سه ماه تا پایان سال ۹۷ بحث فتنه ۹۸ به جدیدترین موضوع فضای سیاسی ایران تبدیل شده. بحثی که عده‌ای می‌گویند قطعی است و خیانت برخی دیگر از سیاسیون در آن روشن خواهد شد و عده دیگری معتقدند تنها بهانه‌ای برای انتقام‌گیری سیاسی تازه‌تر. طیف مخالفان دولت آن دسته‌ای هستند که اصرار دارند فتنه ۹۸ در سال آینده هر چند با هدایت عوامل خارجی اما توسط نیروهای داخلی انجام خواهد شد. اصلاح‌طلبان و موافقان دولت اما این گزاره را سوء استفاده از هشدار رهبری درباره برنامه‌ریزی‌های دشمنان برای سال آینده می‌دانند؛ سوء استفاده‌ای در جهت حذف رقبای داخلی.
فتنه ۹۸ از کجا کلید خورد؟
اول بار شاید این حیدر مصلحی، وزیر سابق اطلاعات بود که در خرداد امسال در مراسم بزرگداشت بیست و نهمین سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) و سالگرد شهدای ۱۵ خرداد در حرم مطهر رضوی، گفت: در سال ۹۷ یا ۹۸ قطعاً دشمن فتنه‌ای را طراحی می‌کند و محور آن نیز ولی فقیه است. تا قبل از آن چندان رد و نشانی از عبارت «فتنه ۹۸» در ادبیات سیاسی ایران پیدا نمی‌شد.
کلیدواژه فتنه ۹۸ در گفته‌های مصلحی البته در آن روزها آنقدرها هم مورد توجه قرار نگرفت. تا اینکه رهبری در دیدار روز ۲۱ آذرماه خود با جمعی از خانواده‌های شهدا با اشاره به تلاش دشمن برای برهم زدن آرامش کشور فرمودند: «اگرچه نقشه دشمن لو رفته است اما همه باید هوشیاری خود را حفظ کنند زیرا امریکا، دشمنی خبیث و حیله‌گر است و ممکن است قصد فریب داشته باشد تا برای سال ۹۷، جنجال کند اما مثلاً برای سال ۹۸ نقشه‌ای بکشد.»
از اینجا بود که جریان منتقد و مخالف دولت از سخنان رهبری برای تثبیت ربط دادن فتنه ۹۸ با عوامل داخلی بهره برد. از مهمترین اظهارنظرهای انجام شده در این چارچوب سخنان آیت‌الله علم‌الهدی است. روز ۶ دی امام جمعه مشهد در نماز جمعه این شهر این گونه گفت: «دشمنان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در حال مقدمه‌چینی اجرای فتنه جدید در سال ۹۸ با نقش‌آفرینی خواص هستند.» دیگر اظهارنظرهای انجام شده توسط این طیف هم همین خط و ربط را دنبال می‌کنند و بر نقش عوامل داخلی در چنین فتنه‌ای اصرار دارند.
واکنش‌ها به پیشداوری‌ها
علی مطهری از اولین چهره‌هایی بود که به نقد این منطق و نتیجه‌گیری پرداخت. از جمله او در مصاحبه‌ای با «خبرآنلاین» درباره طرح موضوع فتنه ۹۸ توسط تریبون‌ها و شخصیت‌های رسمی گفت: «من دقیقاً نمی‌دانم بر چه اساسی این صحبت‌ها مطرح می‌شود، شاید بهتر باشد از خود این افراد سؤال شود که قرار است دوباره چه فتنه‌ای را برپا کنید؟! باید دید منظورشان از طرح چنین مباحثی چیست. لازم است همه مردم و سیاسیون متوجه باشند تا آلت دست این افراد نشوند.» مطهری در یادداشتی دیگر البته توضیح داد که «اولاً رهبری نظر به دشمن خارجی داشتند و ثانیاً اساساً تعبیر «فتنه ۹۸» را به کار نبردند.»
در ادامه همین دست واکنش‌ها دیروز محسن علیجانی، عضو شورای مرکزی فراکسیون امید مجلس در گفت‌وگو با «ایسنا» از سیاسیون و تریبون‌داران خواسته که به صورت شفاف درباره فتنه ۹۸ صحبت کنند.
او گفته که در غیر این صورت سخنان این افراد باعث ایجاد «ابهام و تشویش اذهان عمومی» خواهد شد. علیجانی همچنین گفته که «این رویه کاملاً اشتباهی است و آتش بر جریان‌های مختلف می‌اندازد که می‌خواهند فعالیت‌های انتخاباتی داشته باشند. در شرایط تحریمی که کشور نیازمند اتحاد است چنین رویکردهایی درست نیست. البته اگر منظور همان بیانات اخیر مقام معظم رهبری مربوط به هشدار نسبت به توطئه دشمنان در سال آینده باشد ما هم با آن موافقیم و معتقدیم باید توطئه دشمنان را جدی گرفت و خنثی کرد.»
