واکنش‌ها به پوشش برخی زنان حاضر در راهپیمایی ۲۲ بهمن/ معیارها و تعاریف حدود شرعی حجاب تغییر کرد

روزنامه توسعه ایرانی نوشت: باید دید قانون نادیده حجاب و عفاف-که امسال را به تمامی با حواشی و اخبار آن سپری کردیم- تبصره‌ای هم برای حضور آزاد زنان بی‌حجاب پای صندوق‌های رای یا در راهپیمایی‌های مناسبتی در نظر گرفته یا این مورد، همچنان جزو نانوشته‌هایی است که به سیاق هر سال تکرار خواهد شد؟! 

هرچند دیدن تصاویر این زنان مسبوق به سابقه است، اما بعد از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ کمی بیشتر از همیشه واکنش‌برانگیز شده و تناقض‌های مواجهه با موضوع مناقشه‌برانگیز حجاب و بی‌حجابی روی دایره ریخته است.

۲۲ بهمن امسال‌ نیز همچون اغلب مناسبت‌های پیشین، تصاویر زنانی با روسری روی شانه یا تنها با کلاهی بر سر، در راهپیمایی چهل و پنجمین سالگرد انقلاب اسلامی بحث‌برانگیز و پرحاشیه شد.

برخی از کاربران به شوخی از مرخصی آمران به معروف در این روز نوشتند و برخی دیگر گفتند که اگر آزاده صمدی، بازیگر سینما را به دلیل استفاده از کلاه در دادگاه محکوم کردند، پس چطور به این زنان اجازه داده شده در راهپیمایی شرکت کنند؟

در این میان مژگان بختیاری، مادر مهسا امینی، دختری که مرگ او در جریان بازداشتش از سوی گشت ارشاد به اعتراضات دامنه‌دار سال گذشته انجامید، هم با انتشار تصاویر زنان بدون حجاب در راهپیمایی ۲۲ بهمن در کنار دخترش، به همین تناقض حاکمیت در مواجهه با حجاب زنان اشاره کرد.

رعایت حجاب از نان شب هم واجب‌تر

امسال، یکی از پرتکرارترین خبرها، واکنش به موضوعات مربوط به حجاب بود. در حالی بسیاری نسبت به برخوردهای قضایی با زنان و مدافعان حجاب انتخابی انتقاد داشته و از توقیف خودروها و پلمپ مراکز فرهنگی و تجاری و ورزشی گلایه می‌کردند که در جبهه مقابل همه شمشیرها آخته بود. از رئیس‌جمهور گرفته که در چندین سخنرانی به حزب‌اللهی‌ها قول داد که موضوع بی‌حجابی شایع شده در جامعه را جمع کند تا وزیر کشور که بارها مخالفان حجاب را به محرومیت از خدمات عمومی تهدید کرد. تریبون‌های نماز جمعه هم در یک سال و نیم گذشته زمان زیادی از خطبه‌ها را به امر تاختن بر بی‌حجابان اختصاص دادند و نمایندگان مجلس تمام هم خود را بر تصویب لایحه حجاب و عفاف متمرکز کردند، به طوری که به نظر می‌رسید؛ درست در زمانی که گرانی‌ها و مشکلات اقتصادی کمر جامعه را شکسته، مهم‌ترین موضوع در ایران حجاب است.

 همه سخت‌گیری‌ها اما در همین مدت پر فراز و نشیب، یعنی در یکسال و اندی گذشته، با یک باگ بزرگ مواجه بود. راهپیمایی‌های مناسبتی و البته انتخاباتی که پیش روست.

تصاویر متفاوت زنان در راهپیمایی‌ها

راهپیمایی ۲۲ بهمن سال گذشته هم مزین به تصاویر زنان شل حجاب و بی‌حجاب بود که پرچم ایران به دست در جمع راهپیمایان حضور داشتند. گویی برای ساعاتی آتش‌بس اعلام شده تا جامعه ایمانی که گفته می‌شد درخواست‌های مکرر آنها به نوشتن لایحه حجاب و عفاف و برخورد با بی‌حجابی در کشور انجامیده، از خواسته خود منصرف شده‌اند.

