهای است. برای حفظ سلامت روانی خود میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
پشتیبانی از خانواده و دوستان:
حفظ ارتباط با خانواده و دوستان در کشور مبدا و کشور مقصد میتواند حس انس با محیط قبلی و حمایت روانی را به شما بدهد.
مراجعه به مشاور:
مشاوره روانشناختی و مشاوره مهاجرت میتواند به شما در مواجهه با چالشهای روانی کمک کند.
شرکت در فعالیتهای استراحتی و تفریحی:
شرکت در فعالیتهایی مانند ورزش، هنر، موسیقی و سفر میتواند به شما کمک کند تا استرس را کاهش دهید و احساس خوبی را تجربه کنید.
مراقبت از خود:
از به سبک زندگی سالمی پیروی کنید، به اندازه کافی بخوابید و تغذیه مناسب داشته باشید.
حفظ سلامت فیزیکی نیز در مهاجرت بسیار مهم است. برای حفظ سلامت خود میتوانید اقدامات زیر را انجام دهید:
مراقبت پزشکی:
مراجعه به پزشک و انجام بررسیهای پزشکی منظم میتواند به تشخیص و درمان سریعه بیماریهای احتمالی کمک کند.
فعالیت بدنی:
ورزش و فعالیت بدنی منظم میتواند سلامت عمومی شما را بهبود بخشد و به حفظ روحیه و انرژی کمک کند.
تغذیه سالم:
تغذیه مناسب و متوازن در مصرف میزان کافی از مواد غذایی مختلف میتواند به سلامتی شما کمک کند.
راهکارهای مقابله با ترومای مهاجرت
برای مقابله با ترومای مهاجرت، میتوان از روشهای مختلفی مانند رواندرمانی، حمایت اجتماعی و آموزش مهارتهای مقابلهای استفاده کرد. رواندرمانی میتواند به مهاجران کمک کند تا تجربیات آسیبزای خود را پردازش کنند، احساسات خود را مدیریت کنند و مهارتهای مقابلهای را بیاموزند. حمایت اجتماعی از سوی خانواده، دوستان، گروههای حمایتی و جوامع محلی نیز میتواند تأثیر بسزایی در بهبود سلامت روانی مهاجران داشته باشد. آموزش مهارتهای مقابلهای نیز میتواند به مهاجران کمک کند تا با چالشهای زندگی در کشور جدید سازگار شوند و از افکار و احساسات خود به طور سالم مدیریت کنند.
سخن پایانی درباره ترومای مهاجرت
ترومای مهاجرت یک پدیده پیچیده و شایع است که میتواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر سلامت روانی مهاجران داشته باشد. با آگاهی از علائم، عوامل ایجادکننده و راهکارهای مقابله با ترومای مهاجرت، میتوان از بروز عوارض طولانیمدت این اختلال جلوگیری کرد و به مهاجران در بهبود سلامت روانی خود کمک نمود.
گردآوری: بخش روانشناسی سرپوش
- 18
- 1