ابتداي دولت روحاني بود كه نام يك جوان بر سر زبانها افتاد؛فردي كه برخي او را از نيروهاي وابسته به دستگاههاي امنيتي معرفي ميكردند و عدهاي نيز وي را مبرا از اين مدعا ميدانستند. محمدجوادآذريجهرمي، فردي كه از جانب حسنروحاني به عنوان وزير ارتباطات و جايگزين دستپشتپرده دولت، يعني محمودواعظي به مجلس معرفي شد. اين فرد از همان روزهاي ابتدايي انتقادهاي فراواني را به جان خريد ولي تحمل كرد تا به سمت وزارت دست پيدا كند. جريانهاي مختلف مدعي بودند كه وزارتارتباطات را نبايد به وزارت اطلاعات تبديل كرد و برخي ديگر نيز انتقادهاي تندي داشتند و وزير جوان را زير سوال ميبردند.
دوقطبيسازي روحاني-جمهوري اسلامي
براي مثال نادرقاضيپور، نماینده مردم ارومیه در مجلس تصریح کرد: به شما می گویند پدر تلگرام، گفته شده سرورهای تلگرام به ایران آمده، کجاست که این موضوع دیده نمی شود. شما مشکل تلگرام را چگونه حل کرده اید؟او افزود: آقای آذری جهرمی فیلتر هوشمند شما بی اساس شده است؛ چون اعتمادی به آن نداشته اید، شما مشکل تلگرام را حل کردید اما مشکل مردم را حل نکردید.
وی با اشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه فضای مجازی به قتلگاه جوانان تبدیل شده است، افزود: آقای آذری جهرمی آیا سیاست های آقایان روحانی و واعظی را اجرا می کنید یا سیاست های نظام جمهوری اسلامی را اجرا خواهيد كرد. سرور تلگرام متعلق به یک فردی یهودی روسی است که سرور اصلی آن در انگلیس قرار دارد. وی به اتهام کودتا علیه روسيه اخراج شده است. شما گفته اید سرور تلگرام تحت کنترل است اما اینگونه نیست.
آذريجهرمي توان ندارد
از طرفي ديگر محمدعلی پورمختار، نماینده مردم بهار و کبودرآهنگ در مجلس شورای اسلامی كه او نيز مخالف بود در روز راي اعتمادگفت که وزیر پیشنهادی ارتباطات با هفت سال سابقه حضور در این وزارتخانه توان چرخاندن این دستگاه عریض و طویل را ندارد. پورمختار به عنوان مخالف وزیر پیشنهادی ارتباطات گفت: یکی از ویژگیهای آقای جهرمی پنهانکاری و عدم شفافیت ایشان است.
همه وزرای پیشنهادی برنامه خود را به صورت مکتوب به مجلس ارائه کردند. در برنامه ایشان تحصیلاتشان بر خلاف همه وزرای پیشنهادی دیگر اعلام نشده و تنها نوشته شده «دانش آموخته مهندسی برق دانشگاه صنعتی آب و برق» و مشخص نیست تحصیلات ایشان در چه مقطعی است.این نماینده مجلس گفت: نگرانی من این است که وزارت ارتباطات را نباید به وزارت اطلاعات تبدیل کنیم.
دفاع براي راي
در آن زمان آذريجهرمي براي دفاع از خود، حرفهاي فراواني را بيان و تاکید کرد: با افتخار اعلام میکنیم بعد از چهار سال فعالیت و توسعه زیرساختهای شبکه ملی اطلاعات در حوادث مهم ما یک ثانیه قطعی در شبکهها نداریم و فرهنگ حاکم در جامعه عوض شده است. روزی ارتباط تهدید امنیتی بود اما امروز برقرار نبودن اطلاعات تهدید امنیتی است. البته دکترین ما در عرصه فضای مجازی یک دکترین بیشتر نیست و آن دکترین مقام معظم رهبری است.
تلخشدن ماه عسل وزير
اما در نهايت با تمام مخالفتها و ماجراهايي كه رخداد، آذريجهرمي وزير شد. او از همان روزهاي ابتدايي با حضور گسترده در فضاي مجازي بارها خود را فعال اين عرصه نشان داد ولي ماهعسل وزير جوان دوام نياورد و با شروع اعتراضات سراسري به وضعيت خراب معيشتي، او مجبور شد تا آن روي سكه را نمايان كند. در ابتداي ناآراميها و تا آن زماني كه وضعيت امنيتي نشده بود، كار خوب پيش مي رفت ولي از زماني كه برخي كانالهاي تلگرامي معاند شروع به آتشافروزي در ميان مردم معترض كردند، وزير جوان وارد ميدان شد و با توييت زدن خطاب به صاحب تلگرام از او خواست تا كانالهايي كه خشونت را گسترش ميدهند، بسته شود. اين درخواست به حق وزير مورد استقبال قرار گرفت و تلگرام كانالهاي مشكلدار را تا جايي كه توان داشت، بست.
