يكشنبه ١٩ دي ٩٥ كه اكبر هاشمی رفسنجانی، رييس ٨٢ ساله مجمع تشخيص مصلحت نظام درگذشت، ماموريت پنج ساله اعضاي مجمع در پايان همان سال به پايان مي‌رسيد و طبق قانون بايد در اسفند ٩٥ اعضا و رييس جديد مجمع مشخص مي‌شدند.
رهبر انقلاب روز چهارشنبه ١٣ بهمن آيت‌الله محمدعلي موحدي‌كرماني نماينده سابق ولي‌فقيه در سپاه پاسداران، امام جمعه موقت تهران، دبيركل جامعه روحانيت مبارز و نماينده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبري را به عنوان رييس موقت مجمع منصوب كردند و نخستين جلسه به رياست موحدي‌كرماني شنبه ١٦ بهمن برگزار شد.
جانشين هاشمي كيست؟
تا مشخص شدن اعضاي جديد گمانه‌زني‌هاي زيادي درباره ورودي و خروجي‌ها و همچنين رييس مجمع مطرح مي‌شد. سرانجام روز دوشنبه ٢٣ مرداد ٩٦ با حكم رهبري، اعضا و رييس جديد مجمع تشخيص مصلحت نظام براي يك دوره پنج ساله مشخص شدند و آيت‌الله سيدمحمود هاشمی شاهرودی به رياست مجمع منصوب شد تا بر كرسي قديمي هاشمي‌رفسنجاني تكيه بزند.
بر اساس قانون، روساي سه قوه (حسن روحاني، صادق آملي‌لاريجاني و علي لاريجاني)، فقهاي شوراي نگهبان (احمد جنتي، سيدمحمود هاشمي‌شاهرودي، محمد يزدي، محمد مومن، مهدي شب‌زنده‌دار و سيدمحمدرضا مدرسي‌يزدي)، رييس ستاد كل نيروهاي مسلح (سردار محمد باقري)، دبير شوراي عالي امنيت ملي (علي شمخاني) و وزرا و روساي كميسيون مربوط به موضوع بحث جلسات مجمع به عنوان اشخاص حقوقي به عضويت مجمع درآمدند.
از طرفي ٣٨ چهره سياسي هم به عنوان اعضاي جديد مجمع معرفي شدند كه در ميان آنها سيدابراهيم رييسي، محمدباقر قاليباف، محسن مجتهدشبستري، احمد توكلي، سيدمحمد صدر و سيدمحمد ميرمحمدي براي نخستين بار در مجمع حضور پيدا كردند. همچنين اكبر هاشمي‌رفسنجاني، عباس واعظ طبسي، حبيب‌الله عسگراولادي و حسن حبيبي از اعضاي فقيد مجمع تشخيص مصلحت نظام هستند كه با فوت‌شان در اين دوره از فعاليت مجمع حضور ندارند.
آيت‌الله سيدمحمود هاشمي شاهرودي روحاني ٦٩ ساله‌زاده كربلا و داراي درجه اجتهاد است. او پيش از انقلاب به خاطر فعاليت‌هايش عليه رژيم بعث در عراق به زندان افتاد و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي رابط امام خميني(ره) و آيت‌الله صدر شد.
او كه به توصيه امام در حوزه علميه قم هم تدريس مي‌كرد در سال ٧٣ با حكم رهبر انقلاب به عنوان فقيه شوراي نگهبان برگزيده شد و در سال ٧٨ به رياست قوه‌قضاييه رسيد و ١٠ سال بر اين مسند تكيه زد. شاهرودي از سال ٨٠ تاكنون عضو مجمع تشخيص بوده و از سال ٧٧ تاكنون به عنوان نماينده مجلس خبرگان رهبري در سه دوره پياپي انتخاب شده است.
سفر رييس جديد به عراق
هنوز جلسه مجمع جديد به رياست شاهرودي برگزار نشده كه رييس و دبير مجمع تشخيص براي ديدار با تعدادي از مقامات عراقي و برخي از مراجع شيعه به اين كشور همسايه سفر كرده‌اند. در جريان اين سفر، شاهرودي و رضايي با حيدر العبادي نخست‌وزير عراق، نوري‌المالكي معاون رييس‌جمهور، سيدعمار حكيم رييس ائتلاف ملي و اقشارمختلف مردم كربلا و گروه‌هاي سياسي و اجتماعي عراقي ديدار و گفت‌وگو كردند.
تغييرات مجمع پساهاشمي
رهبر انقلاب در بخشي از حكم انتصاب رييس، دبير و اعضاي مجمع تشخيص مصلحت نظام به ضرورت تغيير در ساختار و محتواي مجمع اشاره كرده و نوشتند: اكنون با آغاز دوره جديد اين نهاد، به حكم تجربه‌هاي ارزنده موجود، تغييراتي در ساختار و محتوا ضروري مي‌نمايد كه عمدتا عبارت است از: سامان بخشيدن به مجموعه سياست‌هاي كلي و بازنگري در عناوين و نيز در فرآيند تعيين و تنظيم آنها، سامان بخشيدن به مساله نظارت بر اجراي سياست‌ها، سازوكار لازم براي ارزيابي كارآمدي و اثربخشي سياست‌ها، ايجاد انسجام كامل در ساختار تشكيلاتي و مديريتي و تمركز برنامه‌ها بر اساس آيين‌نامه مصوب و چابك‌سازي تشكيلات و حذف بخش‌هاي موازي و غيرضرور. بر همين اساس گويا قرار است شاهد تغييراتي در تشكيلات و ساختار مجمع باشيم.
