اختلال حواس چیست؟
اختلال کم توجهی یا بیش فعالی بزرگسالان همان شرایط نورولوژیک اختلال کم توجهی- بیش فعالی است که در حدود ۳۰ درصد بزرگسالانی که در دوران کودکی دارای علائم و نشانه های اختلال حواس بوده اند، رخ می دهد.
بیماری اختلال حواس و بیماری فراموشی دقیقا یکسان نیستند. اختلال حواس یک بیماری خاص نیست، بلکه یک اصطلاح عمومی برای وصف هر گونه از دست دادن یا کاهش عملکرد مغز است که بر حافظه، تفکر، زبان، قضاوت و رفتار اثر می گذارد. حواس پرتی یک اختلال نیست بلکه در واقع علائم وجود یک اختلال روانی است و برای درمان آن باید اختلال اصلی را درمان و ریشه یابی کرد.
بیماری اختلال حواس نتیجه توقف عملکرد سلول های مغز و در آخر مرگ آنهاست. بیماری آلزایمر یک اختلال پیشرونده و غیر قابل برگشت و رایج ترین شکل زوال عقل است. اختلال حواس علائمی از زمانی میباشد که نمی توانید بدرستی فکر کنید. احیانا حس از خود بی خود شدن دارید و به مشقت میتوانید تمرکز کنید و تصمیم بگیرید. اختلال حواس همچنین اشاره به حس گم گشتگی نیز دارد. در حالت افراطی به آن روان آشفته یا delirium می گویند.
چنانچه کسی یا شما مدت طولانی حس سرگیجگی دارید، احیانا علت آن میتواند زوال عقل باشد. زوال عقل هم شرایطیست که در آن سبب می شود عملکرد مغز تحلیل رفته و در نتیجه سبب از بین رفتن توانایی های شما در کارهای روزانه می شود. همچنین روی قضاوت و رفتار بسیار تأثير می گذارد. اختلال حواس رایج ترین علامت در اختلال بیماری افسردگی و استرس است.
بیماری اختلال حواس قسمت های شناختی مغز را که در تفکر، یادآوری و تکلم دخیل هستند، تحتتأثیر قرار می دهد و شخص را در انجام فعالیت های روزانه دچار اختلال شدید میکند.
اختلال حواس و بیش فعالی در بزرگسالان
در صورتی که بیش فعالی و اختلال حواس در کودکی درمان نشود، با افزایش سن درمان نخواهد شد. شخصی که بیش فعالی او در خردسالی تشخیص داده و درمان نشده است در بزرگسالی ویژگی هایی را خواهد داشت که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:
- این شخص روی کار خاصی نمی تواند تمرکز کرده و آنرا به پایان برساند.
- اطرافیان او را انسان بی دقت و فراموش کار می دانند.
- گوش کردن به صحبت اطرافیان برای این شخص مشکل است مخصوصا اگر صحبت های طرف مقابل برای او جذابیتی نداشته باشد.
- ایجاد نظم و ترتیب در کارها برای این شخص امکان پذیر نیست.
- این افراد اصولا” از انتظار و کارهای کسل کننده متنفر هستند.
- افراد مبتلا به اختلال حواس زود عصبانی میشوند و دیگران به آسودگی میتوانند آن ها را تحریک کنند.
عامل بروز اختلال حواس
اختلال حواس از عوامل درونی و بیرونی متفاوتی نشأت می گیرد؛ در ادامه به بررسی این عوامل پرداخته ایم:
> عوامل درونی در بروز اختلال حواس:
بازه توجه انسان محدود است. زمانی که این بازه با مسائل و افکار خاصی پر شده باشد، ما نمی توانیم به قدر کافی به محرک های ضروری دیگر توجه کنیم. به عنوان مثال فرض کنید شما دعوای سختی با خواهر خود داشته اید و تمام بعد از ظهر خود را صرف فکر کردن به دعوایتان و جواب هایی که می توانستید بدهید ولی ندادید، کرده اید. در همین حین زمانی که از بیرون به منزل آمدید دسته کلیدتان را جایی گذاشته اید که اکنون فراموش کرده اید. احتمالا نگران فراموشی خود شوید ولی این امر طبیعی است زیرا فضایی را که ذهن شما برای بخاطر سپردن جای دسته کلید داشته، به بحث با خواهرتان اختصاص داده اید. در این میان افکار منفی هم بروز پیدا می کنند و بر شدت اختلال حواس می افزایند.
> عوامل بیرونی در بروز اختلال حواس:
آنچه که به محیط پیرامون شخص ارتباط پیدا می کند و یا تحریکات غیر عادی که توسط حواس مختلف انسان ایجاد می شوند مثل نور شدید و نور ضعیف، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و نظایر این ها امکان دارد فرآیند تمرکز حواس را با اشکال مواجه کنند.