محدوديتهاي حياتي
تلگرام نيز كه در ايران دشمنان و دوستداران فراواني دارد، تا حدي به درخواستهاي وزير ايراني تن داد ولي در ادامه براي حفظ شعارهاي خودمبني بر عدم وابستگي به هيچ دولتي به نوعي ديگر برخورد كرد و معاندان نيز كه ميدانستند چگونه بايد كار را پيش ببرند با تغيير نام كانالهاي خود به كار ادامه دادند و اين در حالي بود كه ماجراي شلوغيها نيز پايان نداشت. اينجا بود كه مقامات و مسئولان تصميمگرفتند اينترنت و شبكههاي اجتماعي را زير فشار ببرند تا شايد از اين طريق بتوانند آشفتگيها و ناآراميها را كمرنگ كنند و در همين راستا تلگرام و اينستاگرام فيلتر شد.
ممنوعيتهاي مشكوك
در همان روزهاي ابتدايي فيلترينگ، وزير مدام به مردم گوشزد ميكرد كه اين فيلتر دائمي نيست و براي كنترل اوضاع است و هنگامي كه آتش خاموش شود، فعاليت تلگرام ادامه خواهد يافت. در ادامه نيز بنا به گفته مراجع رسمي و مسئولان با فيلتر شدن تلگرام ناآراميها خاموش شد ولي خبري از رهايي تلگرام از فيلتر نبود. اين باعث شد تا برخي از فعالان عرصههاي مختلف به موضوع انتقاد كنند و بگويند اگر بهانه فيلترشدن تلگرام ماجراي ناآراميهاست و اقدامات تاميني و حضور نيروهاي انقلابي به اين وضعيت پايان دادند، پس چرا اين فيلترينگ پايان نيافت؟! آنها به وضعيت موجود مشكوك بودند و اعتقاد داشتند كه تلگرام، پركاربردترين برنامه اطلاعرساني سريع در ايران، قرار است به كلي از ميان برداشته شود.
البته در اين بين اظهارنظر محافظهكاران و برخي افراد كه با آزاديهاي اجتماعي رابطه خوبي ندارند سبب شد تا شك مردم بيشتر شود. يكي ديگر از اقدامات شكبرانگيز اين روزها كه اذهان را به سمت فيلتردائمي تلگرام ميبرد نيز برنامه غيركارشناسي صداوسيما براي بي اهميت نشان دادن اين برنامه در ميان مردم بود. رسانه به اصطلاح ملي ايران به گونهاي گزارش خود را پيش برده بود كه گويي مردم از اين وضعيت فيلترينگ خوشحالند، ولي جامعه و حقيقت طبق روال گذشته بيانگر موضوعي ديگر بود.
خودزني
ادامه وضعيت فيلترينگ سبب شد تا رسانهها و فضاي مجازي انتقادهاي تندي را به آذريجهرمي در دستور كار قرار دهند و حتي فيلم مربوط به سخنراني روحاني در نشست حقوقشهروندي را كه در آن از نگاه منفي دولت به فيلترينگ خبر ميداد به دستمايه زير سوال بردن وزير ورييسجمهور تبديل كنند. اين انتقادها تا روز پنجشنبه به اوج خود رسيد و وزير نيز در اين ميان تاب نياورد و مسئوليت فيلترينگ را از دوش خود بر زمين گذاشت.
آذريجهرمي مطلب خود را در صفحه شخصياينستاگرامش و با استفاده از عكس مطلب طنز روزنامه قانون منتشركرده بود. وزير با كلامي انتقادي نوشته بود: «تصمیم نداشتم در موضوعی که وزارت ارتباطات در آن نقشی نداشت، اظهار نظری کنم اما به ناچار کلامی چند در این خصوص خواهم نوشت. در کشور اعتراضی شکل گرفت، اعتراض با موج سواری عدهای تبدیل به اغتشاش شد. در این اغتشاشات مردمی متضرر و اماکنی آسیب دیدند و متاسفانه خانوادههایی نیز داغدار شدند.
