روایت‌ها از تجمعات اعتراضی در روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته

تجمعات اعتراضی متعددی در روزهای پنجشنبه و جمعه گذشته در برخی از شهر‌های کشور رخ داد که عمده مطالبات معترضان مسائل اقتصادی و به طور خاص در اعتراض به گرانی بود.

نقطه آغاز این اعتراض‌ها روز پنجشنبه در مشهد اتفاق افتاد که جمعی از مالباختگان مؤسسات مالی اعتباری اقدام به تجمع کردند. روز جمعه نیز در شهرهایی همچون قم، بروجرد، قزوین، رشت، اهواز، همدان، ساری و... شاهد برخی تجمعات بودند دراین میان به گزارش فارس، بیش‌ترین تجمع پیش از ظهر دیروز (جمعه) در کرمانشاه گزارش شد که با مداخله پلیس خاتمه یافت.

برخی با رخنه در جمع معترضان کوشیدند تا به این تجمعات رنگ و بوی سیاسی بدهند و به همین منظور شعار‌هایی علیه نظام و دولت را مطرح کردند که با عدم استقبال معترضان مواجه شد. امام جمعه مشهد در واکنش به تجمعات   اعتراضی این شهر  طرح برخی شعارها همچون «سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن» را نادرست خواند. از چند روز پیش فراخوان‌هایی در فضای مجازی برای برپایی تجمع علیه گرانی در این شهر منتشر شده بود. با این حال مقامات مسئول استان تأکید کردند که هیچ مجوزی برای چنین اقدامی صادر نشده است.

روز پنجشنبه اما تعدادی از مشهدی‌ها در میدان شهدای این شهر تجمع کردند و شعارهایی علیه گرانی سر دادند. در ادامه اما شعارها فراتر رفت و سمت و سویی علیه حاکمیت پیدا کرد. بر همین اساس هم بود که  اگرچه به گفته فرماندار مشهد با تجمع کنندگان با مدارا برخورد شد، اما در نهایت ۵۲ نفر از کسانی که شعارهای ساختارشکنانه سر دادند یا اقدامات تحریک‌آمیز داشتند، بازداشت شدند. قاضی حسن حیدری، معاون دادستان مشهد در گفت‌وگو با تسنیم، گفت : علت دستگیری این افراد، اقدام به تخریب اموال عمومی بوده و البته این تجمع نیز فاقد مجوزهای قانونی بوده است.

فرماندار مشهد هم این تجمع را غیرقانونی خواند، اما تأکید کرد که نیروی انتظامی با تجمع‌کنندگان بسیار با مدارا برخورد کرد. محمدرحیم نوروزیان در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه «سعی بر این بود که مشکلی ایجاد نشده و عده‌ای از آن سوء‌ استفاده نکنند»، تصریح کرد:

براین اساس تذکراتی به این افراد داده شد و آنها مدتی در میدان شهدا حضور داشتند و پس از آن متفرق شدند.

وی افزود: همچنین تعدادی که قصد تعرض به اموال عمومی و تخریب آنها را داشتند، توسط مأموران نیروی انتظامی بازداشت شدند. فرماندار مشهد افزود: این تجمع کنترل شد و اتفاق خاصی در آن رخ نداد.   گفتنی است روابط عمومی معاونت استانداری و فرمانداری مشهد هم قبل از برگزاری تجمع در اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود: با عنایت به انتشار برخی شایعات در فضای مجازی مبنی بر برگزاری تجمع در برخی نقاط شهر، بدین وسیله اعلام می‌دارد هیچ سازمان، تشکل یا گروهی درخواستی مبنی بر تجمع نداشته و مجوزی هم در این خصوص صادر نشده است.» فرماندار مشهد گفت: با عوامل این اجتماع غیرقانونی برخورد می‌شود و پیگیری‌های لازم از سوی فرمانداری، نیروی انتظامی و دستگاه قضایی در حال انجام است.

وی تصاویر منتشرشده در فضای مجازی در خصوص تیراندازی مأموران در میدان شهدا را غیرواقعی خواند و گفت: خبرتیراندازی پلیس در این تجمع بشدت تکذیب می‌شود و ارتباطی به این تجمع نداشته است، اما استفاده از گاز اشک‌آور را برای خروج جمعیت از آن محل داشتیم. نوروزیان گفت: این اقدام هم در برنامه کار پلیس نبود، اما مقاومت اختلالگران تخریب اموال عمومی شهری همچون بخشی از فضای بیرونی شهرداری و اتوبوس‌های واحد و همچنین عدم توجه به توصیه‌های پلیس موجب این اقدام شد.