علل اختلال حواس
اختلال حواس میتواند در اثر هر یک از موارد زیر ایجاد شود:
۱. ضربه مغری:
ضربه مغزی منظور آسیب مغزی میباشد که بخاطر صدمه های وارده به سر ایجاد می شود. ضربه مغزی میتواند در هر کسی در هر زمینه ای متفاوت باشد، مانند قضاوت، هماهنگی و گفتار. احیانا زمان سردرگمی غش کنید، ولی امکان دارد حتی کسی را مبتلا به چنین عارضه ای داشته باشید و خودتان هم ندانید. احیانا حس سردرگمی که دارید امکان دارد بخاطر آسیبی باشد که به سرتان وارد شده است. ضربه مغزی یکی از علل بروز اختلال حواس است.
۲. بیماری ها:
عامل دیگری که علائم اختلال حواس را افزایش می دهد و شما را از داشتن یک شخصیت طبیعی و با نشاط محروم می سازد، التهاب است. التهاب ریشه و دلیل خیلی از بیماری ها محسوب می شود. التهاب در اثر فعالیت خفیف و بیش از حد سیستم ایمنی به وجود می آید و با بسیاری از اختلالات روحی و ذهنی ما در ارتباط است، از جمله : افسردگی، بیماری آلزایمر، بیماری زوال عقل یا دمانس و بی خوابی. بر اساس یک نظریه در مورد علت زمینه ای علائم اختلال حواس، سطوح بالای مولکول های التهابی، من جمله آدیپوسیتوکین و هیستامین ها، باعث تحریک میکروگلیای فعال می شود. میکروگلیای فعال معمولاً در مغز کودکان مبتلا به اوتیسم و سایر بیماری های ذهنی و روانی یافت می شود. همچنین بنظر میرسد "میکروگلیای فعال با هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین" در رابطه باشد، خیلی از اختلالات روانی به این هورمون مربوط می شود.
۳. داروها:
داروهای خاصی هستند که سبب اختلال حواس می شوند. نه تنها داروهای تجویز شده، بلکه داروهایی هم اخیرا گرفته بودید و بطور ناگهانی متوقف نموده اید، منجر به چنین اختلالی می شوند.
۴. خواب:
مغز برای بازیابی خود، به خواب نیازمند است. بنابراین اگر خواب فرد به صورت مرتب قطع شود یا هنگامی که فرد از اختلالات خواب رنج می برد، احتمال تجربه ی اختلال حواس در زمان صبح و به محض بیدار شدن، افزایش می یابد. برای بعضی افراد، یک فنجان قهوه برای بازگرداندن وضوح مغز کافی میباشد، اما برای بعضی دیگر که به صورت جدی از خواب محروم هستند، این مه مغزی میتواند تا مدتی باقی بماند.
۵. هورمون ها:
مسائل هورمونی نیز میتوانند به اختلال حواس منجر شوند. بانوان باردار باید خود را برای تجربه این شرایط طی دوران حاملگی آماده کنند. همچنین، در دوران یائسگی هم احتمال تجربه مغز مه آلود زیاد است. تغییرات هورمونی به واقع میتوانند روی عملکرد مغز تاثیرگذار باشند.
علائم اختلال حواس چه می باشد؟
علائم اختلال حواس برای نخستین بار که ظاهر میشوند، به شما و یا کسی که او را دوست دارید کمک خواهد کرد تا تحت درمان قرار گیرید. بعضی از علائم اختلال حواس عبارتند از:
- فراموش کردن کاری آن همزمان مشغول به انجام آن
- حرف زدن بطور غیر طبیعی یا مبهم
- توقف بین کلمات یا جمله ها به بازه زمانی طولانی
- تغییرات ناگهانی در عواطف، مانند بیقراری ناگهانی
- عدم آگاهی از زمان و مکان
درمان اختلال حواس
درمان اختلال حواس به دلیل آن بستگی دارد. توجه داشته باشید که موارد خاص مثل بعضی داروها و کافئین به صورت کوتاه مدت عمل می کنند، آنها تا زمانی اثر دارند که مصرف می شوند. امکان دارد لازم شود در طولانی مدت، از مصرف داروهای محرک جلوگیری نمایید، چرا که به مرور زمان اثر آنها در شما میتواند خنثی گردد.
در صورت ابتلای شخص به بیماری خود ایمنی، پزشک یک داروی کورتیکواسترویید یا سایر داروها را برای کاهش التهاب یا سرکوب سیستم ایمنی تجویز خواهد کرد. گاهی وقت ها، درمان اختلال حواس با جبران کمبود غذایی، تغییر دارو یا بهبود کیفیت خواب صورت می گیرد.
گردآوری: بخش سلامت سرپوش
- 18
- 3