این عضو شورای مرکزی فراکسیون امید در عین حال با تأکید بر اینکه نباید مسائل سیاسی در سال آینده را به چالش‌های سیاسی در کشور تبدیل کرد، اظهار کرد: «در این بین اگر کسانی بخواهند دغدغه رهبری را نادرست به موضوع انتخابات ۹۸ و تخریب جریان‌های مختلف بخصوص اصلاح‌طلبی تعمیم دهند کار خطایی است که باید اصلاح شود.» محمد کاظمی، دیگر عضو فراکسیون امید نیز طرح موضوع فتنه ۹۸ را «فتنه‌انگاری» خوانده و گفته است: «چیز خاصی وجود ندارد که حکایت از فتنه داشته باشد.» کاظمی افزوده که «باید از کسانی که بحث فتنه ٩٨ را مطرح کردند این سؤال را پرسید که دلیل طرح این موضوع چه بوده است.
به نظر می‌رسد این یک فتنه‌انگاری است؛ زیرا مردم و مسئولان تغییر نکرده‌اند و برنامه‌ای هم در مسیر اقدامات جریانات مختلف سیاسی کشور وجود ندارد.» وی با اشاره به حساسیت سال آینده به خاطر برگزاری انتخابات مجلس، افزوده است: «چه بسا از حالا اقداماتی برای صلاحیت‌ها و نظارت استصوابی مطرح باشد. به هر حال ما چیز خاصی نمی‌بینیم که حکایت از فتنه داشته باشد.»
پیش از این هم محمود صادقی، نماینده تهران در بخشی از نطق میان دستور خود در مجلس گفته بود: «برخی جناح‌های سیاسی که پایگاه خود را ضعیف می‌بینند تلاش می‌کنند با استفاده از ابزارهای قدرت در نهادهای نظارتی انتخابات را مهندسی کنند و کسانی که خود را ناکام از جلب آرای مردم می‌بینند با برچسب‌هایی مانند فتنه، دیگران را متهم می‌کنند. یک سال به انتخابات ۹۸ مانده اما از تریبون‌های نماز جمعه و صدا و سیما می‌گویند که شاهد شکل‌گیری فتنه ۹۸ هستیم و سخنگوی شورای نگهبان عنوان می‌کند که فتنه ۹۸ انتخابات مجلس شورای اسلامی است. معلوم نیست که مقصود از این فتنه چیست؛ عده‌ای که با این القاب و برچسب‌ها کاسبی می‌کنند، بدانند به منافع ملی کشور آسیب می‌زنند.»
واکنش رئیس دفتر رئیس جمهور
محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری هم در گفت‌وگو با پانا، در مورد فتنه ۹۸ و امنیتی کردن فضای جامعه قبل از انتخابات مجلس، گفت: «به عقیده بنده اکنون فتنه ۹۸ نداریم بلکه امریکا می‌خواهد فتنه ۹۸ را به‌وجود بیاورد که شما اسم آن را فتنه می‌نامید.» او افزوده است: «آن کسی که اکنون به ملت و نظام فشار می‌آورد و بین دولت، مجلس، قوه قضائیه، راست، چپ و معتدل فرقی نمی‌گذارد و می‌خواهد همه را باهم بزند امریکا است.»
رئیس دفتر رئیس جمهوری معتقد است: «همه باید در داخل کشور با هم متحد شویم تا از این مقطع فعلی به درستی عبور کنیم.» همچنین سیدحسین نقوی حسینی، نماینده منتقد دولت هم از مشکلات اقتصادی به عنوان فتنه ۹۸ یاد کرده و معتقد است که راه برون‌رفت از آن همکاری همه مسئولان و قوا برای سامان دادن شرایط اقتصادی کشور است.
