اسحاق‌جهانگيري از نيروهاي سياسي ايران است كه هميشه غير از نقش اصلي كه بازي مي‌كند به عنوان عوامل پشت صحنه نيز فعاليت دارد. او در اين سال‌ها و به ويژه بعد از ورود به رقابت‌هاي سال ۹۶ محبوبيت چشم گيري ميان مردم پيدا كرده و برخي معتقدند كه او قرار است براي رقابت‌هاي سال ۱۴۰۰ وارد ميدان شود. جهانگيري در زمان مناظره‌هاي انتخاباتي به خوبي حاضر شد و اظهاراتي را به زبان آورد كه براي بسياري از جريان‌هاي حاكم سنگين بود و به گفته خودش بعد از اندكي نيز به او گفتند كه ساكت باشد.
بعد از آن فشارهاي فراوان گفتاري و ... وارد شد ولي او از موضع خود عقب ننشست و به راه ادامه داد اما هياهو نيز ايجاد نكرد. حال اين روزها بعد از اظهارات و اقدامات خاص محموداحمدي‌نژاد، معاون اول روحاني دوباره وارد ميدان شد و به شيوه عملكرد اين فرد اعتراض كرد.
معاون اول ريیس‌جمهور گفته است از مقطعی به من توصیه به سکوت کردند و من هم گفتم چشم، ولی الان سر تا ذیل حکومت را به بحث گرفته و می‌گویند انتخابات زودهنگام و بدون مهندسی برگزار شود. وقتی نگذاشتید اقدامات او گفته شود الان باید به این حرف‌ها جواب بدهید البته اگر لازم باشد من موتور را مجدد روشن می‌کنم.
نقادي جديد
اسحاق‌جهانگيري در همایش استانداران، مدیران کل سیاسی و فرمانداران کل کشور انتقادها به احمدي‌نژاد را از سر گرفت و با اشاره به اینکه از سال ۸۷ تا ۹۲ متوسط ایجاد شغل ۷۰ هزار نفر بود، اظهار کرد: پنج سال گذشته به طور متوسط ۴۸۰ هزار شغل درست شده است که می‌گویند این بسيار بد است.
در آن دوره که تورم ۳۵ درصد بود می‌گویند دوره خوبی بود، اما اکنون که تورم زیر ۱۰ درصد رفته می‌گویند بد است. وی ادامه افزود: وقتی رشد اقتصادی منفی هفت درصد بود می‌گفتند دوره خوبی بود الان که رشد اقتصادی به ۶ درصد رسیده است می‌گویند رکود است. برادر عزیز می‌دانید رکود یعنی چه؟ یکبار رکود را برای مردم تعریف کنید. جهانگیری ادامه داد: اگر گفته شود این اقدامات توسط دولت انجام شده است، اما به اقدامات بیشتری نیاز است، ما این را قبول داریم و درست است ما بیش از ۸۰۰ هزار شغل ایجاد کرده‌ایم، ولی هنوز افراد بیکار زیاد داریم، کارهای بزرگی انجام شده که نباید آن‌ها کوچک جلوه داد. اشتباه می‌کنند که دولت را ناکارآمد جلوه می‌دهند و با آمریکا که می‌خواهد بگوید نظام ناکارآمد است هم‌صحبت می شوند.
شاخص‌های اقدامات دولت که مشخص است. جهانگیری در ادامه با اشاره به اینکه فرمانداران بالاترین مقام اداری و نماینده دولت در سطح شهرستان‌ها هستند، اظهار کرد: فرماندار باید راجع به همه مسائل اداره شهر خود اندیشه داشته باشد و بداند باید چگونه اقدام کند.
فرماندار می‌تواند حس دولت داری را در مردم تقویت کند، زیرا حس دولت‌داری زمینه ساز حل بسیاری از مشکلات کشور است.
وی تاکید کرد اولین وظیفه فرماندار این است که شناخت دقیقی از حوزه مسئولیت خود، فرصت‌ها، تهدیدات چالش‌ها یا ابر چالش‌ها داشته و برای آن‌ها هم راه حل داشته باشد.
فرماندار باید یک اطلس از مسائل و آسیب‌های حوزه خود ترسیم کرده و نقشه راهی برای حل مشکلات داشته باشد و برای شهرستان خود یک افق ترسیم کند، که این افق مبتنی بر برنامه‌هایی است که ريیس‌جمهور آن را در زمان انتخابات اعلام کرده است؛ برنامه‌های توسعه نيز می‌تواند افق دیگری باشد.
