سفر نیچروان بارزانی به ایران با چه هدفی برنامه‌ریزی شد؟

سفر روز یکشنبه نیچروان بارزانی، نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق پنج سال پس از آخرین سفر او به ایران انجام شد. در پنج سال گذشته هیچ یک از دیگر مقامات رسمی اقلیم نیز به ایران سفر نکرده بودند. با وجود این رابطه تهران و اربیل در این مدت، رابطه‌ای مثبت و رو به‌پیش بوده است، حتی گره کوتاهی که بواسطه برگزاری همه پرسی استقلال در این رابطه افتاد سبب تغییر در مسیر اصلی آن نشد. ناظم دباغ، نماینده اقلیم کردستان در ایران درباره اهداف این سفر و تمایل اربیلبه میانجیگری ایران در مذاکراتش با بغداد با «ایران» گفت‌و‌گو کرد.

سفر نیچروان بارزانی به ایران با چه هدفی از سوی حکومت اقلیم کردستان عراق برنامه‌ریزی شد و چه نتایجی داشت؟

سفر آقای بارزانی برنامه‌ای به‌منظور بازسازی و تجدید روابط بین اقلیم کردستان و جمهوری اسلامی ایران بود و تأکیدی بر اینکه مردم کردستان عراق به‌ روابط و همکاری‌های سیاسى و تجاری با ایران نیاز دارد، مخصوصاً در شرایط کنونی که مشکلات بین اقلیم کردستان عراق و بغداد وجود دارد و نیاز به همفکری و پشتیبانى هست. پذیرش مقامات ایران و دیدارهایی که میان نخست‌وزیر اقلیم با آقایان دکتر روحانی، آقاى شمخانی و دکترلاریجانی صورت گرفته بود نشان از آن داشت که تلاش برای تحکیم روابط میان اربیل و تهران مؤثر بوده است.

آیا این سفر با گفت‌و‌گوهای سیاسی جاری میان اربیل و بغداد نیز مرتبط بود؟ آیا اقلیم کردستان عراق به حضور ایران به‌عنوان میانجی در این گفت‌و‌گو‌ها تمایل دارد؟

به نظرم مسائل منطقه و خاورمیانه و اقلیم و عراق به یکدیگر ارتباط دارد. همچنین توجه داشته باشیم که نیچروان بارزانی پیش از سفر به ایران به بغداد رفت و پس از دیدار با آقای حیدر العبادی نخست‌وزیر عراق به ایران سفر کرد. بنابراین حتماً این سفر با مسائل و گفت‌و‌گوهای جاری میان اربیل و بغداد ارتباط دارد.

با این حال خواست حکومت اقلیم کردستان جز این نبوده است که جمهوری اسلامی ایران تنها در موارد حساس و مورد نیاز وساطت و ضمانت کند. خواست اصلی اربیل این است که چه حکومت اقلیم کردستان عراق و چه دولت مرکزی عراق پایبند قانون اساسی باشند این اختلافات در چارچوب قانون اساسی عراق حل شود و وحدت در عراق شکل بگیرد. مسئولان ایران نیز بر همین نکات تأکید داشتند.

شما در گفت‌و‌گویی اظهار داشتید که بحث پیش شرط عراق مبنی بر لغو رسمی همه پرسی فراهم است و نتیجه همه پرسی از نظر اقلیم منتفی است. آیا اختلاف جدی وجود دارد که مانع از حل مسائل باشد؟

تأکیدم بر این است که سیاست عملی حکم می‌کند که بغداد وحکومت اقلیم کردستان باید قانون اساسی عراق را اجرا کنند. اربیل برای تصمیم دادگاه فدرال عراق احترام قائل است و چنان که شاهد بودیم دادگاه فدرال قانونی بودن آن همه پرسی را رد کرد. به همین خاطر به نظرم باید آن مسأله را فراموش و مناسبات‌مان را از نو تعریف کنیم. عراق، اقلیم و کشورهای مؤثر تأکیدشان بر این است که باید طبق قانون اساسی عراق مذاکره و توافق کنیم و آمادگی بر این اساس اعلام شده است.

در واقع نباید آن چیزی که به منفعت دولت بغداد است بگوید آن را می‌خواهم و آنچه به نفع‌اش نباشد نخواهد. ما می‌گوییم کل مسائل بر اساس قانون اساسی عراق حل شود. چه اقلیم کردستان براساس آن منتفع شود و چه حکومت مرکزی عراق. به همین دلیل هیأت مذاکره‌کننده اقلیم کردستان و شخص آقای بارزانی تأکیدشان بر این است که به قانون اساسی پایبند‌هستند و انتظار دارند که بغداد هم پایبند باشد و این مبنای مذاکره و حل مشکلات دوجانبه قرار گیرد. بنابراین وقتى تصمیم بر پایبندى به قانونى اساسى است معنی‌اش لغو نتایجهمه پرسى می‌شود.

برخی اخبار حکایت از کاهش درصد بودجه اقلیم از ۱۷ به ۱۲ درصد دارند. آیا این مسأله از موارد اختلافی است یا اربیل این تغییر را پذیرفته است؟

به نظرم هرتغییر می‌تواند پذیرفته شود اگر اراده خیر وجود داشته باشد و طبق توافق‌های قانون اساسى باشد، بودجه نه به حرف ما است نه به خواست آنها. بودجه باید براساس واقعیت نیاز مردم تعیین شود. نباید برای فردی که

در اقلیم کردستان زندگی می‌کند حق و حقوقی کمتر از فردی که در دیگر استانها و مناطق عراق زندگی می‌کند، قائل بود. به نظرم با اراده‌ای که بعد از سفر آقای بارزانی و طالبانی به بغداد مشاهده می‌کنیم این حس را داریم که می‌شود مشکلات با تفاهم حل شود.

به‌صورت مشخص آیا مقامات ایران قولی برای میانجیگری و رایزنی با بغداد به نفع حل این مسائل را داده اند؟

به نظرم مقامات ایران نه فقط میانجیگری می‌کنند که نیت و اراده خودشان را قبلاً نشان داده‌اند که آمادگی دارند هر حقوقی را که در چارچوب قانون اساسی عراق باشد تأیید و حمایت کنند. در همین سفر از سوی جناب دکتر روحانى و آقای شمخانی و نیز از سوی رئیس مجلس و سفیر ایران در بغداد هم اعلام شد که ایران مایل است بین بغداد و اقلیم میانجیگری کند.

الان مرزهای بین ایران و اقلیم کردستان عراقدر چه وضعیتی است؟ آیا به وضعیتی که تا پیشاز ماجرای همه پرسی داشت برگشته است؟

به نظر من به حالت قبل برگشته است، بویژه بعد از بازشدن مرز باشماق، مرزهای تمرچین و  پرویزخان، بازگشت به وضعیت اولیه آغاز شده است.