ناکامی تندروها با همکاری اصلاح‌طلبان و اعتدالی‌ها

لایحه الحاق ایران به کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم (CFT)در جلسه علنی دیروز مجلس با وجود همه مخالفت‎ها و اعتراضاتی که حتی در هنگام رسیدگی به آن از سوی نمایندگان و بیرون مجلس وجود داشت تصویب شد. برای ارزیابی این مصوبه مهم بهارستان با فیاض زاهد استاد دانشگاه و تحلیلگر سیاسی گفت‌و‌گو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

نمایندگان مجلس شورای اسلامی CFT را به تصویب رساندند. با توجه به اینکه در چند روز گذشته مخالفت‌‏ها شدت بیشتری پیدا کرده بود و به نوعی یک فضای دو قطبی در کشور حول این محور شکل گرفته بود، پیام رأی خانه ملت چیست؟

تصویب این لایحه یکی از اقدامات مثبت مجلس دهم بود. باید از نقش هماهنگ و مؤثر آقای روحانی به‌عنوان رئیس جمهوری و علی لاریجانی به‌عنوان رئیس مجلس و همچنین دو فراکسیون امید به ریاست آقای عارف و مستقلین که نزدیکان آقای لاریجانی محسوب می‏‌شوند تشکر کرد. در رأس آنها باید از تدبیر رهبر معظم انقلاب هم گفت. اقلیت و نیروهای افراطی تلاش می‎کردند که تحت پوشش نام ایشان، به جای تأمین منافع ملی، منافع عده‎ای خاص و گروه‎های فشار آشکار و نامرئی را تأمین کنند که می‎توانست برای شفافیت عملیات مالی و اقتصادی و همین‌طور ثبات و ماندگاری و آرامش روانی بازار اقتصادی ایران و نظام بانکی، مشکل‎ساز شود.

ما با تدبیر از این مرحله عبور کردیم. تردیدی وجود ندارد که در ادامه این کار و با توجه به اراده‎ای که در کلیت حاکمیت وجود دارد این لوایح به تصویب می‎رسد و ما از محوطه تهدید و ورود به دامنه سیاه دور می‎مانیم. این اقدام نمایندگان بسیاری از بهانه‎ها را از لابی‎های امریکایی- اسرائیلی خواهد گرفت. دوست دارم این وضعیت را در کنار اتفاقی که برای عربستان افتاد قرار دهم.

آقای ولیعهد جاه‎طلب با کشتن روزنامه‌نگار برجسته عربستانی در خاک ترکیه یک تنش سیاسی منطقه‎ای میان این دو کشور ایجاد کرد. این رخداد قطعاً واکنش محافل مستقل و آزاد و روشنفکر امریکا و اروپا را در پی خواهد داشت و چهره مفلوک عربستان سعودی را سیاه‎تر خواهد کرد. در چنین شرایطی که عربستان چنین پیام منفی و تاریکی را به جهان می‏‌دهد ما می‎توانیم خوشحال باشیم که از مجلس ایران پیام مثبتی به دنیا مخابره شده است. این تصمیم حتماً در کاهش قیمت دلار و ارزهای خارجی هم تأثیرگذار خواهد بود.

تصمیم نمایندگان ملت همین‌طور نشان می‎دهد که اگر جناح‎های عاقل و متکی بر منافع ملی یعنی اصلاح‎طلب و اعتدالی با هم متحد شوند در سایر بزنگاه‎های ملی هم می‎توانند جریان اقلیت را ناکارآمد کنند. بعد از استیضاح‎های سؤال‌برانگیز گذشته در مجلس که زمینه‎های تضعیف دولت را فراهم می‎کرد و جبهه پایداری بشدت میداندار آن وقایع بود این اتفاق نشان داد که دولت و مجلس می‎توانند در ادامه کار با هماهنگی هم اهداف خود را به پیش ببرند.

آقای رئیس‎جمهور و همچنین ریاست مجلس می‎توانند کشور را در حالتی که در یک وضعیت جنگی به سر می‎برد به نقطه مطلوب برسانند. نکته مهم‌تر هم اینکه FATF به هیچ وجه مخدوش‌کننده نگرش ارزشی انقلاب و نظام در ارتباط با حمایت از گروه‌های مقاومتی نیست. این لوایح تنها دست کسانی که به‌دنبال پولشویی و فساد و درگیرشدن در مافیای مواد مخدر و عملیات سیاه اقتصادی هستند را افشا می‎کند. من فکر می‏‌کنم که این اتفاق بسیار مثبت است که ارزش آن نه در حد برجام اما تکمیل‌کننده آن می‎تواند باشد.

شما از هماهنگی بین دولت و مجلس در این زمینه یاد کرده‎اید. بعد از تصویب مجلس، این لایحه مسیر شورای نگهبان را هم در پیش خواهد گرفت. موضوعی که شاید مقداری نگران‎کننده باشد همین است که تبدیل شدن این لایحه به قانون با اما و اگر همراه شود.