روزمرگي‌ممنوع
معاون اول رييس‌جمهور با بیان اینکه یکی از مهمترین تهدیداتی که متوجه مسئولان اجرایی و فرمانداران است، روزمرگی و حبس شدن در مسائل لحظه‌ای است، خاطر نشان کرد: این روزمرگی باعث می شود فرصت مشورت با نخبگان و تفکر درباره مسائل آینده را نداشته باشیم و از مسائل اصلی کشور غافل شویم و یکباره ببینیم که آب یا هوا یک مساله مهم در کشور شده است.
وی در ادامه با اشاره به اینکه اکنون زمان کار است و باید با کار بیشتر امید مردم را بالا ببریم، تصریح کرد: مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ما تحت تاثیر مسائل پرشتاب و سریع و تحولات جهانی و منطقه‌ای است، بنابراین باید برای مسائل راه حل نو داشته باشیم، ما یا باید فکر خود را نو کنیم یا افرادی در کنار خود داشته باشیم که به ما فکر و ایده نو بدهند. جامعه هم به سمت تنوع می‌رود و هم تفاوت. این تنوع هم می‌تواند تهدیدی و هم فرصتی برای گفت‌وگو باشد و ما باید از این تنوع برای گفت‌وگو با مردم استفاده کنیم. از نقد و اعتراض مردم هم نباید نگران باشیم.
منافع اعتراضات دي
جهانگیری ادامه داد: اتفاقات دی ۹۶ هم خسارات و هم منافعی داشت. همه شخصیت‌های سیاسی حتی از کسانی که انتظار نمی‌رفت بیان کردند که اعتراض حق مردم است البته در برخی اعتراضات حرف‌های بی ربطی زده شد که برای ما قابل قبول نبود، اما همه به این نتیجه رسیدند که باید صحبت مردم را شنید.
آنچه ما را بایدنگران کند نفرت، خشم و کینه مردم نسبت به مسئولان و نظام است، بنابراین نباید اجازه دهیم اعتراض مردم به نفرت و خشم تبدیل شود. هنر ما باید این باشد که به اعتراض مردم پاسخ دهیم. من به دبیرخانه دولت هم ماموریت دادم که کار قانونمندی برای پاسخگویی دولت به اعتراضات قانونی مردم انجام شود و دولت مکلف باشد پاسخ اعتراضات را بدهد.
وی همچنین گفت: ما باید با جامعه مدنی احزاب و جریان‌های سیاسی قانونی و شناخته شده گفت‌وگو کنیم. راه حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی ما فقط راهکاری تکنیکی و فنی نیست، راهکار اصلی ما سیاسی است.
اگر می‌خواهیم همه مسائل کشور را حل کنیم باید دنبال راهکار سیاسی باشیم، یعنی همه با هم باشند و در یک راستا قرار بگیرند.
براي مثال افزایش قیمت حامل‌های انرژی فقط با تصمیم و جلسه گذاشتن اجرایی نمی‌شود، بلکه همه قوا، دستگاه‌ها و در راس همه رهبری و مردم باید با گفت‌وگو به این نتیجه برسند که برای حل مشکل کشور باید براي مثال این تصمیم را گرفت که خوشبختانه وزرات کشور وارد بحث و گفت‌وگو شده و جای گفت‌وگوهای سیاسی هم در وزارت کشور است، استانداران و فرمانداران نیز باید با نخبگان و احزاب وارد گفت‌وگو شوند.
ظلم به نظام
جهانگیری با اشاره به اینکه مردم در انتخابات اخیر به روش خاصی رای داده‌اند، تصریح کرد: نباید عده‌ای کاری کنند که مردم چنین احساسی به دست آورند که نمی‌توانند مطالبات خود را از طریق انتخابات پیگیری کنند، این ظلم به نظام است. دولت هم نمی‌تواند به عهد خود با مردم خیانت کند. دولت، استانداران و فرمانداران باید نمایندگان خواست ملت باشند.
دولت باید بداند از رای مردم برخاسته است و آنچه را اکثریت می‌خواهند باید اجرا کند. بيشتر مردم هم دنبال اصلاح و بهبود اوضاع کشور هستند. دولت باید ارتباطش را با مردم قوی‌تر کرده و پاسخگوی جامعه منتقد و مطالبه‌گر نيز باشد. مردم هم باید احساس کنند که دولت مدافع اساسی حقوق آن‌هاست.
ما باید کاری کنیم که مردم به حقوق خود آشنا شوند و حس دولت‌داری پیدا کنند زیرا این حس پیش‌نیاز هر اقدام توسعه‌ای است و اگر تضعیف شد، آشفتگی و خودرایی مخل هر اقدام اجرایی می‌شود.