شورای امنیت کشور -که وزارت ارتباطات در آن عضو نیست- برای ایجاد آرامش تصمیم گرفت در کنار سایر اقدامات تامینی و انتظامی، محدودیتهای موقتی را بر فضای مجازی اعمال کند. طبیعی است که این اقدامات نارضایتیهایی را ایجاد کند اما گیرندگان این تصمیم بین مزایا و معایب آن وزن سنجی کردهاند. عدهای دیگر اما اکنون به جای پرداختن به ریشه اعتراضات و اغتشاشات و حل آنها، تلاش بر انداختن همه تقصیرها بر گردن فضای مجازی و بازخوانی اشکالات توسعه فضای مجازی در کشور -که گاهي وارد نيز هست- کردهاند. عدهای دیگر هم در آن سوی مرزها که مثل همیشه در محاسباتشان اشتباه میکنند، ریشه نرسیدن به نتایج تخیلات و توهمات خود را در ایجاد همین محدودیت ها میدانند و حرف از تحریمها به میان آوردهاند و تصور کردهاند تحریمهای آنها بر روحیه خادمان ملت ایران تاثیری خواهد داشت.
لازم دیدم یادآوری کنم آنچه همواره باعث افتخار و قوام نظام جمهوری اسلامی در برهههای مختلف از جنگ تحمیلی تا تحریمهای سنگین اقتصادی و تهاجمات فرهنگی بوده، حمایت همهجانبه مردم و دلدادگی آنها به کشورشان و دینشان و وفاداری به رهبری بوده است. بدخواهان بدانند تا نظام اسلامی مستظهر به حمایت ملت است نخواهند توانست حتی با پیشرفته ترین تکنولوژیها نیز گزندی به این ملت وارد کنند و ما مسئولان هم باید همواره خادم و قدردان این ملت شریف باشیم و به جای افزودن به دغدغههای آنها، گره از مشکلات آنها باز کنیم و بر آنها نیفزاییم.
در پایان، ضمن تشکر از دوستان رسانهای که با طنزهای مختلف در این ایام به نقادی یا حتی تخریب بنده پرداختند، تقاضا دارم برای یکبار هم که شده به مرور قوانین و مقررات کشور در عرصه پالایش فضای مجازی و شرح مسئولیت هر یک از دستگاهها در برابر این مقررات بپردازند و اگر اشکالی وجود دارد با شفاف سازی و از طریق دستگاه قانونگذاری کشور به پیگیری راهحلها بپردازند».
وزير هيچكاره
اما گويي آذريجهرمي در اين بين هيچكاره است و حق دارد كه عصباني شود. زيرا عبدالصمدخرمآبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در اين باره نيز گفت:«دستور مسدود سازی تمام کانال های تلگرامی که در چند روز اخیر دعوت به خشونت و ترور و اغتشاش میکردند از مدت ها قبل توسط مراجع قضایی صادر و به وزیر وقت ارتباطات ابلاغ شده بود ولی متاسفانه اقدام موثری به عمل نیامد».
تهديد وزير و روحاني
دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه ادامه ميدهد:« اوایل سال ۱۳۹۶ این موضوع را رسانه ای و بارها اعلام کردم حدود هشت هزار از ۵۰۰هزار کانال در شبکه اجتماعی تلگرام علیه امنیت کشور و مقدسات اسلامی و عفت و اخلاق عمومی در حال فعالیت بوده و مشغول سازماندهی وتخریب کشور در فضای مجازی هستند. اما متاسفانه هم وزیرسابق و هم وزیر لاحق ارتباطات وفناوری اطلاعات درمقابل اجرای دستورات مقاومت کردند. استنکاف وزارت ارتباطات از اجرای دستورات کتبي به رییس محترم مرکز ملی فضای مجازی ابلاغ شد، اما اقدام موثری به عمل نیامد.
کسانی که فضای مجازی کشور را بدون هیچ گونه کنترلی در اختیار دشمنان و آشوبگران قرار دادهاند باید پاسخگوی اعمال خود باشند. متاسفانه برخی عمدي یا سهوي از قبل به هنجارشکنان اطمینان دادند که دستی برای جلوگیری از اقدامات هنجارشکنانه و غیرقانونی آنها روی دکمه فیلترینگ نخواهد رفت. اگر ثابت شود که مسئولان عمدي اقدامات لازم را برای جلوگیری از فعالیت پایگاههای اینترنتی مربوط به اغتشاشگران و معاندان و تروریستها به عمل نیاوردهاند باید وفق مقررات مجازات شوند والا باید بابت قصور خود از مردم عذرخواهی کنند».
روياي رفته بر باد
بيشك جريانها و دستگاههاي بالادستي و موازي در كشور وجود دارند كه گاهي در مواقع اضطراري و مختلف به گونهاي كه صلاح بدانند اقدام ميكنند و در اين بار حق با وزير است؛ وزيري كه شايد در همان روزهاي ابتدايي روي كار آمدنش كه انتقادهاي فراواني به ناتواني اداره وزارت ارتباطات به او ميشد، اين گفته را سياسي فرض ميكرد، امروز دريافته است كه ماجرا به آن سادگي كه تصور داشته نبود و با خود ميگويد چه فكر ميكرديم و چه شد!
- 18
- 1