این روزها بحث فیلتر شدن یا نشدن پیام‌رسان میلیونی تلگرام در ایران مانند اخبار انتخابات ریاست جمهوری داغ شده است؛ هر ساعت و دقیقه‌ای اخبار متفاوت و متناقضی از مقامات مهم می‌شنویم؛ امروز مسوولی خبر از تصویب «فیلترینگ» تلگرام می‌دهد و ساعاتی بعد نیز مسوولی دیگر مسدود کردن آن را تکذیب می‌کند. هنوز تعطیلات نوروز سال۹۷ تمام نشده بود که علاء‌الدین بروجردی، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی از فیلتر شدن تلگرام تا پایان فروردین ماه خبر داد و تاکید کرد «تصمیم به حذف تلگرام در بالاترین سطح اتخاذ شده است.»
خبر فیلترینگ تلگرام از سوی بروجردی باعث بگومگوهای سیاسی، اجتماعی و حتی اقتصادی میان مردم و مسوولان مختلف شد و مسدود کردن یا نکردن تلگرام بسیاری از مقامات و مسوولان را تا به امروز سردرگم کرده است. برای اولین بار فیلتر تلگرام در اعتراضات دی ماه سال ۹۶ انجام شد و مردم با فیلترشکن به تلگرام دست پیدا می‌کردند. این مساله باعث شد تا مردم از فیلترشکن استفاده کنند و به گفته تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی بعد از اینکه تلگرام در دی ماه مسدود شد «بیش از ۳۰ میلیون نفر با فیلترشکن» از این پیام‌رسان استفاده می‌کردند.
فیلتر تلگرام بعد از پایان اعتراضات خیابانی رفع شد و کاربران توانستند بدون فیلترشکن از این پیام‌رسان استفاده کنند اما این بار شرایط کمی متفاوت است و طبق شواهد، قرائن و دفاع دوباره بروجردی از «فیلترینگ» به نظر می‌رسد که تصمیم مسوولان ارشد و بلندپایه نظام در فیلتر شدن تلگرام جدی است. حالاپرسش این است که آیا فیلترینگ توانست راه درمانی در محدود کردن مردم در استفاده از شبکه‌های اجتماعی مانند توئیتر، فیس‌بوک و... باشد؟ تا صحبت فیلتر به میان می‌آید همه می‌پرسند جایگزینش چیست؟ مساله‌ای که حتی موافقان فیلتر شدن تلگرام را هم به فکر فرو می‌برد.
مخالف محدودیت هستم
در این راستا تصمیم گرفتیم با وزیر پست، تلگراف و تلفن در دولت‌های میرحسین موسوی و مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی گفت‌وگویی داشته باشیم و پرسش‌هایی که درخصوص فیلتر پیام‌رسان محبوب ایرانیان یعنی تلگرام در جامعه و میان مردم بیان می‌شود را با او مطرح کنیم. وی با مسدود کردن تلگرام مخالف و معتقد است که هیچ‌کس نمی‌تواند مردم و کشور را در استفاده از تکنولوژی ممنوع کند.
او با این حال اعتقاد دارد که اگر پیام‌رسان‌های داخلی توسعه یافته و خدمت‌رسان نباشند مردم آنها را حذف خواهند کرد. سید محمد غرضی درباره فیلتر احتمالی تلگرام در ایران به خبرنگار سیاسی روزنامه «جهان صنعت» می‌گوید: «من با هر چیزی که محدود شود مخالف هستم، محدودیت گرفتاری‌هایی را برای دولت و ملت به وجود می‌آورد.
سال ۶۰ که توسعه شبکه مخابرات آغاز شد عده‌ای با فکس، اینترنت، مخابرات و تلکس مخالفت و مشکلاتی را برای مجلس، دولت، وزارتخانه و دیگر مسوولان ایجاد کردند.» وی ادامه می‌دهد: «برخی در اعتراض به «فکس» شکایات خودشان را نزد حضرت امام بردند و گفتند که «فکس» باعث می‌شود تا صدام حسین موشک‌ها را درست به هدف بزند! من هم به امام گفتم که «فکس» یک ابزار است و این وسیله هم نمی‌تواند مقصر باشد بلکه بهره‌بردار از ابزار ممکن است از آن سوءاستفاده کند.»
