سنتکام چیست؟/ چرا ایران سنتکام را در فهرست گروه‌های تروریستی قرار داد؟

دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که این کشور، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را در فهرست گروو‌های تروریستی قرار داده است. در این بیانیه رئیس جمهوری آمریکا، سپاه پاسداران «ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و به‌کارگیری فعالیت‌های تروریستی خود در دنیا» خوانده شده است.

در نخستین واکنش پس از اعلام این خبر، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران در نامه‌ای به حسن روحانی رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران پیشنهاد کرد شورای عالی امنیت ملی ایران، نیرو‌های نظامی آمریکا در منطقه غرب آسیا موسوم به «سنتکام» را در فهرست گروه‌های تروریستی جمهوری اسلامی ایران قرار دهد.

سنتکام چیست؟

مقر مرکزی فرماندهی آمریکا (United States Central Command) یا به اختصار سنتکام (CENTCOM) فرماندهی یگان متحد نیرو‌های مبارز آمریکایی در وزارت دفاع این کشور است.

سنتکام یکی از شش ستاد فرماندهی کل ارتش ایالات متحده آمریکاست و مرکز کنونی آن درپایگاه نیروی هوایی مک دیل درایالت فلوریدای آمریکا قرار دارد.

این ستاد در ۱ ژانویه ۱۹۸۳ میلادی تأسیس شد. محدوده فعالیت این ستاد حوزه خاورمیانه شامل مصر، آفریقا و آسیای مرکزی و از همه مهمتر افغانستان و عراق است. این مقر در واقع حضور اصلی آمریکایی‌ها در بسیاری از عملیات‌ها را در جنگ خلیج فارس (عملیات طوفان صحرا در سال ۱۹۹۱)، جنگ افغانستان و جنگ عراق بین سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۱ را هدایت کره است.

نیرو‌های سنتکام در سال ۲۰۱۵ ابتدا در افغانستان، عراق و سوریه مستقر شد. دلیل استفاده از واژه «مرکزی» در عنوان سنتکام، مرکزیت حوزه کاری این واحد در جهان بین آفریقا، اروپا و هند و آسیاست.

در بحران گروگانگیری ایران و حمله شوروی به افغانستان، جیمی کارتر کارگروه استقرار سریع را در ماه مارس ۱۹۸۰ تاسیس کرد. در یک بازه دو ساله این کارگروه به یک مقر تبدیل شد.

عملیات مین‌گذاری ایران درخلیج فارس و واکنش آمریکا در چند عملیات نظامی علیه ایران، منجر به اولین درگیری‌های مقر فرماندهی مرکزی ایالات متحده موسوم به سنتکام شد. در ماه می‌سال ۱۹۸۷ ناو یو اس اس استارک عملیاتی را در خلیح فارس در خلال جنگ ایران وعراق کلید زد و یک هواپیمای عراقی را هدف گرفت که به کشته شدن ۳۷ تن منجر شد.

کمی بعد در درگیری که به جنگ نفتکش‌ها معروف شد، دولت فدرال آمریکا ۱۱ نفتکش کویتی را تغییر پرچم و تغییر نام داد. در این عملیات که به عملیات اراده جدی معروف شد این تانکر‌ها با اسکورت نیرو‌های سنتکام وارد خلیج فارس شده و به سمت کویت فرستاده شدند. عملیات ارتش آمریکا برای حفاظت از نفتکش‌های کویتی از حمله ایران در ۱۹۸۷ و ۱۹۸۸ در اواخر جنگ ایران و عراق بزرگ‌ترین عملیات حفاظتی بعد از جنگ جهانی دوم بود.

اواخر ۱۹۸۸ استراتژی منطقه‌ای آمریکا همچنان بر تهدید بالقوه حمله شوروی از طریق ایران متمرکز بود.

رزمایش نگاه داخلی یکی از طرح‌های اولیه سنتکام بود که بار‌ها برای آموزش آمادگی نیرو‌های آمریکایی جهت دفاع از طریق رشته کوه‌های زاگرس در برابرحملات شوروی به طور سالانه انجام می‌شد. این رزمایش‌ها بین سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ هر سال انجام شده و هدف آن آموزش استقرار سریع نیرو‌های آمریکایی در کوه‌های زاگرس ایران برای جلوگیری از حمله شوروی بوده است. بعد از ۱۹۹۰ طرح سنتکام برای جلوگیری از نفوذ شوروی معطوف به عراق شد.