توضیح فرماندار نیشابور

همزمان با مشهد در نیشابور هم تجمع‌های پراکنده‌ای انجام شد. سعید شیبانی فرماندار نیشابور، در گفت‌وگو با فارس با اشاره به تجمع شماری از مردم در میدان امام خمینی(ره) شهر نیشابور گفت:  تلاش شد تا آسیبی به مؤسسات مالی و اعتباری، اماکن و اداره‌های دولتی، مغازه و امنیت مردم وارد نشود و با گروه تجمع‌کننده حداکثر مدارا بشود تا به‌صورت مسالمت‌آمیز و در حداقل زمان ممکن این تجمع پایان یابد.

وی افزود: شعارهایی داده شد و البته برخی طبق معمول سعی کردند از این تجمع‌ها استفاده‌های نامطلوب و غیرقانونی کنند که رسانه‌های بیگانه از این فرصت سوء استفاده کردند. فرماندار نیشابور افزود: حضور برخی سپرده‌گذاران مؤسسات مالی که دچار مشکل شده بودند، در این تجمع برای برآوردن مطالبات‌شان بود. به گفته شیبانی تلاش این است با وحدت و همدلی بیشتر مشکلات حل شود. گفتنی است تجمعات پراکنده دیگری در برخی شهرهای دیگر کشور هم دیروز انجام شد.

روایت علم‌الهدی از تجمع در مشهد

نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی هم در این باره گفت: در تجمع روز پنجشنبه مشهد که از سوی مرجعی ناشناس به صورت غیرقانونی برنامه‌ریزی شده بود، عده‌ای از مطالبات مردم سوء استفاده کردند.

به گزارش ایرنا، حجت‌الاسلام سید احمد علم‌الهدی در دیدار با تشکل‌های دانشجویی و فعالان فرهنگی شهرستان سبزوار افزود: مرجعی که از منظر مراجع نظامی و انتظامی ناشناخته است از مالباختگان مؤسسه‌های مالی و معترضان به مشکل گرانی دعوت به اجتماع کرد و حال آنکه برای این برنامه مجوزی صادر نشده بود. وی اظهار کرد: برخی از مردم برای بیان مطالبات خود در آن جمع حضور یافتند اما به ناگاه در اجتماع چند صد نفری آنان، گروهی معدود که شمارشان از ۵۰ نفر نمی‌گذشت، شعارهای انحرافی و هنجارشکنانه  «فلسطین را رها کن و نه غزه نه لبنان، جانم فدای ایران» سر دادند. 

علم‌الهدی گفت: در چنین شرایطی اگر دستگاه‌های امنیتی و انتظامی آشوبگران را به حال خود رها کنند، دشمنان با انتشار فیلم و عکس در رسانه‌های خود بیان خواهند کرد که نظام جمهوری اسلامی در مشهد پایگاه انقلابی خود را از دست داده است.

به گفته وی، در اتفاقات پنجشنبه مشهد، اشکال بر مردمی وارد است که برای بیان مطالبات بحق خود، دعوت مرجعی ناشناس را پذیرفته و به خیابان آمدند. علم‌الهدی با بیان اینکه حمایت از دولت وظیفه همگان است، اظهار کرد: ما تابع نظام هستیم و حکم رئیس جمهوری علاوه بر رأی مردم، از سوی ولی فقیه تنفیذ شده و مخالفت با حاکمیت دولت، مخالفت با ولایت فقیه است.

علم‌الهدی دیروز هم در نماز جمعه مشهد گفت: مردم حق دارند حل شدن مشکلات معیشتی خود را مطالبه کنند و باید مسئولان نیز برای حل مشکلات آنها از قبیل مسکن و گرانی کار کنند. به گزارش ایلنا، امام جمعه مشهد ادامه داد: نباید شرایط به گونه‌ای باشد که کارد به استخوان مردم برسد و برای گفتن مشکلات خود وسط خیابان بیایند. متأسفانه امروز برخی مدیران و مسئولان در دستگاه‌های اجرایی حضور دارند که به فکر مشکلات مردم نیستند.