فساد سيستماتيك وجود دارد
معاون اول رییس‌جمهور ادامه داد: فرمانداران باید قانونگرا بوده، تضعیف ایجاد نکنند و از فساد دور بوده و مردمدار باشند. چند ماهی جلسات ستاد مبارزه با فساد به دلایلی تشکیل نشد، ولی از اوایل سال آینده فعال می‌شود.
من شیوه‌اي را که عده‌ای فکر می‌کنند همه مدیران حقوق نجوم‌بگیر هستند و آن‌ها را زیر سوال می‌برند قبول ندارم و این راکه بگوییم همه خوب هستند هم قبول ندارم.
فساد در کشور زیاد است و فساد سیستمی وجود دارد. برخی از کسانی هم که آلوده هستند سعی می‌کنند با علامت‌هایی ناصحیح ما را منحرف کنند اما من تاکنون فریب این علامت‌های انحرافی را نخوردم.
من معتقدم در حوزه پیشگیری از فساد باید بسيار کار انجام دهیم و بازرسی‌های بیشتری باید داشته باشیم، حتی از مردم اطلاعات بگیریم که آیا در ادارات از آن‌ها رشوه می‌خواهند؟
اظهارات خاص جهانگيري بيانگر آن است كه سعي دارد شيوه گذشته خود را دوباره آغاز كند. به نظر مي‌رسد مردي كه معتمد رهبري نظام نيز هست قصد دارد تا از بازي‌هاي سياسي دوري كند و حقيقت‌هايي را به زبان بياورد. او تا كنون هزينه‌هاي فراواني را نيز براي اين زبان سرخي كه دارد پرداخت كرده است. براي نمونه در سال‌هاي نه چندان دور يعني سال ۹۴، خبري منتشر شد مبني بر اينكه احمدي‌نژاد از معاون اول روحاني شكايت كرده است. در همان زمان مهدی مظاهری، وکیل جهانگيري گفته بود که سخنرانی‌های رسمی جهانگیری در باب انتقاد از سوء مدیریت و بی انضباطی های مالی در دولت گذشته موضوع شکایت احمدی نژاد از معاون اول ريیس جمهور است. جملاتی که احمدی نژاد نسبت به آن‌ها اعتراض داشت و بابت آن ها از جهانگیری شکایت کرد به اين شرح بود:
۱- بیشترین و بزرگ‌ترین فسادهای قرن در دوره گذشته اتفاق افتاد.
۲- فساد ۲۲ میلیاردی ارزی در دولت قبل و خروج بی سر و صدای ۲۲ میلیارد دلار ارز از کشور در دولت دهم.
۳- نامشخص بودن مصرف ۱۱۸ میلیارد دلار درآمد نفتی کشور در سال ۱۳۹۰.
۴- دولت گذشته در اوج درآمد نفتی، دولت را با اوج بدهی به بخش های مختلف تحویل داد.
۵- هدر رفت فرصت ۹۵۰ میلیارد دلاری در دولت گذشته.
۶- حساب ذخیره ارزی که به صندوق توسعه ملی تبدیل شد موجودی اش صفر بود.
۷- دولت قبل ۷۰۰ میلیارد دلار صرف اشتغال چینی ها کرد.
۸- نامشخص بودن سرنوشت بیش از ۱۰۰میلیارد دلار پول حاصل از واگذاری شرکت‌ها و کارخانه ها در دولت گذشته.
۹- بدترین عملکرد نیم قرن گذشته در سال آخر دولت قبل با رشد اقتصادی ۵- درصد و نرخ تورم ۴۱درصد و نرخ تورم مواد غذایی بالای ۶۰درصد.
۱۰- کشور در زمان شروع کار دولت ته دره بود اما ما کشور را ۱۰ پله بالا آوردیم.
۱۱- اگر طبق قانون عمل می شد باید ۳۰۰میلیارد دلار در صندوق توسعه ارز داشتیم.
۱۲- کسی که تصمیم گرفته بر خلاف قانون ۴۵هزار تومان پرداخت کند، مردم و حکومت را اینگونه گرفتار کند و امروز هم احساس کند قهرمان است و بقیه که گرفتار شدند مشکل دار هستند.
هزينه‌هاي داخلي
جهانگيري نه تنها از جانب احمدي‌نژاد و مخالفان دولت مورد عتاب قرار مي‌گرفت بلكه برخي گفتند كه از داخل كابينه نيز سعي داشتند تا به وي ضربه بزنند. البته هرچند اين اظهارات رد شد ولي به نظر درست بود، به دلايل مختلف به ويژه انتصاب‌هايي كه در دولت دوازدهم صورت گرفته بود.