در این فضا باید دید که بحث بر سر فتنه ۹۸ تا کجا ادامه می‌یابد و با چه تعابیر دیگری همراه خواهد شد. مخصوصاً مسأله اصلی این است که آیا جریان منتقد و مخالف دولت در آینده هم به تلاش خود برای ترسیم نقش رقبای داخلی در فتنه‌ای که معتقدند سال بعد رخ می‌دهد، ادامه خواهند داد یا خیر؟
گره زدن رقیب داخلی با دشمن خارجی
عبدالرضا هاشم زایی
نماینده تهران در مجلس
در اینکه دشمنان خارجی ما برای سال آینده برنامه‌های ویژه‌ای تدارک دیده و درصدد ایجاد شرایطی ویژه در کشور ما هستند، شکی وجود ندارد. نشانه‌های این مهم را اکنون با چشم غیر مسلح نیز می‌توان به وضوح دید؛ اوج این برنامه‌ریزی‌ها به سیاست‌های تقابلی امریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش علیه کشورمان برمی‌گردد که در همین یک سال گذشته بخش‌های مختلفی را شامل شده است؛ از ایجاد فشارهای مستمر اقتصادی با هدف ایجاد نارضایتی‌های اجتماعی در سطح کشور گرفته تا تزریق احساسات ضد ملی به بهانه تفاوت‌های قومی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی در کشور. اتفاقات متعددی از حملات تروریستی اهواز گرفته تا منحرف کردن اعتراضات بحق مردم از جمله نشانه‌ها و نتایج این برنامه‌ریزی‌ها است. شکی هم نمی‌توان داشت که این برنامه‌ها برای سال آینده با شدتی بیشتر دنبال خواهند شد.
با این وجود تصویرسازی که یک جریان سیاسی از این وضعیت می‌کند بیش از آنکه با واقعیت تحولات صحنه‌ای سیاست در ایران همخوانی داشته باشد، برگرفته از یک سوء استفاده سیاسی از این موقعیت به نظر می‌رسد. به عبارتی می‌توان این گونه صحنه را تجزیه و تحلیل کرد که گویی یک جریان سیاسی خاص این وضعیت را موقعیتی مناسب دیده تا به واسطه آن برای حذف رقیب سیاسی خود از میدان وارد عمل شود.
این تکنیک گره زدن رقیب داخلی با دشمن خارجی و همسو انگاشتن این دو با هدف حذف گروه‌های داخلی البته تکنیکی جدید نیست و در مدل سیاست‌ورزی این جریان سابقه زیادی دارد. مدلی که نتیجه آن تاکنون چیزی جز بلااثر کردن بخش زیادی از نیروهای علاقه‌مند و وفادار به انقلاب و در ادامه آن خالی کردن بدنه تصمیم‌سازی، تصمیم‌گیری و اجرایی کشور از تجربیات دوره‌های گذشته نبوده است.
توطئه دشمن قطعاً مسأله‌ای جدی است که نباید از آن گذشت. توطئه‌ای که قطعاً قسمت مهمی از آن ناظر به از هم گسستن اتحاد اجتماعی-سیاسی داخل کشور خواهد بود. هم دشمن و هم خود ما به روشنی و وضوح می‌دانیم که هیچ برنامه‌ای علیه ایران با وجود قوت و صلابت وحدت داخلی براحتی اجرا نخواهد شد و به نتیجه نخواهد رسید. هیچ گروهی در صحت این گزاره شکی ندارد که اتحاد داخلی و حفظ و تقویت اعتماد متقابل ملت و حاکمیت پادزهر بسیاری از توطئه‌های خارجی علیه ماست. با این وجود اظهارات پیشگویی گونه یک جریان سیاسی و محکوم کردن رقیب سیاسی به خیانت علیه کشور، آن هم پیشاپیش آنکه چیزی رخ داده باشد چه نسبتی با حفظ وحدت و آرامش داخلی دارد؟
مضافاً اینکه پیام چنین آرایش سیاسی برای دشمن آیا جز این است که میدان عمل برای توطئه‌های او در داخل به واسطه اختلافات و نزاع جریان‌های سیاسی کاملاً مهیا و آماده است؟ از همه اینها مهم‌تر اما تزریق اختلاف به واسطه نزاع‌های سیاسی به بدنه جامعه‌ای است که باید نیروی اصلی مقاومت در برابر توطئه و فشار خارجی باشد نیز خود اشتباهی بزرگ و البته با تبعات غیر قابل جبران است.
اصل سخن این است که تکه تکه کردن فضای سیاسی کشور و همین طور ایجاد تنش در سطح جامعه، آن هم با استناد به اتفاقی که هنوز رخ نداده و تا وقوع آن زمانی باقی مانده است در بهترین حالت یک اشتباه جبران ناپذیر در شرایط فعلی کشور خواهد بود. آن هم در حالی که بپذیریم این کار صرفاً ناشی از یک اشتباه محاسباتی است نه یک برنامه سیاسی برای تحولات پیش رو چون انتخابات مجلس یازدهم. در هر صورت با اصرار بر چنین رویکردی تنها بخش برنده و پیروز این بازی دشمنان خارجی هستند که از مدت‌ها قبل مشغول توطئه‌چینی و برنامه‌ریزی برای زمین‌گیر کردن نظام از طریق راه‌های مختلف و از جمله ایجاد افتراق و چنددستگی در کشور می‌باشند.
- 19
- 2