مخالفت وزیر وقت اطلاعات با توسعه موبایل
غرضی در این باره توضیح می‌دهد: «حرف من نزد امام پیش رفت و ایشان ادله من را قبول کردند. حتی خاطرم هست در آن زمان وزارت کشور دستور داد تا «تلکس» مسدود شود که بنده اعتراض خودم را درخصوص محدودیت «تلکس» به حاج احمدآقا و دیگر دوستان اعلام کردم و گفتم شاید ابزار مورد سوءاستفاده قرار گیرد اما ما نمی‌توانیم آنها را به طور کامل در جامعه ممنوع یا منع کنیم.»
استاندار اسبق خوزستان در ادامه سخنان خود به مخالفت وزیر اطلاعات دولت آیت‌الله هاشمی با «موبایل» اشاره می‌کند و می‌افزاید: «وزیر وقت اطلاعات برای اینکه از موبایل و توسعه آن ایراد بگیرد به آقای هاشمی گفت «این گوسفندفروش هم موبایل پیدا کرده و این وسیله برای گوسفندفروشی خوب و مناسب است.» من هم به آقای هاشمی گفتم «عقل وزیر اطلاعات به اندازه عقل آن گوسفندفروش هم نمی‌رسد که موبایل یک ابزار برای راحتی زندگی است.» اینکه تعدادی از ضدانقلاب‌ها یا قاچاقچیان از موبایل استفاده می‌کنند دلیل نمی‌شود که این ابزار را «ممنوع» کنیم. پس وزیر اطلاعات هم بیاید تعدادی از فارغ‌التحصیلان فنی دانشگاه صنعتی شریف را در وزارت جذب و شبکه راه‌اندازی کند تا از طریق علمی با قاچاقچیان و ضدانقلاب‌ها مبارزه کند زیرا وقتی به شبکه مسلط باشید می‌توانید از سوءاستفاده جلوگیری کنید.»
به اطلاعاتی‌ها گفتم روش کارتان غلط است
غرضی در ادامه به ورود خود به وزارت پست، تلگراف و تلفن در سال ۶۴ اشاره می‌کند و می‌گوید: «زمانی که به عنوان وزیر در وزارت حضور یافتم بیش از ۵۰۰ نفر را دیدم نامه‌هایی که از داخل به خارج و از خارج به داخل کشور ارسال می‌شدند را چک می‌کردند و به صورت سه شیفت فعالیت می‌کردند و نامه‌ها را می‌خواندند.اگر محتوای نامه امنیتی بود، می‌رفتند طرف را بازداشت می‌کردند و اگر هم نامه باز شده از نظر محتوایی مشکلی نداشت آن را سرجایش در پاکت می‌گذاشتند.» وی در این باره تصریح می‌کند:
«این جوانان و کارمندان پست به شدت کارشان را به خوبی انجام می‌دادند و باوفا و باصفا هم بودند؛ حتی تعدادی از آنان بینایی خودشان را از دست دادند، برخی دیگر دستان‌شان از کار افتاد یا انگشتان‌شان آسیب دید. من در آن زمان به اطلاعاتی‌ها گفتم «کنترل و کار فیزیکی» نتیجه‌‌ای در‌بر نخواهد داشت زیرا این نوع شیوه مملکت‌داری کار غلطی است و باید از ابزارهای پیشرفته استفاده کنید.» غرضی تاکید می‌کند: «کنترل نامه‌ها قبل از ورود من به وزارت هم وجود داشت و وقتی به آنجا رفتم با چنین وضعیتی روبه‌رو شدم. بنده با آنان مبارزه کردم تا موفق شدم آنها را از کارشان منصرف و متوجه کنم که کنترل فیزیکی هزینه دارد و باید نرم‌افزاری جلو رفت.»