در همين راستا سايت تابناك در گزارشي نوشته بود:« پس از انتصاب محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت یازدهم به ریاست دفتر ريیس جمهور در دولت دوازدهم، برخی اصلاح طلبان از حسن روحانی گلایه‌مند شدند.آن‌ها معتقد بودند رييس جمهور باید فردی را به ریاست دفتر خود بگمارد که نزدیکی به اصولگرایان نداشته باشد. آن‌ها واعظی را نزدیک به اصولگرایان و به ویژه علی لاریجانی، رييس مجلس شورای اسلامی می‌دانند.
هرچند اختلاف نظر بین واعظی و اصلاح طلبان به سال ۷۶ و کنار گذاشتن او از وزارت امور خارجه با روی کار آمدن دولت اصلاحات بازمی‌گردد، برخی تعمیق این اختلاف نظرها را به انتخابات هیات رييسه مجلس شورای اسلامی ربط می‌دهند؛ جایی که اصلاح طلبان اعتقاد داشتند که واعظی در جلساتی با برخی اعضای هیات رييسه و فراکسیون های مجلس برای عدم کسب آرای کافی از سوی گزینه های فراکسیون امید (اصلاح‌طلبان» تلاش کرده است. هرچند رييس فعلی دفتر رييس جمهور که در آن زمان عهده دار وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بود، این موضوع را رد کرد و برخی افرادی که در مورد آن‌ها ادعایی از سوی اصلاح طلبان مجلس مطرح شده بود، این موضوعات را نادرست خواندند، اما اختلافات بین واعظی و اصلاح‌طلبان از آن زمان شکل علنی‌تری به خود گرفت.
در جریان معرفی کابینه دوازدهم نیز برخی چهره های اصلاح طلب بر این عقیده بودند که بسیاری از امور با اعمال نفوذ رييس دفتر رييس جمهور که عضو ارشد حزب اعتدال و توسعه نیز هست، پیش می‌رود و در آخرین مورد نیز در برخی اظهار نظرها ملاحظه می‌شود که عده ای عدم تصمیم گیری در خصوص چهره های مطرح و اصلاح‌طلب گزینه های وزارت علوم، تحقیقات و فناوری را حاصل اعمال نظرات «محمود واعظی» می‌خوانند و معرفی «منصور غلامی» به عنوان گزینه پیشنهادی وزارت علوم را نتیجه اقدامات او می‌دانند.
این موضوع، یعنی توجه به نظرات واعظی در پیشبرد امور مربوط به دولت دوازدهم تا جایی از سوی برخی مهم، جدی و زیاد عنوان می‌شود که برخی اخیرا مدعی شده بودند، حتی روحاني در این زمینه از سوی رييس دفترش مدیریت می‌شود و کلام او نفوذ زیادی بر تصمیم‌گیری های رييس جمهور و دولت دارد. برخی این اختلاف نظرها را تا اندازه ای زیاد عنوان کرده اند که مدعی جدایی احتمالی اسحاق جهانگیری از دولت هم شدند و حتی از «محمود واعظی» به عنوان جانشین احتمالی او یاد کردند. در همین زمینه، یک سایت اصلاح طلب نوشت كه اسحاق جهانگیری به خاطر برخی مشکلات و اختلافات در آستانه جدایی از دولت است؛ او در دولت دوازدهم مورد مشورت رييس‌جمهور قرار نمی‌گیرد، محمود واعظی جای جهانگیری را در کابینه گرفته است. این سایت عنوان کرده بود که «در انتخاب استانداران نیز استانداران اصلاح طلب دوره خاتمی بلاتکلیف مانده‌اند».
جهانگيري به همان دلايلي كه ذكر شد در ميان برخي از اصلاح‌طلبان نيز با مشكل روبه‌روست. در همين راستا مي‌توانيم به فشارهايي كه براي كنارزدن وي از جايگاه رابط رهبري و اصلاحات بودن است اشاره كنيم.
سكوت نبايد كرد
بايد منتظر بمانيم و ببينيم كه اسحاق‌جهانگيري در ادامه به سخن گفتن بي واهمه خود ادامه خواهد داد يا آنكه بنا به همان توصيه‌هايي كه اشاره كرد سكوت مي‌كند.
البته اگر جهانگيري مزه حمايت مردم در انتخابات سال ۹۶ را چشيده باشد و تاريخ را به ياد بياورد، بي‌شك مي‌داند كه سخن گفتن از دغدغه‌هاي مردم و مشكلاتي كه آن‌ها در جامعه حس مي‌كنند، رمز ماندگاري سياستمداران است و در همين راستا سكوت نخواهد كرد.
- 14
- 5