امام جمعه مشهد خطاب به مردمی که در این شهر در اعتراض به مشکلات جمع شده بودند، گفت: مطالبات شما کاملاً برحق بود و اینکه علیه گرانی شعار می‌دادید کار بر حقی بود اما بدانیم که دشمن می‌خواهد به ما ضربه بزند و نباید اجازه بدهیم از این مطالبات سوء استفاده کنند.  وی ادامه داد: اینکه گروهی در تجمع بگویند «سوریه را‌‌ رها کن، فکری به حال ما کن» درست نیست و اینکه از این شعار یک زن روسپی امریکایی که رهبر منافقان است بیاید و از شما تشکر کند درست نیست و نباید خوراک در اختیار رسانه‌های دشمن قرار بدهیم.

علم‌الهدی افزود: نباید با فراخوان هر فرد یا گروهی به خیابان‌ها بیاییم بلکه باید دقت کنیم. امنیت یک کشور مهم است و مشکلات زندگی ما نباید ابزاری برای پیروزی دشمن باشد. ما و مردم ما با همه مشکلات پای نظام و انقلاب ایستاده‌ایم و همه ما با حضور در راهپیمایی روز ۹ دی جواب دشمنان و لجن‌پراکنی‌های مزدوران نابکار خارجی را می‌دهیم و اگر رسانه‌های خارجی مرد هستند، راهپیمایی ۹ دی را پوشش بدهند.

سید احمد خاتمی: هر معترضی ضد انقلاب نیست    

سخنگوی هیأت رئیسه مجلس خبرگان رهبری هم در جمع مردم ملارد گفت: نباید اجازه سوء‌استفاده ضد انقلاب از اعتراضات مردمی داده شود.به گزارش انتخاب، حجت‌الاسلام سید احمد خاتمی با بیان اینکه گرانی در کشور افسار گسیخته شده است، گفت: نباید فرهیختگان بنزین در آتش ریخته و شعله آتش را بیشتر کنند، خیر، گرانی هست و بخشی از این گرانی‌ها ناشی از توطئه‌های دشمن و برخی دیگر ناشی از سوء مدیریت برخی  مسئولان است. امام جمعه موقت تهران، با بیان اینکه نباید هر معترضی را ضد انقلاب دانست، گفت: نباید انتقاد به هر فرد را انتقاد به نظام خواند، نباید انگ ضد انقلاب به برخی مردم معترض زد، البته اعتراضات هم نباید سبب موج سواری دشمنان شود، سروران من دشمن قصد ناامیدی مردم را دارد، باید بر امید بدمیم، آینده این کشور روشن است و این انقلاب اسلامی به دست نسل فاطمه(س) تا ظهور بقیة الله(عج) خواهد ماند.وی فضای مجازی را یکی از ابزارهای دشمن برای مقابله با نظام اسلامی دانست و گفت: در سال ۸۸ از این ابزار بهره بردند، البته فضای مجازی یک ظرفیت است، اما در حال حاضر دشمن در حال استفاده از آن است، فضای مجازی اکنون در حال بحران‌سازی است، به‌عنوان یک مطلع می‌گویم، هیچ کشوری مانند کشور ما فضای مجازی را باز نگذاشته است. برخی‌ها می‌گویند، اجازه نمی‌دهیم نزدیک فضای مجازی شوید، نتیجه این می‌شود که یک روز در مشهد و... از این ابزار استفاده بد کرده و تنها راه مقابله با آن اینترنت ملی است.

تفسیر های شتابزده و یکسویه

برخورد سیاسی و گزینشی با پدیده‌ای که هنوز ماهیت و ابعاد آن مشخص نیست. این خلاصه رویکردی است که برخی منتقدان دولت نسبت به وقایع اخیر مشهد و برخی شهرهای دیگر در پیش گرفتند. این دسته که تا پیش از این هیچ توجهی به اعتراض‌های مردمی نداشتند، به ناگاه از وقایع اخیر استقبال کردند و دولت را مسئول تام و تمام مشکلات کشور و متعاقباً مسبب بروز آنها دانستند. در مقابل، اصلاح‌طلبان و حامیان دولت قدری محتاطانه‌تر و البته ملی‌تر با مسأله برخورد کردند. آنان ضمن اجتناب از مقصریابی بی وجه، اعتراض را حق مردم دانستند و در گام‌های بعدی، خواستار برداشتن گام‌های اساسی برای حل مشکلات مردم شده‌اند. آنان پیشنهاد کرده‌اند نخستین گام‌های اصلاحی در بودجه سال آینده برداشته شود. هرچند در ابتدا اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری در هشداری به مخالفان دولت، آنان را از هرگونه اقدام تحریک آمیز برحذر داشت و تأکید کرد که «کسانی که حرکت‌های خیابانی را آغاز می‌کنند، پایان دهنده ‌آن نخواهند بود و دود اقدامات آنان به چشم خودشان هم می‌رود.» اما رویکرد مخالفان دولت نشان می‌دهد آنان رویه دیگری را در پیش گرفتند.