نقص فنی پیام‌رسان‌های داخلی گرفتارمان می‌کند
وزیرپست، تلگراف و تلفن دولت آیت‌الله هاشمی با تاکید بر اینکه هیچ‌کس نمی‌تواند مردم و کشور را در استفاده از تکنولوژی ممنوع کند، می‌گوید: «نیروی انسانی توانمند و با استعداد بسیاری در ایران وجود دارد که می‌توانند با سوءاستفاده‌گران مبارزه کنند چراکه همین افراد توانمند با استفاده از چنین ابزارهایی، آمریکایی‌ها و اسراییلی‌ها را مورد حمله قرار دادند. زندگی فنی با ممانعت ایجاد نمی‌شود؛ زندگی فنی زمانی معنا پیدا می‌کند که ما بتوانیم با گرفتاری‌ها و مشکلات مبارزه کنیم.»
وی در بخش دیگری از سخنان خود به پیام‌رسان‌های داخلی اشاره می‌کند و می‌افزاید: «گرفتاری‌هایی که قدرت‌های سیاسی برای مردم درست می‌کنند یکی دوتا نیست؛ وفاداری به کشورمان جزو وظایف همه ایرانیان است، اما راهش هم این نیست که استعدادها را در اختیار بیگانگان قرار دهیم. عده‌ای در مقابله با پیام‌رسان‌های خارجی می‌گویند «شبکه‌های داخلی ایجاد کنیم.» بسیار هم خوب، اما اگر پیام‌رسان داخلی توان فنی بالاتری از پیام‌رسان‌های خارجی نداشته باشد در دامنه فنی پیش نرفته و قطعا دچار گرفتاری و مشکلات خواهیم شد، در نتیجه آن شبکه مانند ابزاری است که توسعه پیدا نکرده و مغلوب پیام‌رسان‌های توسعه یافته می‌شود.
این‌گونه مسایل ۳۰ سال است که در کشورمان مطرح است و تا ۳۰ سال دیگر هم مطرح می‌ماند.»وزیرپست، تلگراف و تلفن دولت میرحسین موسوی اظهار می‌کند: «همان‌طور که عده‌ای به پیام‌رسان‌های کشورهای خودشان یا بین‌المللی اعتماد ندارند ممکن است عده‌ای هم در ایران به پیام‌رسان‌های داخلی اعتماد نداشته باشند، شاید برخی از وجود چنین شبکه‌هایی دچار ضرر و زیان شده‌ا‌ند یا اینکه بگویند آن پیام‌رسان، توسعه یافته نیست و ممکن است مورد سوءاستفاده قرار گیرد. البته نباید فراموش کرد که شبکه‌های بزرگ آمریکایی هم هک شدند، اطلاعات کاربران مورد سوءاستفاده قرار گرفت و حتی سهام آنان هم با افت مواجه شد. بنابراین ابزاری که بتواند خدمت‌رسان باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد در غیر این‌صورت حذف خواهد شد.»
محدودیت باعث هزینه کشور و نظام می‌شود
غرضی درباره اینکه آیا وزیر ارتباطات توانایی جلوگیری از فیلتر تلگرام در ایران را دارد یا خیر می‌گوید: «استعدادهای محدودکننده و توسعه دهنده در کشور فعالند و این دو با یکدیگر در حال مبارزه هستند، اما در نهایت همان‌طور که در این ۳۰ سال با ابزارهایی مانند موبایل، ماهواره و... مخالفت می‌کردند بالاخره به یک نقطه تعادلی رسیدند.
بنابراین مساله قابل حذف و صورت مساله قابل پاک کردن نیست.» وزیرپست، تلگراف و تلفن دولت آیت‌الله هاشمی در ادامه سخنان خود به اظهارات بعضی مسوولان مبنی بر اینکه برخی پیام‌رسان‌های خارجی به اسراییل وابسته هستند واکنش نشان می‌دهد و می‌افزاید: «باید قبول کنیم که ایران در موقعیتی است که مورد هجوم سیاسی، اطلاعاتی و اقتصادی قرار دارد.