تصویر مشابه و حتی غریب‌تر اما در ۱۳ آبان پارسال، در بحبوحه اعتراضات منتشر شده بود، زنی میانسال با موهایی بلوند و لبخندی که از رضایت و امنیت حکایت داشت، در میان بانوان محجبه و در حال گفت‌وگو دیده شد.

در راهپیمایی دیروز هم چندین تصویر منتشر شد که جنجالی و واکنش‌برانگیز بود. دو زن در دو تصویر مجزا با بلوز و شلوار و کلاهی بر سر و با موهایی بلند و پرچم و تراکت‌هایی در دست، در جمع راهپیمایان حضور داشتند. 

اما این آزادی نوع پوشش ظاهرا قرار است در برخی دیگر از روزها نیز در ایران تکرار شود از جمله در انتخابات پیش‌رو و پای صندوق‌های رای! 

سخنگوی شورای نگهبان چندی پیش اعلام کرد که هیچ مانعی برای رای دادن زنان بی‌حجاب وجود ندارد. هادی طحان‌نظیف، گفت: «حق رای در هیچ قانونی سلب نشده و حتی توسط دادگاه نیز سلب‌شدنی نیست. نباید موضوع حجاب موجب دوقطبی شدن در انتخابات شود».

پاسخ به این تناقضات از نگاه اصولگرایان

اغلب واکنش‌ها به این تصاویر به تناقض رفتاری حاکمیت ایران با حجاب در موقعیت‌های مختلف اشاره داشت. موردی که روزنامه اصولگرای جوان آن را تناقض نمی‌داند و رویکردی جامع‌نگر تفسیر می‌کند. در یادداشت این روزنامه در اشاره به این موضوع نوشته شده است: «همه ما نمونه‌های زیادی دیده یا شنیده‌ایم که طرف شرابخوار، چاقوکش و خلافکار بوده، یا هست، اما در آخرین روز ماه ذی‌حجه دهانش را آب می‌کشیده یا می‌کشد و به هیئت حسینی پا می‌گذارد و در این دهه یا دو ماه دست از پا خطا نمی‌کند. ممکن است- خدای نکرده- باز به راه خلاف خود برگردد، اما در اینجا از خود شخص اعراض نمی‌کنیم و به اعمال خطایش اعتراض می‌کنیم. به همین ترتیب، می‌توان به دختران و زنانی که به انقلاب اسلامی، به امام خمینی، به رهبر انقلاب، به نظام جمهوری اسلامی و به جبهه حق عشق و ارادت دارند، اما در موضوع حجاب به دلایل مختلف اهل رعایت نباشند، به همین‌گونه نگاه کرد».

در ادامه این یادداشت نیز آمده است: «دخترانی که با وضع فجیع در پارتی شبانه دستگیر می‌شوند، همه آن‌ها خطاکارند و باید به مجازات برسند، اما فرق می‌کنند با دخترانی که در مسیر راهپیمایی اربعین و در مسیر راهپیمایی جشن پیروزی انقلاب اسلامی هستند و ممکن است حجاب کامل شرعی هم نداشته باشند. آن‌ها هم البته خطاکارند، اما نوع برخورد و نگاه ما به این دو حتماً با هم تفاوت دارد»!

پاسخ به این تناقضات از نگاه منتقدان

در حالی که مسئولان کشور بارها در موضوع مواجهه با حجاب آن را حکم شرعی و لایتغیر می‌دانند که به نظر می‌رسد در بزنگاه‌های تاریخی از شدت و حدت این شرعیات کم می‌شود. بسیاری از منتقدان این رواداری و سعه صدر در مواجهه با موضوع حجاب را نه از سر مهر، بلکه برای جلب مشارکت همه اقشار جامعه به این گونه مراسم و رسانه‌هایی می‌دانند که قصد انعکاس شرایط داخلی ایران را دارند.

اما از منظر بسیاری همه این بازی‌ها کارت‌های رو شده‌ای است که نه تنها نظرها را به خود جلب نمی‌کند بلکه بر ساختار متناقضی صحه می‌گذارد که بیش از پیش اعتماد عمومی را از بین می‌برد.

سعیده علیپور