در همين رابطه محسن مجتهدشبستري از آغاز جلسات رسمي مجمع از اوايل مهرماه خبر داد و گفت: رهبر انقلاب پنج دستور در حكم خود براي مجمع دادند كه يكي از آنها چابك‌سازي و حذف تشريفات بود؛ لذا قرار است بخش‌هاي مختلف مجمع ازجمله دبيرخانه و مركز تحقيقات تغييراتي داشته باشد. وي همچنين درباره احتمال جابه‌جايي مكان مجمع گفت: اين احتمال وجود دارد كه مجلس شوراي اسلامي قديم كه جلسات خبرگان نيز در آن برگزار مي‌شود محل جديد جلسات مجمع باشد.
همچنين به دنبال تغييرات انجام شده در مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، غلامرضا فروزش معاون اجرايي اين مركز، روز يكشنبه ۱۲ شهريور با انتشار نامه‌اي از سمت خود كناره‌گيري كرد.
فروزش وزير اسبق جهاد سازندگي كه از ابتداي مسووليت ولايتي در مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام، معاونت اجرايي اين مركز را بر عهده داشت، با انتشار نامه‌اي ضمن اعلام آمادگي براي ارايه نقطه نظرات مشورتي و با توجه به فرآيند طولاني مدت انحلال و در جهت همراهي با مسوولان مركز براي انجام وظايف محوله خود، نوشت: «اكنون با تشكر و قدرداني به واسطه همكاري شما در طول تصدي مسووليتم از كليه همكاران خداحافظي نموده و فعاليت‌هاي اجرايي و مديريتي را واگذار مي‌نمايم و انتظار دارم با اعتقاد، اعتماد و اميد، به وظايف قانوني خود عمل فرمايند.»
صحبت‌هاي مجتهدشبستري و استعفاي غلامرضا فروزش نشان مي‌دهد كه شايعه انحلال مركز تحقيقات در حال تبديل شدن به واقعيت است.
مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام در سال ٦٨ و بعد از جنگ تحميلي، با هدف ايجاد عقبه علمي و تحقيقاتي براي امور بنيادين توسط آيت‌الله هاشمي‌رفسنجاني تاسيس شد. اين مركز در سال ٧٦، به دستور هاشمي‌رفسنجاني به نهاد مجمع منتقل شد و در حيطه وظايف مجمع تشخيص مصلحت نظام، از جمله تدوين سياست‌هاي كلان نظام، ارايه مشاوره به مقام معظم رهبري و ارايه راه‌حل در موضوعات كلان كشور، به فعاليت خود ادامه داد. تا پيش از انتخابات رياست‌جمهوري ٩٢ حسن روحاني رياست اين مركز را به عهده داشت و از آن زمان تاكنون علي‌اكبر ولايتي رييس مركز تحقيقات استراتژيك مجمع است.
رصد مستمر تحقق اسناد بالادستي (سند چشم‌انداز ١٤٠٤، سياست‌هاي كلي اصل ٤٤) و سياست‌هاي نظام در همه ابعاد سياست، اقتصاد، فرهنگ، تقويت فرهنگ به منظور پيشرفت نظام اسلامي، برقراري ارتباط با مراكز علمي معتبر دنيا به ويژه جهان اسلام و تبادل دستاوردها، مطالعات و تحقيقات، برقراري ارتباط فرهنگي بين كشورهاي جهان اسلام و تقويت و رصد مستمر فرهنگ عمومي جامعه و تبيين هويت اسلامي و هويت ايراني از جمله وظايفي است كه مركز تحقيقات استراتژيك مجمع تشخيص مصلحت نظام براي خود تعريف كرده است.
ضمن اينكه انجام تحقيقات راهبردي و بنيادين براي پيشرفت نظام و حكومت اسلامي، توليد پشتوانه علمي و پژوهشي جهت تنظيم سياست‌هاي كلي و تصميمات اساسي كشور و نظام اسلامي با انجام پژوهش علمي در سه بخش امور بنيادين، امور راهبردي و امور كاربردي، نوسازي و بازسازي پايه‌هاي تمدن نوين اسلامي با ايجاد بنيان‌هاي فرهنگ و تمدن اسلامي در كشور و حركت به سوي اوج‌گيري دوباره تمدن اسلامي و آينده‌پژوهي و پيش‌بيني آينده با انجام پژوهش‌هاي عميق جهت به دست‌گيري ابتكار عمل در همه حوزه‌هاي علم و فناوري از جمله اهداف كلاني به حساب مي‌آيد كه اين مركز از زمان راه‌اندازي تاكنون آنها را دنبال كرده است. به نظر مي‌رسد مجمع تشخيص مصلحت نظام كه جلسات جديد خود را از مهر آغاز خواهد كرد در دوران پساهاشمي شاهد تغييراتي خواهد بود كه با سال‌هاي گذشته اين نهاد متفاوت‌تر خواهد بود.
- 10
- 2