من از ۲۸ مرداد تا به امروز شاهد اتفاقاتی که در کشور رخ داده، هستم. از آن زمان تاکنون کشورهایی نظیر آمریکا و شوروی سابق به ایران توجه و نظر خاصی داشتند و از کشورمان سوءاستفاده‌های زیادی هم کردند.»وی می‌گوید: «برخی ابزارها و شبکه‌ها درگیری سال ۸۸ و اعتراضات اخیر را توسعه دادند، اما مطلب اصلی این است که اگر قدرت و استعداد سیاسی کشور به اندازه لازم ابزار پیشرفته در اختیار نداشته باشد تا بتواند با گرفتاری‌های کشور درگیر شود یا آنها را حل کند چاره‌ای جز محدودیت ندارد که البته چنین ممنوعیت و محدودیت‌هایی هزینه‌های بسیار سنگینی برای کشور و نظام دارد.»
آزادی بنزین مردم را بیشتر از آزادی خرمشهر خوشحال کرد
غرضی در ادامه به زمان جنگ هشت ساله میان عراق و ایران اشاره می‌کند و می‌افزاید: «من در آن موقع استاندار خوزستان بودم؛ صدام موشک داشت، اما ما نداشتیم. ایران در فقدان موشک آسیب زیادی دید. یکی از دلایلی که ایران از ساخت موشک به شدت دفاع می‌کند و حاضر هم نیست در این باره کوتاه بیاید این است که در گذشته آسیب‌های فراوانی از موشک‌های دشمن دید.» وی تصریح می‌کند: «یکی دیگر از مشکلات کشورمان این است که نه تنها دولت در زمینه «دولت الکترونیک» پیشرفت نکرده بلکه درجا هم زده است.
اگر دولت الکترونیک قدرتمندی داشتیم دولت می‌توانست قیمت «ارز» را کنترل کند. متاسفانه ورود و خروج ارز در ایران آزاد است.» او یادآوری می‌کند: «زمانی که تبریز زلزله آمد، ایرانیان مقیم آمریکا قصد کمک به مردم تبریز داشتند و می‌خواستند پول با مبالغ مختلفی را به ایران انتقال دهند، اما آقای اوباما اجازه انتقال بیشتر از ۴۰ دلار را به هر یک از ایرانیان مقیم آمریکا نداد زیرا ورود و خروج ارز در آمریکا حساب و کتاب دارد و مانند ایران نیست که هرکسی هرچقدر که بخواهد ارز خارج یا وارد کشور کند.» غرضی تاکید می‌کند: «ما و مسوولان مشکلات کشور را رها کرده‌ایم و فقط به فیلتر یا فیلتر نکردن تلگرام توجه داریم که به عقیده من، این موضوع فرار از حل مسایل و مشکلات کشور است؛ ما در برابر مشکلات باید مقاومت علمی و فنی کنیم.
کنترل فیزیکی هزینه دارد، اما کنترل نرم‌افزاری به گونه‌ای که استعدادها را سرکوب نکند هزینه‌ای در برنخواهد داشت.» وی در پایان به آزاد کردن قیمت بنزین و اعتراض مخالفان به اقدام خود اشاره می‌کند و می‌گوید: «سال ۶۰ که وزیر نفت بودم احساس کردم که بنزین کوپنی آسیب‌های زیادی را متوجه دولت و کشور کرده است چراکه باعث فسادهای فراوانی شده بود به همین دلیل تولید بنزین را افزایش دادم و قیمت بنزین و گازوئیل را آزاد کردم. تا دست به چنین کاری زدم به جان‌مان افتادند و مخالفان بار دیگر شکایات خودشان را نزد امام بردند.
حضرت امام خطاب به مخالفان و معترضان گفت که مگر آقای غرضی چه کار کرده است؟ گفتند وزیر نفت قیمت بنزین را آزاد کرده! امام خمینی فرمودند قیمت بنزین را آزاد کرده؟ اینکه خوب است. بعدها به من گزارش دادند که آزادی بنزین مردم را بیشتر از آزادی خرمشهر خوشحال کرده است! مردم از این کار من بوق می‌زدند، چراغ‌های خودشان را روشن می‌کردند و به یکدیگر تبریک می‌گفتند!»
علی فراهانی
- 10
- 2