حمید رسایی، از چهره‌های مخالف دولت در «اینستاگرام»، رضایت خود را از وقایع مشهد نشان داد، بی آنکه از آنچه در دیگر شهرها گذشت، اطلاعی داشته باشد. او نوشت: «روزگار عجیبیه! آقای روحانی و رسانه‌های اقماری‌اش که تمام هم و غم‌شون برگزاری کنسرت در مشهد بود، حالا که تعدادی از مردم مشهد در اعتراض به وضع موجود به خیابون ریختن (...) چرا عصبانی‌ان و این مردم را سانسور می‌کنند» عزت‌الله ضرغامی هم اعتراضات اخیر را به خاطر  فشار اقتصادی دانست و از مسئولان خواست به فکر رفع نواقص باشند.» پرویز امینی، تحلیلگر اصولگرا نیز در چند «توئیت»، دولت روحانی را مسئول نابسامانی‌های کشور دانست. او در یک مورد نوشت: «اینک سرنوشت جمهوری اسلامی ایران در دست دولتی است که در ایده شکست خورده و در اجرا فقیرترین و از نظر اشرافیت بدترین دولت بعد از انقلاب است.» وی در توئیت دیگری پیشنهاد کرد فرض بر این گرفته شود که اصلاً دولتی روی کار نیست: «راه حل جمهوری اسلامی، نه فانتزی دولت سایه و نه مواجهه امنیتی است. نداشتن قوه مجریه مفروض شود و همه ظرفیت‌های دیگر به صحنه حل مسائل بیاید.» در مقابل چنین استقبال حتی ساختارشکنانه منتقدان دولت از نارضایتی‌های اخیر، اصلاح‌طلبان و حامیان دولت رویکرد دیگری اتخاذ کردند. از جمله عبدالله رمضان‌زاده نوشت: «اعتراض یک حق مدنی است.

قانون اساسی هم آن را به رسمیت شناخته است.» یا مصطفی تاجزاده با اشار به شعارهای مردم در مشهد و نیشابور نوشت: «آیا جناح‌ها و مقامات متوجه بی‌اعتمادی و کلافگی رو به رشد قشرهای مختلف مردم هستند؟» جهانبخش خانجانی، عضو حزب کارگزاران سازندگی، تخریب‌ها علیه دولت را سازمان یافته دانست و گفت: «هوشیار نباشیم باز هم شاهد ظهور پوپولیسم خواهیم بود.» گذشته از تحلیل‌های مختلفی که درباره این تجمعات منتشر شده، نکته مهم اهتمام نسبت به حل و فصل مشکلات مردم است و بدون تردید در این مسیر هم‌افزایی همه ارگان‌ها و قوا باید در دستور کار قرار گیرد. در غیر این صورت تبعات منفی آن متوجه همه نهادها خواهد بود. چنانکه نماینده رشت گفته است: ما همه سوار بر یک قایق هستیم و هر کسی این قایق را سوراخ کند، همه با هم غرق می شویم. غلامعلی جعفرزاده در گفت‌وگو با خانه ملت، گفت: امیدوارم تمام افرادی که فقط می‌گویند دولت را هدف بگیریم و مردم را نسبت به دولت بدبین کنیم، متوجه باشند که مرم فرقی بین دولت، حاکمیت و نظام قائل نیستند و زمانی که بدبین شوند، نسبت به همه بدبین می‌شوند. وی افزود: امیدوارم که آقایان این حوادث را دیده و سرعقل آمده باشند و تندروها دست از لجاجت بردارند و همه برای کمک به سازندگی، اصلاح نظام امور، رفع فقر و رفاه عمومی تلاش کنند و چوب لای چرخ دولت نگذارند.