اولاً احتمال اینکه این مصوبه در شورای نگهبان رد شود وجود دارد. شاید هم نه، به تصویب شورا برسد؛ من ارزیابی دقیقی از این موضوع ندارم. اما حتی اگر این مصوبه هم رد شود، به مجمع تشخیص مصلحت خواهد رفت و در آنجا حتماً به تصویب خواهد رسید. رهبری انقلاب در روز پنجشنبه به ورزشگاه آزادی رفتند و در مورد محورهای بسیار مهمی سخن گفتند. اگر ایشان در مورد FATF و سایر لوایح دولت نظر خاصی داشتند حتماً به آن اشاره می کردند. آنچه روشن است اینکه ایشان این موضوع را به متخصصین و مجلسی‎ها واگذار کردند و اگر نظر کارشناسی مقامات در ارتباط با این موضوع در اختیار شورای نگهبان و مجمع قرار بگیرد، قطعاً در آنجا هم به تصویب خواهد رسید و جای نگرانی نیست. با این‌حال مهم پیام سیاسی و روانی تصمیم مجلس بود که به گوش دنیا رسید. فکر می‎کنم که آقای لاریجانی استعداد خود را در مدیریت جلسه نشان داد و باید از ایشان تشکر کرد.

موضوعی که در جریان رسیدگی به این لایحه در مجلس و از سوی مخالفان مطرح شد، این بود که دولت ضمانت کند که با تصویب CFT و سایر لوایح مشکلات کشور حل می‎شود. در علم سیاست چنین چیزی قابل قبول است؟ تصویب این لایحه چقدر به حل مشکلات کشور کمک خواهد کرد؟

در سخنان آقای ظریف هم به‌صورت واضح مطرح شد که قرار نیست با تصویب این لوایح مشکلات بشریت را حل کنیم همان‌طور که با برجام هم نتوانستیم همه مشکلات را حل کنیم. خیلی از مشکلات و مسائل کشور ما درگیر تصویب این لایحه و آن لایحه نیست. ما برخی مواضع در طول ۴۰ سال گذشته داشته‎ایم که بعضاً با قواعد حاکم بر جامعه بین‎المللی ناسازگار است ولی از سوی نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان خطوط قرمز مطرح شده است. 

به هرحال نظام جمهوری اسلامی تا زمانی که به این قواعد تن می‌‏دهد باید متناسب به آن قاعده کنش‏‌های خود را از نظر تاکتیکی و استراتژیکی تنظیم کند. وقتی یک نظام سیاسی چیزی را می‎پذیرد طبیعی است که کارگزاران هم به سمت اجرای آن می‎روند. FATF و سایر لوایحی که دولت به‌دنبال تصویب آن است، بهانه‎ها را از امریکا و لابی اسرائیل و عربستان که بزودی به کمیته اجماعی FATF اضافه می‎شوند، خواهد گرفت. شاید تصویب این لوایح برای ما یک بهشت اقتصادی را تضمین نکند اما حتماً ما را از پرتاب شدن به جهنم باز می‎دارد.

مخالفان و حتی مردمی که در زمان تصویب این لایحه مقابل مجلس تجمع کرده بودند، هیچ دلیلی برای بیان مخالفت خود نداشتند. چرا در کشور از موضوعات برداشت سیاسی می‌شود؟

خیلی روشن است، مخالفان این لوایح به‌دنبال پاسخ‎های کارشناسی نبودند یا با تبدیل کردن آن به سیاه و سفید جناحی تلاش می‎کردند که از فاصله موجود میان جناح‎ها سوءاستفاده کنند. کسانی مخالف این لوایح بودند و هستند که از شفافیت در انتقال و دادوستد مالی ضربه خوردند.

همین صندوق‎های قرض‎الحسنه و مؤسسات اعتباری که میلیاردها تومان پول مردم را حیف و میل کرده و بالا کشیدند و دولت روحانی را مجبور کردند که طلب صاحبان حساب را به جای آن مؤسسات که بیشتر آنها هم در استان‎های شرقی کشور ریشه دوانده بود، از بیت‎المال تسویه کند و یک تورم سنگینی را هم متوجه اقتصاد ایران کند، نمونه‏‌ای از همین موضوع است. این لشکر نه به‌دلیل انگیزه‎های ملی و ارزشی بلکه با تحریک مراکز خاص جمع شده‏‌اند و البته برخی از آنها هم از سر سادگی و بی‎خبری مخالفت می‎کردند.

اگر از بسیاری از این‎هایی که تابلو بالا برده‌‏اند بپرسید که FATF و CFT چیست، اصلاً اطلاعی ندارند. این افراد آنجا جمع شده‎اند و به آنها گفته شده که اگر این لایحه تصویب شود با ارزش‎های شما چه می‎شود و آنها هم باور کرده‎اند. در حالی که اصول مشخص ایران این است که بندهایی را به‌عنوان استثناهایی که از نظر میراث‎های ارزشی حکومت ایران خط قرمز محسوب می‌شود، به این لوایح اضافه کند.

نکته دیگر اینکه حمایت مالی ایران از گروه‌هایی که از نظر این آقایان باید از آنها حمایت کرد، از طریق سیستم مالی نیست‌اما همان‌طور که آقای ظریف هم در مجلس گفت، بدون تصویب این لوایح حتی اگر چینی‎ها و روس‎ها و سایر دوستان ما هم بخواهند کار مالی با ما انجام دهند، حتی اگر بخواهیم به دانشجویان در خارج از کشور پول بفرستیم، یا اصلاً تجار ما بخواهند داد و ستد کنند ما عملاً خود را وارد تحریم‎های مالی گسترده‎ای می‏‌کنیم که اسرائیل و عربستان و امریکا مدت‌هاست تلاش دارند که آن را به دامن ما بیندازند. در واقع برخی دوست دارند که به دست خودمان طناب دار را به گردن خود بیندازیم.