جلسات دولت سعیدجلیلی کجا تشکیل می شود؟

روزنامه ایران نوشت: فارس از رسانه‌های منتقد دولت، روز گذشته خبر نشست سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و از چهره‌های منتقد دولت با تعدادی از تولیدکنندگان و اعضای اصناف و مدیران حوزه دام را با تیتر «نشست دولت سایه‌ با موضوع چاره‌جویی برای قیمت گوشت قرمز» منتشر کرد.

به نوشته این خبرگزاری، در این دیدار ضمن بررسی عوامل گرانی‌های اخیر این کالا، حاضران به ارائه نظرات خود درخصوص آن پرداختند. ارائه راهکارهای مدیریتی، دانشگاهی و تجربی از جمله مسائلی بود که اقشار مختلف فعال در حوزه دام مطرح کردند.

سعید جلیلی، نامزد ناکام انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ و انصراف داده انتخابات ۹۶ بعد از اعلام نتایج رقابت سیاسی و پیروزی دوباره حسن روحانی در بیانیه‌ای از عزمش برای راه‌اندازی «دولت سایه» خبر داد. او شهریورماه سال جاری در گفت‌وگو با هفته‌نامه مثلث  گفت که مطرح شدن «دولت سایه» بیانگر آن بود که جریان انقلابی در همه زمینه‌ها دارای طرح و برنامه و حرف قابل اجرا و تحقق است.

دولت در سایه اصطلاح سیاسی است که عموماً در نظام‌های پارلمانی بیشتر کاربرد دارد و معمولاً احزابی که نتیجه انتخابات را واگذار کرده‌اند، با رصد تحولات و بازبینی ضعف‌ها، خود را برای حضور موفق‌تر در انتخابات بعدی و گرفتن قدرت آماده می‌کنند. در همین چارچوب سلسله نشست‌های کارشناسی در حوزه‌های مختلف هم دارند.

اما آیا آنچه سعید جلیلی به دنبال آن است همان مفهوم دولت سایه مصطلح است؟ به نظر نمی‌رسد پاسخ مثبت باشد. فارغ از بحث‌های همیشگی درباره کیفیت نقش آفرینی احزاب در ایران و مستقر نبودن نظام کامل پارلمانی یا ریاستی در کشورمان، جلیلی در حد همین مجموعه‌های سیاسی هم که وجود دارد نمی تواند ادعای نمایندگی مجموعه منتقدان دولت را داشته باشد. در انتخابات ریاست جمهوری ۹۲ از مجموعه بزرگ اصولگرایان او تنها حمایت بخش کوچکی از اصولگرایان یعنی جبهه پایداری و حامیان محمود احمدی‌نژاد را داشت.  

سعید جلیلی در انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ هم در مجموعه اصولگرایان که تحت عنوان «جمنا» فعالیت می‌کرد، حضوری نداشت. بنابراین اقدامات او در نقد دولت را نمی‌توان به حساب جریان منتقد دولت یا تحت عنوان دولت سایه تعبیر کرد. بلکه بیشتر تحرکات شخصی است با هدف ارسال این پیام که من همچنان در عرصه سیاسی هستم. گذشته از این، تعریفی که او خود نیز از دولت سایه داشته هم چندان سنخیتی با این مفهوم ندارد.

او تیرماه امسال در نشستی و در توضیح این مفهوم گفت: «دولت سایه، ترجمان وظیفه دینی و انقلابی یک فرد است و منحصر به هیچ کس نیست. وقتی ما از امر به معروف و نهی از منکر و اصل ۸ قانون اساسی صحبت می‌کنیم و می‌گوییم امر به معروف و نهی از منکر یک وظیفه دینی است، یعنی هر فردی در یک جامعه دینی نمی‌تواند نسبت به روند امور بی‌تفاوت باشد و نسبت به تمامی مسائل جامعه وظیفه دارد.» قاعدتاً از چنین دیدگاهی نسبت به کنشگری سیاسی نمی‌توان برداشت دولت در سایه داشت.

چرا که لازمه کار تشکیلاتی حزبی  بخصوص در آن حد که بتوان نام آن را دولت در سایه گذاشته انسجام و هماهنگی است. تعریف جلیلی بیشتر رویکرد فردی دارد به این معنا که هر کسی می‌تواند دولت در سایه تشکیل دهد! بیراه نیست که مجموعه اصولگرایان هم هیچ استقبالی از ایده جلیلی نداشتند.

نکته درخور تأمل دیگر اما ذوق‌زدگی این خبرگزاری است که در طول چند سال گذشته همواره در صف مخالفان دولت بوده است. فعالیت‌های این رسانه به همراه برخی جریان‌های سیاسی همسو در این سال‌ها بیش از آنکه ناظر بر دولت سایه باشد، شبیه «دولت پنهان» بوده است.